Sentencoj 6

1 Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,

Mon fils, si tu t'engages pour un ami, tu livres ta main à un ennemi;

2 Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.

car les lèvres de l'homme sont pour lui un filet très fort, et il est pris par les lèvres de sa propre bouche.

3 Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;

Fais, ô mon fils, ce que je te recommande, et veille à te sauver; à cause de ton ami, tu t'es mis entre les mains des méchants; hâte-toi de t'affranchir, et stimule l'ami pour qui tu as répondu.

4 Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;

N'accorde point de sommeil à tes yeux, ni d'assoupissement à tes paupières,

5 Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.

pour te sauver comme un daim des filets, et comme un oiseau du piège.

6 Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.

Va voir la fourmi, ô paresseux; regarde, et sois envieux de ses voies, et deviens plus sage qu'elle.

7 Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,

Car elle n'a ni laboureurs, ni maîtres, ni personne qui la contraigne.

8 Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.

Cependant elle prépare l'été sa nourriture, et en fait d'abondants magasins au temps de la moisson. Ou bien encore va voir l'abeille, et apprends comme elle est industrieuse, et comme son industrie est digne de nos respects; car les rois et les infirmes usent, pour leur santé, des fruits de son labeur. Or elle est glorieuse et désirée de tous, et, si chétive qu'elle soit, on l'honore, parce qu'elle apprécie la sagesse.

9 Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?

Jusques à quand, ô paresseux, resteras-tu couché? Quand sortiras-tu de ton sommeil?

10 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Tu dors un moment, un moment tu t'assieds, tu t'assoupis un peu, tu te tiens un moment les bras croisés,

11 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

et cependant arrive sur toi la pauvreté comme un dangereux voyageur, et le besoin comme un agile courrier. Mais si tu es actif, la moisson te viendra comme une fontaine, et l'indigence s'enfuira comme un courrier hors de service.

12 Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,

L'homme insensé et pervers chemine en une voie qui n'est point bonne.

13 Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;

Mais il approuve de l'œil, il fait signe du pied, il enseigne par le mouvement de ses doigts.

14 Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.

Son cœur pervers pense à mal; en tout temps un tel homme porte le trouble dans la cité.

15 Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.

À cause de cela, soudain arrivera sa perte; ce sera une chute, une ruine sans remède.

16 Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.

Il se réjouit de toutes les choses que hait le Seigneur; aussi sera-t-il brisé à cause de l'impureté de son âme.

17 Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,

Son œil est superbe, sa langue inique; sa main verse le sang du juste;

18 Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,

et son cœur roule de mauvais desseins, et ses pieds courent vers le mal.

19 Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.

Témoin injuste, il fomente des faussetés, et soulève des discordes entre frères.

20 Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.

Ô mon fils, garde les lois de ton père, et ne rejette pas les préceptes de ta mère.

21 Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.

Tiens-les toujours attachés à ton âme; mets-les comme un collier autour de ton cou.

22 Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.

Partout où tu iras, porte-les, et qu'ils soient avec toi; et quand tu dormiras, qu'ils te gardent, afin qu'à ton réveil ils s'entretiennent avec toi.

23 Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,

Les commandements de la loi sont une lampe, une lumière; c'est la voie de vie, c'est la correction et la discipline,

24 Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.

qui te garderont de la femme mariée et des artifices de la langue étrangère.

25 Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.

Que la convoitise de sa beauté ne triomphe pas de toi; ne te laisse pas prendre par tes yeux, ni ravir par ses paupières.

26 Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.

Car la courtisane ne coûte que le prix d'un pain; la femme mariée prends les âmes des hommes qui ont tant de prix.

27 Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?

Qui cachera du feu, dans son sein sans brûler sa tunique?

28 Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?

Qui marchera sur des charbons ardents sans se brûler les pieds?

29 Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.

Tel est celui qui a commerce avec la femme mariée; il ne sera point disculpé, non plus que celui qui l'aura touchée.

30 Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;

Il n'est pas étonnant qu'un voleur se cache dans la grange; car il vole pour rassasier son âme affamée;

31 Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.

et s'il est pris, il rendra au centuple; et, dût-il donner tout ce qu'il possède, il se sauvera lui-même

32 Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;

mais l'adultère, à cause de l'indigence de son cœur, a causé la perte de son âme;

33 Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;

il supportera les hontes et les douleurs, et son opprobre ne sera point effacé dans les siècles des siècles.

34 Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.

Car l'âme de l'époux est pleine de jalousie; il ne l'épargnera pas le jour du jugement.

35 Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.

Nul, au prix d'une rançon, n'éteindra sa haine, et il n'est point de dons si nombreux qui puissent l'apaiser.