Proverbes 16

1 Les projets du cœur appartiennent à l'homme, mais la réponse de la langue vient de Yahvé.

Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo; Apan ang tubag sa dila gikan kang Jehova.

2 Toutes les voies d'un homme sont pures à ses propres yeux, mais Yahvé pèse les motifs.

Ang tanang mga dalan sa tawo mahinlo sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova nagatimbang sa mga espiritu.

3 Confiez vos actes à Yahvé, et vos plans réussiront.

Itugyan ang imong mga buhat ngadto kang Jehova, Ug ang imong mga tuyo mamalig-on.

4 L'Éternel a fait chaque chose pour sa propre fin. oui, même les méchants pour le jour du malheur.

Gihimo ni Jehova ang tanang butang alang sa iyang kaugalingong tuyo; Oo, bisan ang dautan alang sa adlaw nga dautan.

5 Quiconque a le cœur fier est en abomination à Yahvé; ils ne resteront certainement pas impunis.

Ang tagsatagsa nga may pagkamapahitas-on sa kasingkasing maoy usa ka dulumtanan kang Jehova: Bisan pa ang kamot madugtong sa usa ka kamot, siya dili makagawas sa silot.

6 Par la miséricorde et la vérité, l'iniquité est expiée. Par la crainte de Yahvé, les hommes s'éloignent du mal.

Tungod sa kalooy ug sa kamatuoran ang kasal-anan may pagtabon-sa-sala; Ug tungod sa pagkahadlok kang Jehova ang mga tawo mobiya gikan sa dautan.

7 Quand les voies d'un homme plaisent à Yahvé, il fait en sorte que même ses ennemis soient en paix avec lui.

Kong ang mga dalan sa usa ka tawo makapahimuot kang Jehova, Iyang pagahimoon bisan ang iyang mga kaaway nga makigdaiton uban kaniya.

8 Mieux vaut un peu de justice, que de grands revenus avec l'injustice.

Maayo pa ang diyutay uban ang pagkamatarung, Kay sa mga dagkung abut nga uban ang pagkadili-matarung.

9 Le cœur de l'homme trace sa route, mais c'est Yahvé qui dirige ses pas.

Ang kasingkasing sa tawo magalalang sa iyang dalan; Apan si Jehova nagamando sa iyang mga lakang.

10 Des jugements inspirés sont sur les lèvres du roi. Il ne trahira pas sa bouche.

Ang diosnong pagpahamtang sa silot anaa sa mga ngabil sa hari; Ang iyang baba dili magalapas diha sa paghukom.

11 Les balances honnêtes appartiennent à Yahvé; tous les poids dans le sac sont son travail.

Ang matarung nga bato ug mga timbangan iya man ni Jehova; Ang tanang mga gibug-aton sa sako maoy iyang buhat.

12 C'est une abomination pour les rois de faire le mal, car le trône est établi par la justice.

Maoy usa ka dulumtanan alang sa mga hari ang pagpanugyan ngadto sa kadautan; Tungod kay ang trono natukod pinaagi sa pagkamatarung.

13 Les lèvres justes font les délices des rois. Ils apprécient celui qui dit la vérité.

Ang matarung nga mga ngabil maoy kalipay sa mga hari; Ug sila nahagugma kaniya nga nagapamulong sa matarung.

14 La colère du roi est un messager de mort, mais un homme sage l'apaisera.

Ang kaligutgut sa usa ka hari maingon sa mga sinugo sa kamatayon; Apan ang tawo nga manggialamon magapalinaw niini.

15 Dans la lumière du visage du roi est la vie. Sa faveur est comme un nuage de la pluie de printemps.

Diha sa kahayag sa nawong sa hari anaa ang kinabuhi; Ug ang iyang kalooy maingon sa usa ka panganod sa ulan nga kinaulahian.

16 Combien il vaut mieux obtenir la sagesse que l'or! Oui, être compris, c'est être choisi plutôt qu'argenté.

Pagka-labing maayo ang pagbaton sa kaalam kay sa bulawan! Oo, ang pagbaton sa salabutan maayo pang pagapilion kay sa salapi.

