Proverbes 22
1 Un bon nom est plus désirable que de grandes richesses, et la faveur de l'amour vaut mieux que l'argent et l'or.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 Les riches et les pauvres ont ceci en commun: Yahvé est le créateur de tous ces éléments.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 Un homme prudent voit le danger et se cache; mais les simples passent, et en souffrent.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 Le résultat de l'humilité et de la crainte de Yahvé c'est la richesse, l'honneur et la vie.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 Des épines et des pièges sont sur le chemin des méchants; celui qui garde son âme se tient loin d'eux.
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Formez un enfant dans la voie qu'il doit suivre, et quand il sera vieux, il ne s'en détournera pas.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 Les riches dominent les pauvres. L'emprunteur est le serviteur du prêteur.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Celui qui sème la méchanceté récolte le malheur, et le bâton de sa fureur sera détruit.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 Celui qui a l'œil généreux sera béni, car il partage sa nourriture avec les pauvres.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Chassez les moqueurs, et les querelles disparaîtront; oui, les querelles et les insultes cesseront.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Celui qui aime la pureté du cœur et qui parle avec grâce est l'ami du roi.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Les yeux de Yahvé veillent sur la connaissance, mais il contrarie les paroles des infidèles.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué dans les rues! »
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 La bouche de la femme adultère est une fosse profonde. Celui qui est sous la colère de Yahvé y tombera.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 La folie est liée au cœur d'un enfant; le bâton de la discipline l'éloigne de lui.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Celui qui opprime le pauvre pour son propre accroissement et celui qui donne au riche, les deux viennent à la pauvreté.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Tourne ton oreille, et écoute les paroles des sages. Applique ton cœur à mon enseignement.
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 Car c'est une chose agréable que de les garder en soi, s'ils sont tous prêts sur vos lèvres.
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 Je vous enseigne aujourd'hui, même à vous, afin que votre confiance soit en Yahvé.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 Ne vous ai-je pas écrit trente excellentes choses de conseils et de connaissances,
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 Pour vous enseigner la vérité, des paroles sûres, pour donner des réponses solides à ceux qui t'ont envoyé?
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 N'exploitez pas le pauvre parce qu'il est pauvre; et n'écrasez pas les nécessiteux au tribunal;
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 car Yahvé plaidera leur cause, et pillent la vie de ceux qui les pillent.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Ne te lie pas d'amitié avec un homme colérique. Ne vous associez pas à quelqu'un qui nourrit de la colère,
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 de peur que vous n'appreniez ses méthodes et ensorceler votre âme.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 Ne sois pas de ceux qui frappent les mains, de ceux qui servent de garantie pour les dettes.
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Si vous n'avez pas les moyens de payer, pourquoi devrait-il retirer votre lit de dessous vous?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 Ne déplacez pas l'ancienne borne frontière. que vos pères ont mis en place.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Vois-tuun homme habile dans son travail? Il servira les rois. Il ne servira pas les hommes obscurs.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
