Sananlaskujen 23
1 Kun istut aterialle hallitsijan seurassa, niin pidä tarkoin mielessä, kuka edessäsi on,
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 ja pane veitsi kurkullesi, jos olet kovin nälkäinen.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Älä himoitse hänen herkkujansa, sillä ne ovat petollisia ruokia.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Älä näe vaivaa rikastuaksesi, lakkaa käyttämästä ymmärrystäsi siihen.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Kun silmäsi siihen lentävät, on rikkaus mennyttä; sillä se saa siivet kuin kotka, joka lentää taivaalle.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Älä syö pahansuovan leipää äläkä himoitse hänen herkkujansa.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Sillä niinkuin hän mielessään laskee, niin hän menettelee: hän sanoo sinulle: "Syö ja juo", mutta hänen sydämensä ei ole sinun puolellasi.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Syömäsi palan sinä olet oksentava, ja suloiset sanasi sinä tuhlasit turhaan.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Älä puhu tyhmän kuullen, sillä hän katsoo ymmärtäväiset sanasi ylen.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Älä siirrä ikivanhaa rajaa äläkä mene orpojen pelloille.
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Sillä heidän sukulunastajansa on väkevä, ja hän ajaa heidän asiansa sinua vastaan.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Tuo sydämesi kuritettavaksi ja korvasi taidon sanojen ääreen.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Älä kiellä poikaselta kuritusta, sillä jos lyöt häntä vitsalla, säästyy hän kuolemasta.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Poikani, jos sinun sydämesi viisastuu, niin minunkin sydämeni iloitsee;
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 ja sisimpäni riemuitsee, jos sinun huulesi puhuvat sitä, mikä oikein on.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Älköön sydämesi kadehtiko jumalattomia, mutta kiivaile aina Jumalan pelon puolesta,
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 niin sinulla totisesti on tulevaisuus, ja toivosi ei mene turhaan.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Kuule, poikani, ja viisastu, ja ohjaa sydämesi oikealle tielle.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Älä oleskele viininjuomarien parissa äläkä lihansyömärien.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Sillä juomari ja syömäri köyhtyy, ja unteluus puettaa ryysyihin.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Kuule isääsi, joka on sinut siittänyt, äläkä äitiäsi halveksi, kun hän on vanhennut.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Osta totuutta, älä myy, osta viisautta, kuria ja ymmärrystä.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 neen saa riemuita vanhurskaan isä; joka viisaan on siittänyt, sillä on ilo hänestä.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Olkoon sinun isälläsi ja äidilläsi ilo, sinun synnyttäjäsi riemuitkoon.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Anna sydämesi, poikani, minulle, ja olkoot minun tieni sinun silmissäsi mieluiset.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Sillä portto on syvä kuoppa, ja vieras vaimo on ahdas kaivo.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Vieläpä hän väijyy kuin rosvo, ja hän kartuttaa uskottomia ihmisten seassa.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Kenellä on voivotus, kenellä vaikerrus? Kenellä torat, kenellä valitus? Kenellä haavat ilman syytä? Kenellä sameat silmät?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Niillä, jotka viinin ääressä viipyvät, jotka tulevat makujuomaa maistelemaan.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Älä katsele viiniä, kuinka se punoittaa, kuinka se maljassa hohtaa ja helposti valahtaa alas.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Lopulta se puree kuin käärme ja pistää kuin myrkkylisko.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Silmäsi outoja näkevät, ja sydämesi haastelee sekavia.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Sinusta on kuin makaisit keskellä merta, on kuin maston huipussa makaisit.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 "Löivät minua, mutta ei koskenut minuun; pieksivät minua, mutta en tiennyt mitään. Milloinkahan herännen? Tahdonpa taas hakea tätä samaa."
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
