Sentencoj 23
1 Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
Quando te sentares para comer com algum dominador, presta muita atenção para o que estiver diante de ti;
2 Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
E põe uma faca à tua garganta, se tiveres muito apetite.
3 Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
Não desejes as comidas gostosas dele, porque são pão de mentiras.
4 Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
Não trabalhes exaustivamente para ser rico; modera-te por meio de tua prudência.
5 Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
Porás teus olhos fixos sobre aquilo que é nada? Porque certamente se fará asas, e voará ao céu como uma águia.
6 Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
Não comas o pão de quem tem olho maligno, nem cobices suas comidas gostosas.
7 Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
Porque ele calcula [seus gastos] consigo mesmo. Assim ele dirá: Come e bebe; Mas o coração dele não está contigo;
8 La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
Vomitarias o pedaço que comeste, e perderias tuas palavras agradáveis.
9 En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
Não fales aos ouvidos do tolo, porque ele desprezará a prudência de tuas palavras.
10 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
Não mudes os limites antigos, nem ultrapasses as propriedades dos órfãos;
11 Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
Porque o Defensor deles é poderoso; ele disputará a causa deles contra ti.
12 Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
Aplica teu coração à disciplina, e teus ouvidos às palavras de conhecimento.
13 Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Não retires a disciplina do jovem; quando lhe bateres com a vara, nem [por isso] morrerá.
Tu lhe baterás com a vara, e livrarás a sua alma do Xeol. (Sheol h7585)
15 Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
Meu filho, se teu coração for sábio, meu coração se alegrará, e eu também.
16 Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
Meu interior saltará de alegria quando teus lábios falarem coisas corretas.
17 Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
Teu coração não inveje aos pecadores; porém [permanece] no temor ao SENHOR o dia todo;
18 Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
Porque certamente há um [bom] futuro [para ti], e tua expectativa não será cortada.
19 Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
Ouve, filho meu, e sê sábio; e conduz teu coração no caminho [correto].
20 Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
Não esteja entre os beberrões de vinho, [nem] entre os comilões de carne.
21 Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
Porque o beberrão e o comilão empobrecerão; e a sonolência os faz vestir trapos.
22 Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
Ouve a teu pai, que te gerou; e não desprezes a tua mãe, quando ela envelhecer.
23 Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
Compra a verdade, e não a vendas; [faze o mesmo com] a sabedoria, a disciplina e a prudência.
24 Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
O pai do justo muito se alegrará; aquele que gerar o sábio se encherá de alegria por causa dele.
25 Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
Teu pai e tua mãe se alegrarão; aquela te te gerou se encherá de alegria.
26 Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
Meu filho, dá para mim teu coração, e que teus olhos prestem atenção em meus caminhos.
27 Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
Porque a prostituta é [como] uma cova profunda, e a estranha [como] um poço estreito.
28 Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
Também ela fica espreitando como um ladrão, e acrescenta transgressores entre os homens.
29 Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
De quem são os ais? De quem são os sofrimentos? De quem são as lutas? De quem são as queixas? De quem são as feridas desnecessárias? De quem são os olhos vermelhos?
30 Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
São daqueles que gastam tempo junto ao vinho, daqueles que andam em busca da bebida misturada.
31 Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
Não prestes atenção ao vinho quando se mostra vermelho, quando brilha no copo e escorre suavemente,
32 En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
[Pois] seu fim é [como] mordida de cobra, e picará como uma víbora.
33 Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
Teus olhos verão [coisas] estranhas, e teu coração falará perversidades;
34 Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
E serás como o que dorme no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.
35 Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
[E dirás]: Espancaram-me, mas não senti dor; bateram em mim, mas não senti; quando virei a despertar? Vou buscar mais uma [bebida].
