Proverbes 19

1 Mieux vaut le pauvre qui marche dans son intégrité que celui qui est pervers dans ses lèvres et qui est un fou.

هەژارێک ڕێگای تەواوەتی گرتبێت باشترە لەوەی زمان خوار و گێلە.

2 Il n'est pas bon d'avoir du zèle sans connaissance, ni être pressé du pied et manquer le chemin.

دڵگەرمی بەبێ زانیاری باش نییە و ئەوەی پەلە بە پێیەکانی بکات بە هەڵەدا دەچێت.

3 La folie de l'homme pervertit sa voie; son cœur se déchaîne contre Yahvé.

مرۆڤ بە گێلایەتییەکەی ڕێگای خۆی وێران دەکات، کەچی دڵی لە دژی یەزدان هەڵدەچێت.

4 La richesse ajoute de nombreux amis, mais le pauvre est séparé de son ami.

دەوڵەمەندیێتی برادەری زۆر پەیدا دەکات، بەڵام هەژار برادەرەکەشی لێی جیا بووەتەوە.

5 Un faux témoin ne reste pas impuni. Celui qui répand des mensonges ne sera pas libre.

شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش دەکات دەرباز نابێت.

6 Beaucoup imploreront les faveurs d'un chef, et tout le monde est l'ami de l'homme qui fait des cadeaux.

زۆر کەس هەوڵی بەدەستهێنانی ڕەزامەندی میر دەدەن، هەمووش دۆستی پیاوی بەخشندەن.

7 Tous les parents des pauvres le fuient; combien plus ses amis l'évitent-ils! Il les poursuit avec des supplications, mais ils sont partis.

پیاو هەژار بێت براکانی خۆشی ڕقیان لێی دەبێتەوە، لەوەش زیاتر هاوڕێیەکانی لێی دوور دەکەونەوە! بە پاڕانەوەکانی دوایان دەکەوێت، بەڵام بێ سوودە.

8 Celui qui acquiert la sagesse aime sa propre âme. Celui qui garde l'intelligence trouvera le bien.

ئەوەی دانایی دەست بکەوێت خۆی خۆشدەوێت، ئەوەی بایەخ بە تێگەیشتن بدات چاکە دەدۆزێتەوە.

9 Un faux témoin ne reste pas impuni. Celui qui profère des mensonges périra.

شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش بکات لەناودەچێت.

10 La vie délicate ne convient pas à un fou, et encore moins pour un serviteur de dominer les princes.

گێل خۆشگوزەرانیی لێ ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر دەسەڵاتداربوونی کۆیلە بەسەر میرانەوە.

11 La discrétion d'un homme le rend lent à la colère. C'est sa gloire d'ignorer une offense.

وریایی مرۆڤ تووڕەبوونی خاودەکاتەوە، شانازیشی لێبوردنە لە یاخیبوون.

12 La colère du roi est comme le rugissement d'un lion, mais sa faveur est comme la rosée sur l'herbe.

هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، بەڵام ڕەزامەندییەکەی وەک شەونمە بەسەر گیاوە.

13 Un fils insensé est la calamité de son père. Les querelles d'une femme sont un égouttement continuel.

کوڕی گێل ماڵوێرانی باوکیەتی، ناکۆکی ژنیش دڵۆپەکردنی بەردەوامە.

14 La maison et les richesses sont un héritage des pères, mais une femme prudente vient de Yahvé.

ماڵ و سامان میراتی باوکانە، بەڵام ژنی وریا لەلایەن یەزدانەوەیە.

15 La paresse jette dans un profond sommeil. L'âme oisive souffrira de la faim.

تەمبەڵی خەوی قووڵ دەهێنێت، کەسی سست برسی دەبێت.

16 Celui qui garde le commandement garde son âme, mais celui qui est méprisant dans ses voies mourra.

ئەوەی ڕاسپاردە بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت، بەڵام ئەوەی بە سووکی بڕوانێتە ڕێگای خۆی لەناودەچێت.

17 Celui qui a pitié du pauvre prête à Yahvé; il le récompensera.

ئەوەی بەزەیی بە هەژاردا بێتەوە قەرز بە یەزدان دەدات، ئەویش پاداشتی چاکەکەی دەداتەوە.

18 Disciplinez votre fils, car il y a de l'espoir; ne soyez pas complice de sa mort.

کوڕەکەت تەمبێ بکە ئەوەندەی ئومێدی تێدایە، مەبە هۆکاری مردنی.

19 L'homme qui s'emporte doit en payer le prix, car si tu le sauves, tu dois le refaire.

ئەوەی زۆر تووڕە بێت بەرگەی ئەنجامەکەی دەگرێت، چونکە ئەگەر جارێک فریای بکەویت دەبێت دووبارەی بکەیتەوە.

20 Écoutez les conseils et recevez des instructions, afin que vous soyez sages dans la fin de votre vie.

گوێ لە ڕاوێژ بگرە و تەمبێکردن وەربگرە، بۆ ئەوەی دانا بیت لە دواڕۆژت.

21 Il y a beaucoup de projets dans le cœur d'un homme, mais le conseil de Yahvé prévaudra.

مرۆڤ پلانی زۆری لە دڵدایە، بەڵام تەنها ڕاوێژی یەزدان دەچەسپێت.

22 Ce qui fait qu'un homme est désiré, c'est sa bonté. Un pauvre homme vaut mieux qu'un menteur.

ئارەزووی مرۆڤ لە خۆشەویستی نەگۆڕە، هەژار لە پیاوی درۆزن باشترە.

23 La crainte de Yahvé mène à la vie, puis au contentement; il se repose et ne sera pas touché par les ennuis.

لەخواترسی بۆ ژیانە، بە تێری دەنوێت و خراپە بەسەری ناکاتەوە.

24 Le paresseux enfouit sa main dans le plat; il ne le portera même pas à sa bouche à nouveau.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، تەنانەت بۆ دەمیشی نابات.

25 Fouettez le moqueur, et les simples apprendront la prudence; réprimandez celui qui a de l'intelligence, et il acquerra de la connaissance.

لە گاڵتەجاڕ بدە و ساویلکە ژیر دەبێت، تێگەیشتوو سەرزەنشت بکە زانیاری تێدەگات.

26 Celui qui vole son père et chasse sa mère est un fils qui cause la honte et apporte l'opprobre.

ئەوەی باوکی تاڵان بکات و دایکی دەربکات، کوڕێکە مایەی شەرمەزاری و ڕیسوایی.

27 Si tu cesses d'écouter les instructions, mon fils, vous vous éloignerez des mots de la connaissance.

ڕۆڵە، ئەگەر وازت لە گوێگرتن لە ڕاوێژ هێنا، لە وتەکانی زانیاری گومڕا دەبیت.

28 Un témoin corrompu se moque de la justice, et la bouche des méchants engloutit l'iniquité.

شایەتی دڵڕەش گاڵتە بە دادپەروەری دەکات، دەمی بەدکارانیش تاوان قووت دەدات.

29 Des châtimentssont préparés pour les moqueurs, et des coups pour le dos des imbéciles.

سزا بۆ گاڵتەجاڕەکان ئامادەکراوە، لێدانیش بۆ پشتی گێلەکان.