Lododowo 25
1 Esiawoe nye Solomo ƒe lododo bubu siwo Yuda fia Hezekia ƒe dɔdzikpɔlawo ŋlɔ da ɖi.
| גם-אלה משלי שלמה-- אשר העתיקו אנשי חזקיה מלך-יהודה |
2 Enye Mawu ƒe ŋutikɔkɔe be wòaɣla nya; eye fiawo ƒe bubue nye be woaku nya me.
| כבד אלהים הסתר דבר וכבד מלכים חקר דבר |
3 Abe ale si dziƒo kɔe eye anyigba gogloe ene la, nenemae womate ŋu adzro fiawo ƒe dzi me o.
| שמים לרום וארץ לעמק ולב מלכים אין חקר |
4 Ɖe ɖi ɖa le klosalo ŋu, ekema klosalonutula kpɔ dɔwɔnu.
| הגו סיגים מכסף ויצא לצרף כלי |
5 Ɖe ame vɔ̃ɖi ɖa le fia la ŋkume ekema eƒe fiazikpui ali ke to dzɔdzɔenyenye me.
| הגו רשע לפני-מלך ויכון בצדק כסאו |
6 Mègado ɖokuiwò ɖe dzi le fia la ŋkume o eye mègaʋli nɔƒe le amegãwo dome o.
| אל-תתהדר לפני-מלך ובמקום גדלים אל-תעמד |
7 Enyo be wòagblɔ na wò be, “Va dzime le afii” wu be wòaɖiɖi wò le bubumewo ŋkume. Nu si nèkpɔ kple wò ŋkuwo la,
| כי טוב אמר-לך עלה-הנה מהשפילך לפני נדיב--אשר ראו עיניך |
8 mègatsɔ dzitsitsi ahee va ʋɔnui o elabena nu ka nàwɔ le nuwuwua ne hawòvi la do ŋukpe wò?
| אל-תצא לרב מהר פן מה-תעשה באחריתה--בהכלים אתך רעך |
9 Ne èle nya hem kple hawòvi la, mègaʋu go ame bubu ƒe nya ɣaɣla o,
| ריבך ריב את-רעך וסוד אחר אל-תגל |
10 ne menye nenema o la, ame si see la ado ŋukpe wò eye ŋkɔ baɖa si le ŋuwò la maɖe ɖa akpɔ gbeɖe o.
| פן-יחסדך שמע ודבתך לא תשוב |
11 Nya si wogblɔ dedie la, le abe “sikaplu” le klosalogba me ene.
| תפוחי זהב במשכיות כסף-- דבר דבר על-אפניו |
12 Ŋutsu nunyala ƒe mokaname le na to si le esem la abe sikatogɛ alo sikatsyɔ̃ɖonu aɖe ene.
| נזם זהב וחלי-כתם-- מוכיח חכם על-אזן שמעת |
13 Dɔla nuteƒewɔla le na ame siwo dɔe la abe ale si sno fanae le nuŋeɣi ene; enana eƒe aƒetɔwo ƒe gbɔgbɔ gbɔna ɖe eme.
| כצנת שלג ביום קציר--ציר נאמן לשלחיו ונפש אדניו ישיב |
14 Ŋutsu si ƒoa adegbe le nunana siwo mena o ŋu la le abe lilikpododo kple ya si medzaa tsi o la ene.
| נשיאים ורוח וגשם אין-- איש מתהלל במתת-שקר |
15 Dzigbɔɖie wotsɔna blea fia nue eye aɖe bɔbɔe ate ŋu agbã ƒu.
| בארך אפים יפתה קצין ולשון רכה תשבר-גרם |
16 Ne èke ɖe anyitsi ŋu la, no esi sinu nàte ŋui ko, ne ènoe fũu akpa la, àdzɔe.
| דבש מצאת אכל דיך פן-תשבענו והקאתו |
17 Mègaƒo afɔɖi hawòvi ƒe aƒe me o, ne èle egbɔ dem kabakaba la, ava tsri wò.
| הקר רגלך מבית רעך פן-ישבעך ושנאך |
18 Ŋutsu si ɖi aʋatsoɖase ɖe ehavi ŋu la le abe kpo, yi alo aŋutrɔ ɖaɖɛ ene.
| מפיץ וחרב וחץ שנון-- איש ענה ברעהו עד שקר |
19 Dziɖoɖo ɖe nuteƒemawɔla ŋu le xaxaɣiwo le abe aɖu vovo alo afɔ tutu ene.
| שן רעה ורגל מועדת-- מבטח בוגד ביום צרה |
20 Ame si dzi ha na dzi kpekpe tɔ la le abe ame si ɖe awu kpekpe ɖi le vuvɔwɔgbe alo “vinigae” wokɔ ɖe “soɖa” dzi ene.
| מעדה-בגד ביום קרה--חמץ על-נתר ושר בשרים על לב-רע |
21 Ne dɔ le wò ketɔ wum la, na nui wòaɖu, ne tsikɔ le ewum la, na tsii wòano.
| אם-רעב שנאך האכלהו לחם ואם-צמא השקהו מים |
22 Ne èwɔ esia la, àƒo dzoka xɔxɔwo nu ƒu ɖe eƒe ta dzi, eye Yehowa ŋutɔ aɖo eteƒe na wò.
| כי גחלים--אתה חתה על-ראשו ויהוה ישלם-לך |
23 Abe ale si anyieheya hea tsidzadza vɛ ene la, nenema amenyagblɔɖe dea adã mo na amee.
| רוח צפון תחולל גשם ופנים נזעמים לשון סתר |
24 Enyo be woanɔ dzogoe dzi le xɔta wu be woanɔ aƒe ɖeka me kple srɔ̃nyɔnu dzrewɔla.
| טוב שבת על-פנת-גג-- מאשת מדונים (מדינים) ובית חבר |
25 Abe ale si tsi fafɛ faa akɔ na luʋɔ gbɔdzɔe ene la, nenema kee nya nyui tso duta hã nɔna.
| מים קרים על-נפש עיפה ושמועה טובה מארץ מרחק |
26 Ame dzɔdzɔe si na mɔ ame vɔ̃ɖi la le abe tsitsetse si me blu alo vudo si me wolɔ gbe kɔ ɖo la ene.
| מעין נרפש ומקור משחת-- צדיק מט לפני-רשע |
27 Menyo be woano anyitsi fũu alo wònye nu dzeame be ame nadi eya ŋutɔ ƒe bubu o.
| אכל דבש הרבות לא-טוב וחקר כבדם כבוד |
28 Ame si meɖua eɖokui dzi o la le abe du si ŋu wogbã gli le la ene.
| עיר פרוצה אין חומה-- איש אשר אין מעצר לרוחו |
