Sentencoj 6
1 Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
