Lododowo 22
1 Ŋkɔ nyui didi nyo wu kesinɔnuwo eye ŋudzedzekpɔkpɔ nyo wu klosalo kple sika.
Et godt navn er mere verdt enn stor rikdom; å være godt likt er bedre enn sølv og gull.
2 Nu ɖeka siae nàkpɔ le kesinɔtɔ kple ame dahe ŋu: Yehowae nye wo katã Wɔla.
Rik og fattig møtes; Herren har skapt dem begge.
3 Nunyala kpɔ dzɔgbevɔ̃e gbɔna eye wòɣla eɖokui gake bometsila ya yiyim ko wòle eye wòkpea fu ɖe enu.
Den kloke ser ulykken og skjuler sig, men de uerfarne går videre og må bøte.
4 Ɖokuibɔbɔ kple Yehowavɔvɔ̃ hea kesinɔnu, bubu kple agbe vɛ.
Lønn for saktmodighet og gudsfrykt er rikdom og ære og liv.
5 Ŋu kple mɔkawo le ame vɔ̃ɖi la ƒe mɔ dzi, ke ame si dzɔ eƒe luʋɔ ŋuti la, ate ɖa xaa tso wo gbɔ.
Torner og snarer er der på den falskes vei; den som varer sitt liv, holder sig borte fra dem.
6 He ɖevi ɖe mɔ si wòato la dzi eye ne etsi la, mate ɖa le edzi o.
Lær den unge den vei han skal gå! Så viker han ikke fra den, selv når han blir gammel.
7 Kesinɔtɔwo ɖua gã ɖe ame dahewo dzi eye nugbanadola zua dɔla na ame si do nugbana la nɛ.
Den rike hersker over de fattige, og låntageren blir långiverens træl.
8 Ame si ƒã vɔ̃ɖivɔ̃ɖi la axa dzɔgbevɔ̃e, eye woatsrɔ eƒe dɔmedzoe ƒe ameƒoti.
Den som sår urett, skal høste ondt, og med hans vredes ris skal det være forbi.
9 Woayra ame si nyoa dɔ me na amewo elabena emaa eƒe nuɖuɖu kple ame dahewo.
Den som har et godt hjerte, blir velsignet fordi han gav den fattige av sitt brød.
10 Nya fewuɖula la do goe eye dzre hã ado go, nenema ke nyahehe kple dzudzu hã awu nu.
Jag spotteren bort! Så går tretten med, og kiv og skam hører op.
11 Ame si lɔ̃ dzi dzadzɛ kple nuƒoƒo si me nya dzetowo le la, eyae fia la adze xɔ̃e.
Den som elsker hjertets renhet, og hvis tale er tekkelig, han har kongen til venn.
12 Yehowa ƒe ŋkuwo le nugɔmesese ŋu, ke etrɔa gbo nuteƒemawɔlawo ƒe nyawo.
Herrens øine verner den forstandige, men han gjør den troløses ord til intet.
13 Kuviatɔ gblɔna be, “Dzata le gota!” alo “Woava wum le ablɔ dzi!”
Den late sier: Det er en løve der ute, jeg kunde bli drept midt på gaten.
14 Nyɔnu ahasitɔ ƒe nu la, ʋe globo wònye eye ame si dzi Yehowa ƒe dziku le la eyae age adze eme.
Fremmed kvinnes munn er en dyp grav; den Herren er vred på, faller i den.
15 Wobla bometsitsi ɖe ɖevi ƒe dzi ŋu, ke ɖɔɖɔɖo ƒe ameƒoti ana wòate ɖa xaa tso egbɔ.
Dårskap er bundet fast til den unges hjerte; tuktens ris driver den bort.
16 Ame si tea ame dahewo ɖe anyi be yeadzi yeƒe kesinɔnuwo ɖe edzi kple ame si naa nu kesinɔtɔ la siaa age ɖe hiã me.
Å undertrykke den fattige tjener bare til å øke hans gods; å gi til den rike volder ham bare tap.
17 Ƒu to anyi eye nàse nunyalawo ƒe nyawo, na wò dzi naku ɖe nu si fiam mele ŋuti,
Bøi ditt øre til og hør på vismenns ord og vend ditt hjerte til min kunnskap!
18 elabena edoa dzidzɔ na ame ne èɣla wo ɖe wò dzi me, eye wo katã nanɔ klalo le wò nuyiwo dzi.
For det er godt at du bevarer dem i ditt indre, og at de alle henger fast ved dine leber.
19 Ale be nàɖo dzi ɖe Yehowa ŋu, esia ta mele nu fiam wò ɖo egbea, ɛ̃, wòe mele nu fiam.
Forat du skal sette din lit til Herren, lærer jeg dig idag, nettop dig.
20 Ɖe nyemeŋlɔ nufiamenya blaetɔ̃ na wò, aɖaŋuɖonyawo kple nugɔmesenyawo
Har jeg ikke skrevet for dig kjernesprog med råd og kunnskap
21 be woafia nyateƒe kple kakaɖedzinyawo wò be nàtsɔ nunyanyawo aɖo nya ŋu na ame si dɔ wò la oa?
for å kunngjøre dig det som rett er, sannhets ord, så du kan svare dem som sender dig, med sanne ord?
22 Mègaba ame dahewo le esi woda ahe ta o eye mègate hiãtɔ ɖe to le ʋɔnu o,
Røv ikke fra en fattig, fordi han er fattig, og tred ikke armingen ned i byporten!
23 elabena Yehowa axɔ nya ɖe wo nu eye wòaha ame si ha wo.
For Herren skal føre deres sak, og han skal ta deres liv som tar noget fra dem.
24 Mègadze xɔ̃ ŋutsu dɔmedzoetɔ o eye mègade ha kple ame si doa dziku kabakaba o,
Hold dig ikke til venns med en som er snar til vrede, og gi dig ikke i lag med en hastig mann,
25 ne menye nenema o la, àva srɔ̃ eƒe mɔwo eye nàtsɔ ɖokuiwò ade mɔ me.
forat du ikke skal lære dig til å gå på hans veier og få satt en snare for ditt liv!
26 Mèganye ame si ƒua asi akɔ ɖe fenyila nu alo dea megbe na ame si do nugbana la o;
Vær ikke blandt dem som gir håndslag, dem som borger for gjeld!
27 eye ne mèkpɔ ga axe fea o la, woaɖe aba si dzi nèmlɔna la gɔ̃ hã le tewò.
Når du intet har å betale med, hvorfor skal de da ta din seng bort under dig?
28 Mègaɖe blemaliƒokpe si fofowòwo ɖi la ɖa o.
Flytt ikke det gamle grenseskjell som dine fedre har satt!
29 Èkpɔ ame si bi ɖe eƒe dɔ me la le dɔ wɔma? Asubɔ le fiawo ŋgɔ eye menye le ame tsɛwo ŋgɔ o.
Ser du en mann som er duelig i sin gjerning - han kan komme til å tjene konger; han kommer ikke til å tjene småfolk.
