Proverbes 1
1 Proverbes de Salomon, fils de David, roi d'Israël:
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 pour connaître la sagesse et l'instruction; pour discerner les mots de la compréhension;
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 pour recevoir une instruction sur la manière d'agir avec sagesse, dans la droiture, la justice et l'équité;
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 pour donner de la prudence aux simples, la connaissance et la discrétion au jeune homme.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 afin que le sage entende et s'instruise; afin que l'homme intelligent puisse atteindre le bon conseil;
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 pour comprendre un proverbe et des paraboles, les mots et les énigmes des sages.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 La crainte de Yahvé est le commencement de la connaissance, mais les insensés méprisent la sagesse et l'instruction.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Mon fils, écoute les instructions de ton père, et n'abandonnez pas l'enseignement de votre mère;
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 car ils seront une guirlande qui ornera ta tête, et des chaînes autour de votre cou.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Mon fils, si des pécheurs te séduisent, ne sont pas consentants.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 S'ils disent: « Viens avec nous. Attendons le sang. Rôdons secrètement pour les innocents sans raison.
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 Engloutissons-les vivants comme le séjour des morts, et entier, comme ceux qui descendent dans la fosse. (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 Nous trouverons toutes les richesses précieuses. Nous remplirons nos maisons de butin.
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Vous jetterez votre sort parmi nous. Nous aurons tous un sac à main ».
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 mon fils, ne marche pas sur le chemin avec eux. Gardez votre pied hors de leur chemin,
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 car leurs pieds courent vers le mal. Ils sont pressés de verser du sang.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Car c'est en vain que le filet est tendu, aux yeux de tout oiseau;
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 mais ceux-ci attendent leur propre sang. Ils rôdent secrètement pour leur propre vie.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Il en est de même pour tous ceux qui sont avides de gain. Il enlève la vie de ses propriétaires.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 La sagesse appelle à haute voix dans la rue. Elle fait entendre sa voix sur les places publiques.
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 Elle appelle à la tête des lieux bruyants. À l'entrée des portes de la ville, elle prononce ses mots:
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 « Jusqu'à quand, vous, les simples, aimerez-vous la simplicité? Combien de temps les moqueurs se délecteront-ils de la moquerie, et les imbéciles détestent la connaissance?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Tournez-vous vers ma réprimande. Voici, je vais répandre mon esprit sur vous. Je vous ferai connaître mes paroles.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Car j'ai appelé, et vous avez refusé; J'ai tendu la main, et personne n'a prêté attention;
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 mais vous avez ignoré tous mes conseils, et ne voulait pas de mes reproches;
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 Moi aussi, je rirai de ton désastre. Je me moquerai quand la calamité vous atteindra,
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 quand la calamité vous surprend comme une tempête, quand votre désastre arrive comme un tourbillon, quand la détresse et l'angoisse s'abattent sur vous.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Alors ils m'invoqueront, mais je ne répondrai pas. Ils me chercheront avec soin, mais ils ne me trouveront pas,
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 parce qu'ils détestaient la connaissance, et n'ont pas choisi la crainte de Yahvé.
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 Ils n'ont pas voulu de mes conseils. Ils ont méprisé toutes mes réprimandes.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 C'est pourquoi ils mangeront du fruit de leur propre voie, et être remplis de leurs propres projets.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Car l'égarement des simples les tuera. La facilité insouciante des imbéciles les détruira.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 Mais celui qui m'écoute habitera en sécurité, et seront à l'aise, sans craindre le moindre mal. »
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
