Sentencoj 25
1 Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.
These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.
2 Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.
It is the glory of God to conceal a thing, but the glory of kings is to search out a matter.
3 La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.
As the heavens for height, and the earth for depth, so the hearts of kings are unsearchable.
4 Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.
Take away the dross from the silver, and material comes out for the refiner;
5 Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.
Take away the wicked from the king's presence, and his throne will be established in righteousness.
6 Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;
Do not exalt yourself in the presence of the king, or claim a place among great men;
7 Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.
for it is better that it be said to you, "Come up here," than that you should be put lower in the presence of the prince, whom your eyes have seen.
8 Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?
Do not be hasty in bringing charges to court. What will you do in the end when your neighbor shames you?
9 Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;
Debate your case with your neighbor, and do not betray the confidence of another;
10 Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.
lest one who hears it put you to shame, and your bad reputation never depart.
11 Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.
A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.
12 Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.
As an earring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover to an obedient ear.
13 Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.
As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to those who send him; for he refreshes the soul of his masters.
14 Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.
As clouds and wind without rain, so is he who boasts of gifts deceptively.
15 Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.
By patience a ruler is persuaded. A soft tongue breaks the bone.
16 Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.
Have you found honey? Eat as much as is sufficient for you, lest you eat too much, and vomit it.
17 Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.
Let your foot be seldom in your neighbor's house, lest he be weary of you, and hate you.
18 Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.
A man who gives false testimony against his neighbor is like a club, a sword, or a sharp arrow.
19 Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.
Confidence in someone unfaithful in time of trouble is like a bad tooth, or a lame foot.
20 Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.
As one who takes away a garment in cold weather, or vinegar on soda, so is one who sings songs to a heavy heart.
21 Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;
If your enemy is hungry, give him something to eat. If he is thirsty, give him something to drink,
22 Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.
for by doing this you will heap coals of fire on his head, and the LORD will reward you.
23 Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.
The north wind brings forth rain: so a backbiting tongue brings an angry face.
24 Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
It is better to dwell in the corner of the housetop, than to share a house with a contentious woman.
25 Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.
Like cold water to a thirsty soul, so is good news from a far country.
26 Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.
Like a muddied spring, and a polluted well, so is a righteous man who gives way before the wicked.
27 Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.
It is not good to eat much honey; nor is it honorable to seek one's own honor.
28 Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.
Like a city that is broken down and without walls is a man whose spirit is without restraint.