17 La route des hommes intègres consiste à s'éloigner du mal. Celui qui garde son chemin préserve son âme.

Ang halapad-nga-dalan sa matarung mao ang pagbiya gikan sa dautan: Kadtong nagabantay sa iyang dalan nagaamping sa iyang kalag.

18 L'orgueil précède la ruine, et un esprit arrogant avant la chute.

Ang pagkagarboso magauna sa pagkalaglag, Ug ang mapahitas-ong espiritu magauna sa pagkahulog.

19 Il est préférable d'avoir l'esprit humble avec les pauvres, que de partager le butin avec les orgueilleux.

Maayo pa nga magmapainubsanon sa espiritu uban sa mga kabus, Kay sa pagpakigbahin sa inagaw uban sa mga mapahitas-on.

20 Celui qui écoute la Parole trouve la prospérité. Celui qui se confie en Yahvé est béni.

Kadtong nagamatngon sa pulong makakaplag ug maayo; Ug bisan kinsa nga nagasalig kang Jehova, malipayon siya.

21 Les sages de cœur seront appelés prudents. L'agrément des lèvres favorise l'instruction.

Ang manggialamon sa kasingkasing pagatawgon nga buotan; Ug ang pagkatam-is sa mga ngabil nagadugang sa kahibalo.

22 L'intelligence est une source de vie pour celui qui la possède, mais la punition des fous est leur folie.

Ang salabutan maoy usa ka atabay nga tuburan sa kinabuhi niadtong nagabaton niini; Apan ang pagsaway sa mga buang mao ang ilong binuang.

23 Le cœur du sage instruit sa bouche, et ajoute l'apprentissage à ses lèvres.

Ang kasingkasing sa manggialamon nagapahamangno sa iyang baba, Ug nagadugang sa kinaadman sa iyang mga ngabil.

24 Les paroles agréables sont un rayon de miel, doux pour l'âme, et la santé pour les os.

Ang makalilipay nga mga pulong ingon sa usa ka udlan sa dugos, Matam-is sa kalag ug makapalig-on sa mga bukog.

25 Il y a un chemin qui semble juste à un homme, mais à la fin, ça mène à la mort.

Adunay usa ka dalan nga daw matarung alang sa tawo, Apan ang katapusan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.

26 L'appétit de l'homme qui travaille travaille travaille pour lui, car sa bouche le pousse à continuer.

Ang kahinam sa usa ka tawo nga mamumuo nagabuhat alang kaniya; Kay niini ang iyang baba nagaaghat kaniya.

27 Un homme sans valeur conçoit des méfaits. Son discours est comme un feu brûlant.

Ang tawo nga walay kapuslanan nagalalang ug dautang buhat; Ug diha sa iyang mga ngabil adunay makasunog nga kalayo.

28 Un homme pervers suscite des querelles. Un chuchoteur sépare les amis proches.

Ang tawo nga masukihon nagasabwag ug kabingkilan; Ug ang usa ka witwitan nagapabulag sa labing suod nga mga higala.

29 Un homme violent séduit son prochain, et le conduit dans une voie qui n'est pas bonne.

Ang tawo nga malupigon nagaulogulog sa iyang isigkatawo, Ug nagatultol kaniya diha sa dalan nga dili maayo.

30 Celui qui cligne des yeux pour comploter des perversités, celui qui comprime ses lèvres, est enclin au mal.

Kadtong nagapiyong sa iyang mga mata, nagalalang sa mga butang nga sukwahi; Kadtong nagapanakmol sa iyang mga ngabil nagapahitabo sa dautan.

31 Les cheveux gris sont une couronne de gloire. On l'atteint par une vie de droiture.

Ang ulo nga ubanon maoy purongpurong sa himaya; Kini igakita diha sa dalan sa pagkamatarung.

32 Celui qui est lent à la colère est meilleur que les puissants; celui qui domine son esprit, que celui qui prend une ville.

Kadtong mahinay sa kasuko labi pang maayo kay sa tawong gamhanan; Ug kadtong nagagahum sa iyang espiritu, kay niadtong nakaagaw sa usa ka ciudad.

33 Le sort est jeté dans le giron, mais toutes ses décisions viennent de Yahvé.

Ang pagpapalad gihulog diha sa sabakan; Apan ang tibook pagpahinabo niana iya kang Jehova.