Sentencoj 23
1 Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
Quand tu seras assis pour manger avec quelque Seigneur, considère attentivement ce qui sera devant toi.
2 Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
Autrement tu te mettras le couteau à la gorge, si ton appétit te domine.
3 Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
Ne désire point ses friandises, car c'est une viande trompeuse.
4 Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
Ne travaille point à t'enrichir; et désiste-toi de la résolution que tu en as prise.
5 Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
Jetteras-tu tes yeux sur ce qui [bientôt] n'est plus? car certainement il se fera des ailes; il s'envolera, comme un aigle dans les cieux.
6 Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
Ne mange point la viande de celui qui a l'œil malin, et ne désire point ses friandises.
7 Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
Car selon qu'il a pensé en son âme, tel est-il. Il te dira bien: mange et bois, mais son cœur n'est point avec toi.
8 La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
Ton morceau, que tu auras mangé, tu le voudrais rendre, et tu auras perdu tes paroles agréables.
9 En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
Ne parle point, le fou t'écoutant; car il méprisera la prudence de ton discours.
10 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
Ne recule point la borne ancienne, et n'entre point dans les champs des orphelins:
11 Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
Car leur garant est puissant; il défendra leur cause contre toi.
12 Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
Applique ton cœur à l'instruction, et tes oreilles aux paroles de science.
13 Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
N'écarte point du jeune enfant la correction; quand tu l'auras frappé de la verge, il n'en mourra point.
Tu le frapperas avec la verge, mais tu délivreras son âme du sépulcre. (Sheol h7585)
15 Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur s'en réjouira, oui, moi-même.
16 Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
Certes mes reins tressailliront de joie, quand tes lèvres proféreront des choses droites.
17 Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
Que ton cœur ne porte point d'envie aux pécheurs; mais [adonne-toi] à la crainte de l'Eternel tout le jour.
18 Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
Car véritablement il y aura [bonne] issue, et ton attente ne sera point retranchée.
19 Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
Toi, mon fils, écoute, et sois sage; et fais marcher ton cœur dans cette voie.
20 Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
Ne fréquente point les ivrognes, ni les gourmands.
21 Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
Car l'ivrogne et le gourmand seront appauvris; et le long dormir fait vêtir des robes déchirées.
22 Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
Ecoute ton père, [comme] étant celui qui t'a engendré; et ne méprise point ta mère, quand elle sera devenue vieille.
23 Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
Achète la vérité, et ne la vends point; achète la sagesse, l'instruction et la prudence.
24 Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
Le père du juste s'égayera extrêmement; et celui qui aura engendré le sage, en aura de la joie.
25 Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
Que ton père et ta mère se réjouissent, et que celle qui t'a enfanté s'égaye.
26 Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux prennent garde à mes voies.
27 Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
Car la femme débauchée est une fosse profonde, et l'étrangère est un puits de détresse;
28 Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
Aussi se tient-elle en embûche, comme après la proie: et elle multipliera les transgresseurs entre les hommes.
29 Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
A qui est: malheur à moi? à qui est: hélas? à qui les débats? à qui le bruit? à qui les blessures sans cause? à qui la rougeur des yeux?
30 Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
A ceux qui s'arrêtent auprès du vin, et qui vont chercher le vin mixtionné.
31 Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
Ne regarde point le vin quand il se montre rouge, et quand il donne sa couleur dans la coupe, et qu'il coule droit.
32 En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
Il mord par derrière comme un serpent, et il pique comme un basilic.
33 Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
Puis tes yeux regarderont les femmes étrangères, et ton cœur parlera en insensé.
34 Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
Et tu seras comme celui qui dort au cœur de la mer, et comme celui qui dort au sommet du mât.
35 Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
On m'a battu, [diras-tu], et je n'en ai point été malade; on m'a moulu de coups, et je ne l'ai point senti; quand me réveillerai-je? Je me remettrai encore à le chercher.
