Sentencoj 24

1 Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

Ne porte pas envie aux hommes méchants, et ne désire pas d’être avec eux;

2 Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

Parce que leur âme médite des rapines, et que leurs lèvres parlent fraudes.

3 Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

C’est par la sagesse que se bâtira une maison, et par la prudence qu’elle s’affermira.

4 Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

Par la science, les celliers se rempliront de toute sorte de biens précieux et très beaux.

5 Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

L’homme sage est puissant, et l’homme instruit est robuste et vigoureux.

6 Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Parce que c’est avec réflexion que s’entreprend une guerre; et que le salut sera où il y a beaucoup de conseils.

7 Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Bien élevée est pour l’insensé la sagesse à la porte de la ville, il n’ouvrira pas la bouche.

8 Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Celui qui pense à faire le mal sera appelé insensé.

9 Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

La pensée de l’insensé est péché; et c’est l’abomination des hommes, que le médisant.

10 Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Si, fatigué au jour de l’angoisse, tu désespères, ta force sera diminuée.

11 Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Arrache au péril ceux qui sont conduits à la mort, et, ceux que l’on traîne à la destruction, ne cesse pas de les délivrer.

12 Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Si tu dis: Les forces me manquent; celui qui observe le cœur le discerne lui-même, rien ne trompe le conservateur de ton âme; et il rendra à l’homme selon ses œuvres.

13 Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Mange, mon fils, le miel, parce qu’il est bon, et le rayon doux à ton gosier.

14 Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Telle est la doctrine de la sagesse à ton âme: quand tu l’auras trouvée, tu auras à tes derniers moments l’espérance et ton espérance ne périra pas.

15 Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Ne dresse pas d’embûches, et ne cherche pas l’impiété dans la maison du juste, et ne détruis pas son repos.

16 Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

Car le juste tombera sept fois et se relèvera; mais les impies seront abattus dans le malheur.

17 Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

Lorsque ton ennemi sera tombé, ne Le réjouis pas: et qu’à sa ruine ton cœur n’exulte pas;

18 Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

De peur que le Seigneur ne le voie, et que cela ne lui déplaise; et qu’il ne retire de lui sa colère.

19 Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

Ne dispute pas avec les hommes très méchants; et ne porte pas envie aux impies;

20 Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

Parce qu’ils n’ont pas l’espérance des choses futures, les méchants, et que la lampe des impies s’éteindra.

21 Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Crains, mon fils, le Seigneur et le roi, et ne te lie pas avec les médisants;

22 Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

Parce que tout à coup s’élèvera leur perte, et la ruine de l’un et de l’autre, qui la connaît?

23 Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Voici aussi pour les sages: Faire acception de la personne dans le jugement n’est pas bon.

24 Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

Quant à ceux qui disent à l’impie: Tu es juste; les peuples les maudiront et les tribus les détesteront.

25 Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

Ceux qui le reprennent seront loués; et sur eux viendra la bénédiction.

26 Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Il baisera les lèvres, celui qui répond des paroles droites.

27 Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Prépare au dehors ton œuvre, et avec soin cultive ton champ; afin qu’ensuite tu bâtisses ta maison.

28 Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Ne sois pas témoin sans raison contre ton prochain; et ne séduis personne par tes lèvres.

29 Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Ne dis pas: Comme il m’a fait, ainsi je lui ferai: je rendrai à chacun selon son œuvre.

30 Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

J’ai passé dans le champ du paresseux, et par la vigne de l’insensé:

31 Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

Et voilà que tout était rempli d’orties; et que les épines en avaient couvert la surface, et que la muraille de pierres était détruite.

32 Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

Ce qu’ayant vu, je l’ai mis dans mon cœur, et par cet exemple je me suis instruit.

33 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Tu dormiras un peu, dis-je, tu sommeilleras modérément, tu mettras faiblement les mains l’une dans l’autre, afin que tu reposes:

34 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

Et viendra à toi, comme un coureur, la détresse; et la mendicité, comme un homme armé.