Sentencoj 22
1 Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.
A good name is to be chosen over great riches and favor is better than silver and gold.
2 Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
Rich and poor people have this in common— Yahweh is the maker of all of them.
3 Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.
A prudent man sees trouble and hides himself, but the naive go on and suffer because of it.
4 Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.
The reward for humility and fear of Yahweh is riches, honor, and life.
5 Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.
Thorns and snares lie in the path of the perverse; whoever guards his life will keep far from them.
6 Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.
Teach a child the way he should go and when he is old he will not turn away from that instruction.
7 Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
Rich people rule over poor people and one who borrows is a slave to the one who lends.
8 Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.
He who sows injustice will reap trouble and the rod of his fury will fade away.
9 Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.
The one who has a generous eye will be blessed, for he shares his bread with the poor.
10 Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.
Drive away the mocker, and out goes strife; disputes and insults will cease.
11 Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.
The one who loves a pure heart and whose speech is gracious, he will have the king for his friend.
12 La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
The eyes of Yahweh keep watch over knowledge, but he overthrows the words of the treacherous.
13 Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
The lazy person says, “There is a lion in the street! I will be killed in the open places.”
14 La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
The mouth of an adulteress is a deep pit; Yahweh's anger is stirred up against anyone who falls into it.
15 Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.
Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of discipline drives it far away.
16 Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.
The one who oppresses poor people to increase his wealth, or gives to rich people, will come to poverty.
17 Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
Incline your ear and listen to the words of the wise and apply your heart to my knowledge,
18 Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.
for it will be pleasant for you if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
19 Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.
So your trust may be in Yahweh, I teach them to you today—even to you.
20 Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
Have I not written for you thirty sayings of instruction and knowledge,
21 Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?
to teach you truth in these trustworthy words, so you may give trustworthy answers to those who sent you?
22 Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;
Do not rob the poor because he is poor, or crush the needy at the gate,
23 Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
for Yahweh will plead their case, and he will rob of life those who robbed them.
24 Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;
Do not make a friend of someone who is ruled by anger and you must not go with one who rages,
25 Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
or you will learn his ways and you will take bait for your soul.
26 Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.
Do not be one who strikes hands in making a pledge, or who puts up security for debts.
27 Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.
If you lack the means to pay, what could stop someone from taking away your bed from under you?
28 Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
Do not remove the ancient boundary stone that your fathers have set.
29 Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.
Do you see a man skilled at his work? He will stand before kings; he will not stand before common people.
