Proverbes 23
1 Lorsque vous vous asseyez pour manger avec une règle, Considérez attentivement ce qui est devant vous;
Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
2 mettre un couteau sur votre gorge si vous êtes un homme qui a de l'appétit.
Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
3 Ne soyez pas désireux de ses friandises, car ce sont des aliments trompeurs.
Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
4 Ne te fatigue pas pour être riche. Dans votre sagesse, faites preuve de retenue.
Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
5 Pourquoi fixez-vous vos yeux sur ce qui n'est pas? Car il pousse certainement des ailes comme un aigle et vole dans le ciel.
[Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
6 Ne mangez pas la nourriture de celui qui a l'œil avare, et n'ont pas envie de ses délices,
Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
7 pour qu'il pense au coût, donc il est. « Mangez et buvez! » vous dit-il, mais son cœur n'est pas avec vous.
Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
8 Vous vomirez le morceau que vous avez mangé. et gaspiller vos paroles agréables.
Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
9 Ne parlez pas aux oreilles d'un fou, car il méprisera la sagesse de vos paroles.
Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
10 Ne déplacez pas l'ancienne borne. N'empiète pas sur les champs des orphelins,
Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
11 pour leur défenseur est fort. Il plaidera leur cause contre vous.
Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
12 Applique ton cœur à l'instruction, et vos oreilles aux paroles de la connaissance.
Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
13 Ne retenez pas la correction d'un enfant. Si vous le punissez avec la verge, il ne mourra pas.
Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Сән уни таяқ билән урсаң, Бәлким уни тәһтисарадин қутқузивалисән. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, alors mon cœur sera heureux, même le mien.
И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
16 Oui, mon cœur se réjouira quand tes lèvres disent ce qui est juste.
Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
17 Ne laisse pas ton cœur envier les pécheurs, mais plutôt craindre Yahvé toute la journée.
Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
18 En effet, il existe une espérance future, et ton espoir ne sera pas anéanti.
Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
19 Écoute, mon fils, et sois sage, et gardez votre cœur sur le bon chemin!
И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
20 Ne soyez pas parmi ceux qui boivent trop de vin, ou ceux qui se gavent de viande;
Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
21 car l'ivrogne et le glouton deviendront pauvres; et la somnolence les habille de haillons.
Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
22 Écoute ton père qui t'a donné la vie, et ne méprise pas ta mère quand elle sera vieille.
Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
23 Achetez la vérité, et ne la vendez pas. Obtenez la sagesse, la discipline et la compréhension.
Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
24 Le père des justes a une grande joie. Celui qui donne naissance à un enfant sage se réjouit de lui.
Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t'a porté se réjouisse!
Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur; et que vos yeux suivent mes voies.
И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
27 Pour une prostituée, c'est une fosse profonde; et une femme volage est un puits étroit.
Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
28 Oui, elle est à l'affût comme un voleur, et augmente les infidèles parmi les hommes.
Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
29 Qui a du malheur? Qui a du chagrin? Qui a des querelles? Qui a des plaintes? Qui a des bleus inutiles? Qui a les yeux injectés de sang?
Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
30 Ceux qui restent longtemps au vin; ceux qui vont chercher du vin mélangé.
Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
31 Ne regardez pas le vin quand il est rouge, quand elle brille dans la tasse, quand il descend en douceur.
Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
32 A la fin, ça mord comme un serpent, et empoisonne comme une vipère.
Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
33 Tes yeux verront des choses étranges, et votre esprit va imaginer des choses confuses.
Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
34 Oui, tu seras comme celui qui se couche au milieu de la mer, ou comme celui qui se trouve au sommet du gréement:
Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
35 « Ils m'ont frappé, et je n'ai pas été blessé! Ils me battent, et je ne le sens pas! Quand est-ce que je vais me réveiller? Je peux encore le faire. Je vais en chercher d'autres. »
Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
