Sentencoj 24
1 Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
Don’t be envious of evil men, neither desire to be with them;
2 Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.
for their hearts plot violence and their lips talk about mischief.
3 Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;
Through wisdom a house is built; by understanding it is established;
4 Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.
by knowledge the rooms are filled with all rare and beautiful treasure.
5 Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
A wise man has great power. A knowledgeable man increases strength,
6 Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
for by wise guidance you wage your war, and victory is in many advisors.
7 Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.
Wisdom is too high for a fool. He doesn’t open his mouth in the gate.
8 Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
One who plots to do evil will be called a schemer.
9 Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.
The schemes of folly are sin. The mocker is detested by men.
10 Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
If you falter in the time of trouble, your strength is small.
11 Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
Rescue those who are being led away to death! Indeed, hold back those who are staggering to the slaughter!
12 Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.
If you say, “Behold, we didn’t know this,” doesn’t he who weighs the hearts consider it? He who keeps your soul, doesn’t he know it? Shall he not render to every man according to his work?
13 Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;
My son, eat honey, for it is good, the droppings of the honeycomb, which are sweet to your taste;
14 Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
so you shall know wisdom to be to your soul. If you have found it, then there will be a reward: Your hope will not be cut off.
15 Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
Don’t lay in wait, wicked man, against the habitation of the righteous. Don’t destroy his resting place;
16 Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.
for a righteous man falls seven times and rises up again, but the wicked are overthrown by calamity.
17 Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;
Don’t rejoice when your enemy falls. Don’t let your heart be glad when he is overthrown,
18 Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
lest the LORD see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
19 Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
Don’t fret yourself because of evildoers, neither be envious of the wicked;
20 Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
for there will be no reward to the evil man. The lamp of the wicked will be snuffed out.
21 Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.
My son, fear the LORD and the king. Don’t join those who are rebellious,
22 Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?
for their calamity will rise suddenly. Who knows what destruction may come from them both?
23 Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.
These also are sayings of the wise: To show partiality in judgement is not good.
24 Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
He who says to the wicked, “You are righteous,” peoples will curse him, and nations will abhor him—
25 Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.
but it will go well with those who convict the guilty, and a rich blessing will come on them.
26 Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
An honest answer is like a kiss on the lips.
27 Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.
Prepare your work outside, and get your fields ready. Afterwards, build your house.
28 Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?
Don’t be a witness against your neighbour without cause. Don’t deceive with your lips.
29 Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.
Don’t say, “I will do to him as he has done to me; I will repay the man according to his work.”
30 Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;
I went by the field of the sluggard, by the vineyard of the man void of understanding.
31 Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.
Behold, it was all grown over with thorns. Its surface was covered with nettles, and its stone wall was broken down.
32 Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
Then I saw, and considered well. I saw, and received instruction:
33 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
34 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
so your poverty will come as a robber and your want as an armed man.
