Sentencoj 4
1 Aŭskultu, infanoj, la instruon de la patro, Kaj atentu, por lerni prudenton;
My children, listen to what I am teaching you. If you pay attention, you will understand what is wise.
2 Ĉar bonan instruon mi donis al vi; Mian leĝon ne forlasu.
What I am teaching you is good, so do not turn away from it.
3 Ĉar mi estis filo de mia patro, Dorlotata kaj sola de mia patrino.
When I was a young boy, loved by my mother,
4 Kaj li instruis min, kaj diris al mi: Via koro akceptu miajn vortojn; Observu miajn ordonojn, kaj vi vivos.
my father told me, “Remember my words; if you obey my commandments, you will live [a long time].
5 Akiru saĝon, akiru prudenton; Ne forgesu, kaj ne deflankiĝu de la paroloj de mia buŝo.
Obtain wisdom and understanding, and (do not abandon/hold fast to) [LIT] what I have taught you.
6 Ne forlasu ĝin, kaj ĝi vin gardos; Amu ĝin, kaj ĝi zorgos pri vi.
Do not turn away from wisdom, because if you are wise, you will be protected [from all evil/danger]. If you love wisdom, wisdom [PRS] will guard you.
7 La komenco de saĝo estas: akiru saĝon; Kaj por via tuta havo akiru prudenton.
The most important thing that you can do is to get wisdom. Even if you obtain many other things, the best thing is to know what things are wise.
8 Ŝatu ĝin alte, kaj ĝi vin altigos; Kaj ĝi donos al vi honoron, se vi ĝin enbrakigos.
If you consider being wise to be very valuable, [people] will think very highly of you. If you cling to wisdom [like you would cling to a woman you love], [many people] will honor you.
9 Ĝi donos ĉarman ornamon al via kapo; Belan kronon ĝi donacos al vi.
If you become wise, that will for you be [like] a beautiful wreath that is put {someone puts} on your head; it will be [like] a king’s glorious crown.” [That is what my father told me].
10 Aŭskultu, mia filo, kaj akceptu miajn vortojn; Kaj multiĝos la jaroj de via vivo.
[So now I say], “My son, heed what I say. If you do that, you will live a [good] long life.
11 Mi kondukos vin laŭ la vojo de saĝo; Mi irigos vin sur rekta vojstreko.
I am teaching you the way to live wisely; I am showing you how to act justly [toward others].
12 Kiam vi iros, via irado ne estos malfaciligata; Kaj kiam vi kuros, vi ne falpuŝiĝos.
If you live wisely, when you decide to do something, you will succeed [LIT].
13 Tenu forte la instruon, ne forlasu ĝin; Konservu ĝin, ĉar ĝi estas via vivo.
Hold fast to the things I have taught you to do, and do not let them go. Guard them, because they [will be the source of a good] life.
14 La vojstrekon de malpiuloj ne iru, Kaj ne ekpaŝu sur la vojo de malbonuloj;
Do not do the things that wicked people do; [do not behave like they do]; do not even walk on the roads that evil [people] walk on [MET].
15 Evitu ĝin, ne trapasu ĝin; Flankiĝu de ĝi, kaj preterpasu.
Stay away from those roads; turn aside and walk on other roads;
16 Ĉar ili ne ekdormas, se ili ne faris malbonon; Kaj ili perdas la dorman ripozon, se ili ne pekigis;
because evil people cannot sleep if they have not done some evil deed [on that day]. They cannot rest if they have not harmed someone.
17 Ĉar ili manĝas panon de malpio Kaj trinkas vinon de krimo.
What they eat and what they drink are things that they have obtained by acting wickedly and violently.”
18 Kaj la vojo de piuloj estas kiel lumo leviĝanta, Kiu ĉiam pli lumas ĝis plena tagiĝo.
The behavior of good/righteous [people] is like the light [that begins to shine] at dawn and then [continues to] shine brighter until the brightest time of day.
19 La vojo de malpiuloj estas kiel mallumo; Ili ne scias, je kio ili falpuŝiĝos.
[But] the behavior of wicked [people] is like deep/thick darkness. [Because it is very dark], they cannot see the things that cause them to stumble.
20 Mia filo, atentu miajn vortojn; Klinu vian orelon al miaj paroloj.
My son, pay attention to what I am saying. Listen to my words carefully.
21 Ili ne foriĝu de viaj okuloj; Gardu ilin en via koro.
Keep them close to you; let them penetrate your inner being,
22 Ĉar ili estas vivo por tiuj, kiuj ilin trovis, Kaj sanigaj por ilia tuta korpo.
because you will have [PRS] [a good] life and [good] health if you [search for them and] find them.
23 Pli ol ĉion gardatan, gardu vian koron; Ĉar el ĝi eliras la vivo.
It is very important that you be careful about what you think, because what you think controls [MET] the things that you do.
24 Forigu de vi falsemon de la buŝo, Kaj malicon de la lipoj malproksimigu de vi.
Do not say anything that deceives [others] and never say what is not true.
25 Viaj okuloj rigardu rekte, Kaj viaj palpebroj direktiĝu rekte antaŭen.
Keep looking straight ahead toward the events that are before you, and do not turn aside.
26 Fortikigu la direkton de viaj piedoj, Kaj ĉiuj viaj vojoj estu firmaj.
Plan carefully where you will go and what you will do, and then stay on that road. Then what you do will be right.
27 Ne ŝanceliĝu dekstren, nek maldekstren; Forigu de malbono vian piedon.
Do not leave the straight road by turning to the left or to the right. [Do only what is right] and keep yourself from [doing what is] evil.
