Sentencoj 17
1 Pli bona estas seka peco da pano, sed kun trankvileco, Ol domo plena de viando, kun malpaco.
Vaut mieux une bouchée de pain sec avec la joie, qu’une maison pleine de victimes avec la dispute.
2 Saĝa sklavo regos super filo hontinda, Kaj dividos heredon kune kun fratoj.
Le serviteur sage dominera les fils insensés; et il partagera l’héritage entre les frères.
3 Fandujo estas por arĝento, kaj forno por oro; Sed la korojn esploras la Eternulo.
Comme par le feu est éprouvé l’argent, et l’or dans le creuset; ainsi le Seigneur éprouve les cœurs.
4 Malbonfaranto obeas malbonajn buŝojn; Malveremulo atentas malpian langon.
Le méchant obéit à une langue inique, et le trompeur obtempère à une lèvre mensongère.
5 Kiu mokas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno.
Celui qui méprise le pauvre outrage celui qui l’a fait, et celui qui se réjouit de la ruine d’un autre ne sera pas impuni.
6 Nepoj estas krono por maljunuloj; Kaj gloro por infanoj estas iliaj gepatroj.
La couronne des vieillards sont les fils des fils; et la gloire des fils sont leurs pères.
7 Al malsaĝulo ne konvenas alta parolado, Kaj ankoraŭ malpli al nobelo mensogado.
Les paroles graves ne conviennent pas à un insensé; ni à un prince une lèvre menteuse.
8 Donaco estas juvelo en la okuloj de sia mastro; Kien ajn li sin turnos, li sukcesos.
C’est une pierre précieuse très agréable, que l’attente de celui qui espère; de quelque côté qu’il se tourne, il agit avec intelligence et prudence.
9 Kiu kovras kulpon, tiu serĉas amikecon; Sed kiu reparolas pri la afero, tiu disigas amikojn.
Celui qui cache une faute recherche l’amitié: celui qui la rappelle une seconde fois sépare ceux qui étaient unis.
10 Pli efikas riproĉo ĉe saĝulo, Ol cent batoj ĉe malsaĝulo.
Plus profite une réprimande à un homme prudent que cent coups à un insensé.
11 Malbonulo serĉas nur ribelon; Sed terura sendato estos sendita kontraŭ lin.
Toujours le méchant cherche des querelles: mais un ange cruel sera envoyé contre lui.
12 Pli bone estas renkonti ursinon, al kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, Ol malsaĝulon kun lia malsaĝeco.
Il est plus avantageux de rencontrer une ourse à qui l’on a enlevé ses petits qu’un insensé se confiant dans sa folie.
13 Kiu redonas malbonon por bono, El ties domo ne malaperos malbono.
Celui qui rend le mal pour le bien, le malheur ne s’éloignera pas de sa maison.
14 La komenco de malpaco estas kiel liberigo de akvo; Antaŭ ol ĝi tro vastiĝis, forlasu la malpacon.
Celui qui lâche l’eau entame un procès; mais, avant qu’il soutire un affront, il abandonne le jugement.
15 Kiu pravigas malvirtulon, kaj kiu malpravigas virtulon, Ambaŭ estas abomenaĵo por la Eternulo.
Celui qui justifie l’impie et celui qui condamne le juste sont tous deux en abomination auprès de Dieu.
16 Por kio servas mono en la mano de malsaĝulo? Ĉu por aĉeti saĝon, kiam li prudenton ne havas?
Que sert à l’insensé d’avoir des richesses, puisqu’il ne peut acheter la sagesse? Celui qui élève sa maison bien haut en cherche la ruine; et celui qui évite d’apprendre tombera dans des maux.
17 En ĉiu tempo amiko amas, Kaj li fariĝas frato en mizero.
Il aime en tout temps, celui qui est ami; et c’est dans les angoisses qu’un frère se fait connaître.
18 Homo malsaĝa donas manon en manon, Kaj garantias por sia proksimulo.
Un homme insensé battra des mains, lorsqu’il aura répondu pour son ami.
19 Kiu amas malpacon, tiu amas pekon; Kiu tro alte levas sian pordon, tiu serĉas pereon.
Celui qui médite des discordes aime les rixes; et celui qui élève sa porte cherche sa ruine.
20 Malica koro ne trovos bonon; Kaj kiu havas neĝustan langon, tiu enfalos en malfeliĉon.
Celui qui a un cœur pervers ne trouvera pas le bien; et celui qui tourne la langue tombera dans le malheur.
21 Kiu naskas malsaĝulon, tiu havas ĉagrenon; Kaj patro de malprudentulo ne havos ĝojon.
L’insensé est né pour son ignominie; et un père dans un fils stupide ne mettra pas sa joie.
22 Ĝoja koro estas saniga; Kaj malĝoja spirito sekigas la ostojn.
Un cœur joyeux rend la santé florissante; une âme triste dessèche les os.
23 Kaŝitajn donacojn akceptas malvirtulo, Por deklini la vojon de la justeco.
L’impie reçoit en secret des présents, afin qu’il pervertisse les sentiers de la justice.
24 Antaŭ la vizaĝo de prudentulo estas saĝo; Sed la okuloj de malsaĝulo estas en la fino de la tero.
Sur la face de l’homme prudent brille la sagesse; les yeux des insensés sont à l’extrémité du monde.
25 Filo malsaĝa estas ĉagreno por sia patro, Kaj malĝojo por sia patrino.
Un fils insensé est la colère de son père, et la douleur de la mère qui l’a enfanté.
26 Ne estas bone suferigi virtulon, Nek bati noblulon, kiu agas juste.
Il n’est pas bon de causer du dommage au juste, ni de frapper le prince qui juge selon la justice.
27 Kiu ŝparas siajn vortojn, tiu estas prudenta; Kaj trankvilanimulo estas homo saĝa.
Celui qui modère ses paroles est docte et prudent; et l’homme savant est d’un esprit précieux.
28 Eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas rigardata kiel saĝulo; Kaj kiel prudentulo, se li tenas fermita sian buŝon.
L’insensé même, s’il se tait, sera réputé pour sage, et, s’il comprime ses lèvres, pour intelligent.
