Sentencoj 21
1 Kiel akvaj torentoj estas la koro de reĝo en la mano de la Eternulo: Kien Li volas, Li ĝin direktas.
Yahweh controls what kings do [MTY] [like] he controls how streams flow; he causes kings to do just what he wants them to do.
2 Ĉiuj vojoj de homo estas ĝustaj en liaj okuloj; Sed la Eternulo pesas la korojn.
People always think that what they do is right, but Yahweh judges our (motives/reasons [for doing things)] [MTY].
3 Plenumado de vero kaj justeco Estas al la Eternulo pli agrabla ol oferado.
Doing what is right and fair is more acceptable to Yahweh than [bringing] sacrifices [to him].
4 Fieraj okuloj kaj aroganta koro, Kulturaĵo de malvirtuloj, estas peko.
Being proud and arrogant [DOU] is [like] a lamp [MTY] [that guides] wicked people; being proud and arrogant characterizes (wicked people’s whole behavior/everything that wicked people do).
5 La entreprenoj de diligentulo donas nur profiton; Sed ĉiu trorapidado kondukas nur al manko.
People who plan carefully will surely have plenty [of what they need]; those who act too quickly [to become rich] will become poor.
6 Akirado de trezoroj per lango mensogema Estas vanta bloveto, retoj de morto.
Money that people acquire [by cheating others] by lying [MTY] to them will soon disappear [like] a mist, and doing that will [soon] lead to their death.
7 La rabo de malvirtuloj atakos ilin mem; Ĉar ili ne volis fari justaĵon.
Wicked [people] refuse to do what is right/just, but they will be ruined because of the violent things [PRS] that they do.
8 Malrekta estas la vojo de homo kulpa; Sed la agado de purulo estas ĝusta.
Guilty [people continually do what is evil; it is as though] [MET] they are walking on a crooked road; but righteous/innocent people [always] do what is right.
9 Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
It is better to live in the corner of an attic/housetop [by yourself] than to live inside the house with a wife who is always nagging.
10 La animo de malvirtulo deziras malbonon; Lia proksimulo ne estas favorata de li.
Wicked [people] [SYN] are always wanting [to do what is] evil; they never act mercifully toward anyone.
11 Kiam blasfemanto estas punata, senspertulo fariĝas pli saĝa; Kaj kiam oni instruas saĝulon, li akiras prudenton.
When those who ridicule [others] are punished, [even] those who do not have good sense [see that, and] they become wise, and when those who are wise are taught, they become wiser.
12 La Justulo rigardas la domon de malvirtulo, Kaj Li faligas malvirtulojn en malbonon.
[God], the one [who is completely] righteous, knows [what happens inside] the houses of wicked [people], and [he will cause] those people to be completely ruined/destroyed.
13 Se iu ŝtopas sian orelon kontraŭ kriado de malriĉulo, Li ankaŭ vokos kaj ne estos aŭskultata.
There are people who refuse to listen when poor people cry out [for help]; [but some day] they themselves will cry out [for help], and no one will hear them.
14 Sekreta donaco kvietigas koleron, Kaj donaco en la sinon, fortan furiozon.
When someone is angry [with you], if you secretly give him a gift, he will stop being angry.
15 Farado de justaĵo estas ĝojo por la virtulo Kaj teruro por la malbonaguloj.
Good/Righteous [people] are happy when they [see others do] what is just/fair, but those who do what is evil are terrified [when they think about what may happen to them].
16 Homo, kiu erarforiĝis de la vojo de prudento, Ekloĝos en komunumo de mortintoj.
Those who stop behaving like those who have good sense behave will [soon] discover that they have gone to the place where dead people are.
17 Kiu amas gajecon, tiu havos mankon; Kiu amas vinon kaj oleon, tiu ne estos riĉa.
Those who spend their money to buy (things that give them pleasure/things that cause them to feel happy) will become poor; those who love [to spend money to buy] wine and nice/fancy food [MTY] will never become rich.
18 La malvirtulo estos liberiga anstataŭo por la virtulo, Kaj malpiulo por piuloj.
Wicked [people] bring on themselves the sufferings that they were trying to cause righteous [people] to experience [DOU].
19 Pli bone estas loĝi en lando dezerta, Ol kun malpacema kaj kolerema edzino.
It is better to live [alone] in a desert than [to live] with a wife who is [always] nagging and complaining.
20 Ĉarma trezoro kaj oleo estas en la domo de saĝulo; Sed homo malsaĝa ĉion englutas.
Wise people have many valuable things in their houses, but foolish people [quickly] spend/waste [all their money].
21 Kiu celas justecon kaj bonecon, Tiu trovos vivon, justecon, kaj honoron.
Those who [always] try to act in a fair and kind way [toward others] will live [a long time] and be honored/respected.
22 Kontraŭ urbon de fortuloj eliras saĝulo, Kaj li faligas ĝian fortan fortikaĵon.
A wise army commander [helps his troops] climb over a wall [to attack] a city that is defended by a strong army, with the result that they are able to (get over/destroy) the high walls that their enemies trusted [would protect them].
23 Kiu gardas sian buŝon kaj sian langon, Tiu gardas sian animon kontraŭ malfeliĉoj.
Those who are very careful about what they say [MTY] are [able to] avoid trouble.
24 Fiera malbonulo, kiun oni nomas blasfemulo, Agas kun kolero kaj malboneco.
Those who make fun of [everything that is good] are proud and conceited [DOU]; they [always] act in an inconsiderate way [toward others].
25 La deziro de mallaborulo lin mortigas, Ĉar liaj manoj ne volas labori.
Lazy people, who refuse to work, [will] die [of hunger] because they [SYN] do not earn [money to buy food].
26 Tuttage li forte deziras; Sed virtulo donas kaj ne rifuzas.
All during the day [wicked people] desire to obtain things, but righteous [people] have plenty, [with the result that] they [are able to] give things generously to others.
27 Oferdono de malvirtuloj estas abomenaĵo; Kiom pli, kiam li ĝin alportas kiel pekoferon!
[Yahweh] detests the sacrifices that wicked [people] offer [to him]; [but he] detests it even more when they [think that they will escape being punished for] their evil deeds because of the sacrifices that they bring.
28 Mensoga atestanto pereos; Sed homo, kiu mem aŭdis, parolos por ĉiam.
Those who tell lies in court will be punished; no one stops/silences witnesses who say what is truthful/reliable.
29 Malvirtulo tenas sian vizaĝon arogante; Sed virtulo zorgas pri sia vojo.
Wicked people pretend [that they know everything], but righteous people think carefully about [what will happen because of] what they do.
30 Ne ekzistas saĝo, ne ekzistas prudento, Ne ekzistas konsilo kontraŭ la Eternulo.
[Thinking that we are] wise, and that we understand many things, and that we have good insight, does not help us if Yahweh is (acting against/not pleased with) us.
31 Ĉevalo estas preparata por la tago de milito; Sed la helpo venas de la Eternulo.
We [can] get horses ready to fight in a battle, but Yahweh is the one who enables us to (win victories/defeat our enemies).
