Sentencoj 19
1 Pli bona estas malriĉulo, kiu iras en sia senkulpeco, Ol homo, kiu estas malicbuŝulo kaj malsaĝulo.
Better to be poor but honest than stupid and tell lies.
2 Vivo sen prudento ne estas bona; Kaj kiu tro rapidas, tiu maltrafas la vojon.
It's not good to be someone who doesn't think. If you rush, things go wrong.
3 Malsaĝeco de homo erarigas lian vojon, Kaj lia koro koleras la Eternulon.
People mess up their lives by their own stupidity, and then get angry with the Lord.
4 Riĉeco donas multon da amikoj; Sed malriĉulo estas forlasata de sia amiko.
If you're rich, you get a lot of friends, but if you're poor, you lose any friends you had.
5 Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu ne saviĝos.
A false witness will be punished; liars won't get away with their lies.
6 Multaj serĉas favoron de malavarulo; Kaj ĉiu estas amiko de homo, kiu donas donacojn.
Many ask favors from important people, and everyone's a friend of the generous.
7 Ĉiuj fratoj de malriĉulo lin malamas; Tiom pli malproksimiĝas de li liaj amikoj! Li havas esperon pri vortoj, kiuj ne estos plenumitaj.
If a poor man's relatives can't stand him, how much more will his friends avoid him! He tries to talk with them but they don't listen.
8 Kiu akiras prudenton, tiu amas sian animon; Kiu gardas saĝon, tiu trovas bonon.
If you become wise, you have good self-esteem; if you learn good sense you'll be successful.
9 Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu pereos.
A false witness will be punished; people who tell lies will perish.
10 Al malsaĝulo ne konvenas agrablaĵo; Ankoraŭ malpli konvenas al sklavo regi super princoj.
It's not right for stupid people to live in luxury, and it's even worse for a slave to rule over leaders.
11 Saĝo de homo faras lin pacienca; Kaj gloro por li estas pardoni pekon.
If you have good sense you'll be slow to get angry; you gain respect by forgiving wrongs.
12 Kiel kriego de leono estas la kolero de reĝo; Kaj lia favoro estas kiel roso sur herbo.
When a king gets angry, he sounds like a roaring lion; but his kindness is as soft as dew on the grass.
13 Pereo por sia patro estas malsaĝa filo; Kaj malpacema edzino estas kiel konstanta gutado.
A stupid son makes his father miserable, and an argumentative wife is like dripping that never stops.
14 Domo kaj havo estas heredataj post gepatroj; Sed saĝa edzino estas de la Eternulo.
You inherit a house and wealth from your father, but a sensible wife is a gift from the Lord.
15 Mallaboremeco enigas en profundan dormon, Kaj animo maldiligenta suferos malsaton.
Lazy people are often fast asleep, but idleness means they're hungry.
16 Kiu konservas moralordonon, tiu konservas sian animon; Sed kiu ne atentas Lian vojon, tiu mortos.
Keep the commandments, and you'll live; despise them and you'll die.
17 Kiu kompatas malriĉulon, tiu pruntedonas al la Eternulo, Kaj Tiu redonos al li por lia bonfaro.
If you're kind to the poor, you're lending to the Lord, and he will repay you well for what you've done.
18 Punu vian filon, dum ekzistas espero, Sed via koro ne deziru lian pereon.
Discipline your son while there's still hope, but don't kill him.
19 Koleranto devas esti punata; Ĉar se vi lin indulgos, li fariĝos ankoraŭ pli kolerema.
People who often get angry have to pay the penalty; if you help them, you'll have to do it again.
20 Aŭskultu konsilon kaj akceptu admonon, Por ke vi poste estu saĝa.
Listen to advice and accept instruction so that you'll eventually become wise.
21 Multaj estas la intencoj en la koro de homo, Sed la decido de la Eternulo restas fortike.
Human beings make many plans in their minds, but the final decision is the Lord's.
22 Ornamo estas por la homo lia bonfaro; Kaj pli bona estas malriĉulo, ol homo mensogema.
The most desirable thing in anyone is trustworthy love; it is better to be poor than a liar.
23 Timo antaŭ la Eternulo kondukas al vivo, Al sateco, kaj al evito de malbono.
Honoring the Lord is life, and you will rest contentedly, safe from harm.
24 Mallaboremulo metas sian manon en la poton, Kaj eĉ al sia buŝo li ĝin ne relevas.
Lazy people put their hands in a dish, and won't even lift the food to their mouths.
25 Se vi batos blasfemanton, sensciulo fariĝos atenta; Se oni punas saĝulon, li komprenas la instruon.
If you punish someone who mocks, you may help an immature person to learn. Correct the wise, and they become wiser.
26 Kiu ruinigas patron kaj forpelas patrinon, Tiu estas filo hontinda kaj malbeninda.
A son who abuses his father and chases away his mother brings shame and disgrace.
27 Ĉesu, mia filo, aŭskulti admonon Kaj tamen dekliniĝi de la vortoj de la instruo.
My son, stop listening to my instruction and you'll soon give up following wisdom.
28 Fripona atestanto mokas juĝon; Kaj la buŝo de malvirtuloj englutas maljustaĵon.
A crooked witness makes a mockery of justice; and the wicked wolf down evil.
29 La blasfemantojn atendas punoj, Kaj batoj la dorson de malsaĝuloj.
Punishment is ready for those who mock; flogging is ready for the backs of the stupid.
