Sentencoj 25
1 Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.
These, too, are parables of Solomon, which the men of Hezekiah, king of Judah, transferred.
2 Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.
It is to the glory of God to conceal a word, and it is to the glory of kings to investigate speech.
3 La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.
Heaven above, and earth below, and the heart of kings are each unsearchable.
4 Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.
Take away the tarnish from silver, and a most pure vessel will go forth.
5 Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.
Take away impiety from the face of the king, and his throne shall be made firm by justice.
6 Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;
Do not appear glorious before the king, and do not stand in the place of the great.
7 Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.
For it is better that it should be said to you, “Ascend to here,” than that you should be humbled before the prince.
8 Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?
The things that your eyes have seen, do not offer hastily in a quarrel, lest afterward you may not be able to make amends, when you have dishonored your friend.
9 Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;
Argue your case with your friend, and do not reveal the secret to an outsider,
10 Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.
lest perhaps he may insult you, when he has heard it, and he might not cease to reproach you. Grace and friendship free a man; preserve these for yourself, lest you fall under reproach.
11 Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.
Whoever speaks a word at an opportune time is like apples of gold on beds of silver.
12 Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.
Whoever reproves the wise and obedient ear is like an earring of gold with a shining pearl.
13 Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.
Just like the cold of snow in a time of harvest, so also is a faithful messenger to him who sent him: he causes his soul to rest.
14 Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.
A man who boasts and does not fulfill his promises is like clouds and wind, when rain does not follow.
15 Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.
By patience, a leader shall be appeased, and a soft tongue shall break hardness.
16 Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.
You have discovered honey; eat what is sufficient for you, lest perhaps, being filled up, you may vomit it.
17 Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.
Withdraw your feet from the house of your neighbor, lest, when he has had his fill, he may hate you.
18 Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.
A man who speaks false testimony against his neighbor is like a dart and a sword and a sharp arrow.
19 Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.
Whoever sets his hopes on the unfaithful in a day of anguish is like a rotten tooth and weary foot,
20 Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.
and like one who loosens his garment in cold weather. Whoever sings verses to a wicked heart is like vinegar on baking soda. Just like a moth to a garment, and a worm to wood, so too does the sadness of a man do harm to the heart.
21 Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;
If your enemy is hungry, feed him. If he is thirsty, give him water to drink.
22 Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.
For you will gather hot coals upon his head, and the Lord will repay you.
23 Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.
The north wind brings forth the rain, and a sorrowful face brings forth a detracting tongue.
24 Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
It is better to sit in a corner of the attic, than with an argumentative woman and in a shared house.
25 Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.
Like cold water to a thirsty soul, so too are good reports from a far away land.
26 Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.
The just falling down before the impious is like a fountain stirred up by feet and like a corrupted spring.
27 Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.
Just as whoever eats too much honey, it is not good for him, so also whoever is an investigator of what is majestic will be overwhelmed by glory.
28 Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.
Just like a city lying in the open and without surrounding walls, so also is a man who is unable to restrain his own spirit in speaking.
