Sentencoj 6
1 Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
My son, if you set aside your money as a guarantee for your neighbor's loan, if you gave your promise for a loan of someone you do not know,
2 Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
then you have laid a trap for yourself by your promise and you have been caught by the words of your mouth.
3 Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;
When you are caught by your words, my son, do this and save yourself, since you have fallen into the hand of your neighbor; go and humble yourself and make your case before your neighbor.
4 Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
Give your eyes no sleep and your eyelids no slumber.
5 Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.
Save yourself like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the hand of the fowler.
6 Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.
Look at the ant, you lazy person, consider her ways, and be wise.
7 Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
It has no commander, officer, or ruler,
8 Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.
yet it prepares its food in the summer and during the harvest it stores up what it will eat.
9 Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?
How long will you sleep, you lazy person? When will you rise from your sleep?
10 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
“A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest”—
11 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
and your poverty will come like a robber and your needs like an armed soldier.
12 Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,
A worthless person—a wicked man— lives by the crookedness of his speech,
13 Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
winking his eyes, making signals with his feet and pointing with his fingers.
14 Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.
He plots evil with deceit in his heart; he always stirs up discord.
15 Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
Therefore his disaster will overtake him in an instant; in a moment he will be broken beyond healing.
16 Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
There are six things that Yahweh hates, seven that are disgusting to him.
17 Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,
The eyes of a proud person, a tongue that lies, hands that shed the blood of innocent people,
18 Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
a heart that invents wicked schemes, feet that quickly run to do evil,
19 Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.
a witness who breathes out lies and one who sows discord among brothers.
20 Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.
My son, obey the command of your father and do not forsake the teaching of your mother.
21 Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
Always bind them on your heart; tie them about your neck.
22 Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.
When you walk, they will guide you; when you sleep, they will watch over you; and when you wake up, they will teach you.
23 Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
For the commands are a lamp, and the teaching is a light; the corrections that come by instruction are the way of life.
24 Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.
It keeps you from the immoral woman, from the smooth words of an immoral woman.
25 Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.
Do not lust in your heart after her beauty and do not let her capture you with her eyelashes.
26 Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
Sleeping with a prostitute can cost the price of a loaf of bread, but the wife of another may cost you your very life.
27 Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
Can a man carry a fire against his chest without burning his clothes?
28 Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
29 Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
So is the man who sleeps with his neighbor's wife; the one who sleeps with her will not go unpunished.
30 Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;
People do not despise a thief if he steals to satisfy his need when he is hungry.
31 Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
Yet if he is caught, he will pay back seven times what he stole; he must give up everything of value in his house.
32 Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
The one who commits adultery has no sense; the one who does it destroys himself.
33 Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;
Wounds and shame are what he deserves and his disgrace will not be wiped away.
34 Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.
For jealousy makes a man furious; he will show no mercy when he takes his revenge.
35 Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.
He will accept no compensation and he cannot be bought off, though you offer him many gifts.
