Sentencoj 6
1 Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
Mon fils, si tu as cautionné ton prochain, si pour un autre tu as donné ta main,
2 Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
si tu es engagé par les paroles de ta bouche, lié par les paroles de ta bouche;
3 Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;
ah! fais ceci, mon fils, dégage-toi, car tu es tombé entre les mains de ton prochain! Va et te jette à ses pieds, et presse instamment ton prochain!
4 Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
N'accorde ni sommeil à tes yeux, ni assoupissement à les paupières!
5 Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.
Dégage-toi, comme la gazelle, de la main, comme l'oiseau, de la main de l'oiseleur!
6 Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.
Va vers la fourmi, paresseux! observe ses voies, et deviens sage!
7 Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
Elle n'a ni prince, ni chef, ni souverain;
8 Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.
cependant elle fait en été ses provisions, et durant la moisson recueille sa nourriture.
9 Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?
Jusques à quand, paresseux, seras-tu couché? quand te lèveras-tu secouant ton sommeil?
10 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
« Un peu dormir, un peu sommeiller, un peu croiser les bras en étant couché! »
11 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
Ainsi, la pauvreté fondra sur toi, comme un larron, et l'indigence, comme un homme portant le bouclier.
12 Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,
Il est un indigne l'homme faux, dont la bouche s'écarte de la droiture,
13 Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
qui cligne les yeux, parle du pied, et fait entendre du doigt.
14 Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.
Les détours sont dans son cœur, il trame le mal en tout temps, et excite les rixes.
15 Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
Aussi sa ruine arrivera tout-à-coup, soudain il sera brisé, et sans remède.
16 Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
Il y a six choses que hait l'Éternel, et sept qui sont l'abomination de son âme:
17 Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,
les yeux hautains, la langue menteuse, et les mains qui répandent le sang innocent;
18 Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
un cœur qui médite des projets pernicieux, des pieds empressés à courir au mal;
19 Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.
celui qui, faux témoin, profère des mensonges, et celui qui excite des querelles entre les frères.
20 Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.
Garde, mon fils, le précepte de ton père, et ne néglige pas les leçons de ta mère!
21 Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
Tiens-les toujours attachés à ton cœur, et liés à ton col!
22 Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.
Si tu chemines, ils te garderont; si tu es couché, ils veilleront sur toi; à ton réveil ils t'entretiendront.
23 Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
Car le précepte est un flambeau, et la leçon une lumière, et les remontrances de la sagesse sont la voie de la vie,
24 Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.
pour te préserver de la femme mauvaise, du doux parler de la langue étrangère.
25 Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.
Ne convoite point sa beauté dans ton cœur, et que ses paupières ne te captivent pas!
26 Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
Car pour une impudique on se réduit à un morceau de pain, mais la femme mariée tend un piège à la vie qui est chère.
27 Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
Met-on du feu dans son sein, sans que les vêtements en soient embrasés?
28 Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
Marche-t-on sur des charbons ardents, sans que les pieds en soient brûlés?
29 Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
De même pour celui qui va vers la femme de son prochain: qui la touchera, ne restera pas impuni.
30 Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;
On ne néglige pas le voleur, quand il vole pour satisfaire son désir, parce qu'il a faim;
31 Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
mais surpris, il restitue sept fois, et livre tout le bien de sa maison.
32 Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
Qui commet adultère avec une femme, n'a point la raison qui veut se perdre, le fait.
33 Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;
Il trouve des coups et de la honte, et son opprobre ne s'efface point.
34 Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.
Car la jalousie est une fureur pour l'homme; il sera sans pitié au jour de la vengeance,
35 Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.
il n'aura égard à aucune rançon, et n'acceptera pas, quand tu multiplierais les dons.
