Sentencoj 24

1 Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com elles,

2 Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

Porque o seu coração medita a rapina, e os seus labios fallam a malicia.

3 Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

Com a sabedoria se edifica a casa, e com a intelligencia se estabelece:

4 Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

E pelo conhecimento se encherão as camaras de todas as substancias preciosas e deleitaveis.

5 Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

E o varão sabio é forte, e o varão de conhecimento consolida a força.

6 Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Porque com conselhos prudentes tu farás a guerra; e ha victoria na multidão dos conselheiros.

7 Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

É demasiadamente alta para o tolo toda a sabedoria; na porta não abrirá a sua bocca.

8 Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

A'quelle que cuida em fazer mal mestre de maus intentos o chamarão.

9 Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

O pensamento do tolo é peccado, e é abominavel aos homens o escarnecedor.

10 Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Se te mostrares frouxo no dia da angustia, a tua força será estreita.

11 Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Livra aos que estão tomados para a morte, e aos que levam para matança, se os poderes retirar.

12 Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Se disseres: Eis que o não sabemos: porventura aquelle que pondera os corações não o entenderá? e aquelle que attenta para a tua alma não o saberá? porque pagará ao homem conforme a sua obra.

13 Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Come mel, meu filho, porque é bom, e o favo de mel é doce ao teu paladar.

14 Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Tal será o conhecimento da sabedoria para a tua alma: se a achares, haverá para ti galardão, e não será cortada a tua expectação.

15 Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Não espies a habitação do justo, ó impio, nem assoles a sua camara.

16 Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

Porque sete vezes cairá o justo, e se levantará; mas os impios tropeçarão no mal

17 Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

Quando cair o teu inimigo, não te alegres, nem quando tropeçar se regozije o teu coração.

18 Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

Para que o Senhor o não veja, e seja mau aos seus olhos, e desvie d'elle a sua ira.

19 Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

Não te indignes ácerca dos malfeitores, nem tenhas inveja dos impios,

20 Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

Porque o maligno não terá galardão, e a lampada dos impios se apagará.

21 Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Teme ao Senhor, filho meu, e ao rei, e não te entremettas com os que buscam mudança.

22 Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

Porque de repente se levantará a sua perdição, e a ruina d'elles ambos quem a sabe?

23 Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Tambem estes são proverbios dos sabios: Ter respeito a pessoas no juizo não é bom.

24 Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

O que disser ao impio: Justo és: os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.

25 Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

Mas para os que o reprehenderem haverá delicias, e sobre elles virá a benção do bem

26 Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Beijados serão os labios do que responde com palavras rectas.

27 Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Prepara de fóra a tua obra, e apparelha-a no campo, e então edifica a tua casa.

28 Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Não sejas testemunha sem causa contra o teu proximo; porque enganarias com os teus beiços?

29 Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Não digas: Como elle me fez a mim, assim o farei eu a elle: pagarei a cada um segundo a sua obra.

30 Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

Passei pelo campo do preguiçoso, e junto á vinha do homem falto de entendimento;

31 Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

E eis que toda estava cheia de cardos, e a sua superficie coberta d'ortigas, e a sua parede de pedra estava derribada.

32 Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

O que tendo eu visto, o tomei no coração, e, vendo-o, recebi instrucção.

33 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Um pouco de somno, adormecendo um pouco; encruzando as mãos outro pouco, para estar deitado.

34 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

Assim te sobrevirá a tua pobreza como um caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.