Sentencoj 23
1 Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
Quand tu seras assis pour manger avec le prince, considère attentivement ce qui est servi devant toi;
2 Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
Mets un couteau à ta gorge, si cependant tu es maître de ton âme.
3 Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
Ne désire pas des aliments de celui chez qui est un pain de mensonge.
4 Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
Ne travaille pas à t’enrichir; mais à ta prudence mets des bornes.
5 Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
Ne lève pas tes yeux vers des richesses que tu ne peux avoir; parce qu’elles se feront des ailes comme celles d’un aigle, et s’envoleront au ciel.
6 Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
Ne mange pas avec un homme envieux, et ne désire pas de ses mets;
7 Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
Parce que, semblable à un devin et à un augure, il juge de ce qu’il ignore. Mange et bois, te dira-t-il, et son cœur n’est pas avec toi.
8 La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
Les aliments que tu avais mangés, tu les rejetteras; et tu perdras tes sages discours.
9 En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
Ne parle pas à l’oreille des insensés, parce qu’ils mépriseront la doctrine que tu leur auras enseignée par tes paroles.
10 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
Ne touche pas aux bornes des petits; et n’entre pas dans le champ des orphelins;
11 Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
Car leur proche est puissant; et lui-même jugera contre toi leur cause.
12 Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
Que ton cœur s’avance vers la doctrine, et tes oreilles vers les paroles de la science.
13 Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Ne soustrais pas à l’enfant la discipline; car si tu le frappes de la verge, il ne mourra pas.
Tu le frapperas donc de la verge; et de l’enfer tu délivreras son âme. (Sheol h7585)
15 Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
Mon fils, si ton esprit est sage, mon cœur se réjouira avec toi;
16 Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
Et mes reins exulteront, lorsque tes lèvres parleront droiture.
17 Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
Que ton cœur ne porte pas envie aux pécheurs; mais dans la crainte du Seigneur sois tout le jour;
18 Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
Parce que tu auras l’espérance à ton dernier moment, et que ton attente ne sera pas frustrée.
19 Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
Ecoute, mon fils, et sois sage; et dirige ton esprit dans la bonne voie.
20 Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
Ne te trouve pas dans les festins des buveurs, ni dans les orgies de ceux qui apportent des viandes pour manger ensemble.
21 Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
Car ceux qui passent le temps à boire et qui payent leur écot, se ruineront, et l’assoupissement sera vêtu de haillons.
22 Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
Ecoute ton père qui t’a engendré; et ne méprise pas ta mère, lorsqu’elle aura vieilli.
23 Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
Achète la vérité, et ne vends pas la sagesse, la doctrine et l’intelligence.
24 Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
Le père du juste exulte; celui qui a engendré le sage se réjouira en lui.
25 Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
Que ton père et ta mère se réjouissent; et qu’elle exulte, celle qui t’a enfanté.
26 Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
Donne-moi ton cœur, mon fils; et que tes yeux gardent mes voies.
27 Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
Car c’est une fosse profonde, qu’une prostituée; et un puits étroit, qu’une étrangère.
28 Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
Elle dresse des embûches sur la voie comme un voleur; et ceux qu’elle verra n’être pas sur leurs gardes, elle les tuera.
29 Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
À qui malheur? au père de qui malheur? à qui les querelles? à qui les fosses? à qui les blessures sans motifs? à qui le trouble des yeux?
30 Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
N’est-ce pas à ceux qui s’arrêtent à boire le vin, et qui prennent goût à vider des coupes pleines?
31 Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
Ne regarde pas le vin, quand il jaunit, lorsque sa couleur brille dans le verre: il entre doucement;
32 En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
Mais à la fin, il mordra comme une couleuvre: et comme le basilic, il répandra son venin.
33 Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
Tes yeux verront les étrangères, et ton cœur dira des choses perverses.
34 Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
Et tu seras comme un homme dormant au milieu de la mer, et comme un pilote assoupi, le gouvernail ayant été perdu;
35 Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
Et tu diras: Ils m’ont frappé, mais je n’en ai pas souffert; ils m’ont traîné, et moi je ne l’ai pas senti: quand me réveillerai-je, et trouverai-je encore du vin?
