Sentencoj 17
1 Pli bona estas seka peco da pano, sed kun trankvileco, Ol domo plena de viando, kun malpaco.
Mieux vaut un morceau de pain avec la joie de la paix, qu'une maison pleine de biens et d'offrandes iniques avec des querelles.
2 Saĝa sklavo regos super filo hontinda, Kaj dividos heredon kune kun fratoj.
Le serviteur intelligent gouvernera des maîtres insensés, et il fera les parts entre les frères.
3 Fandujo estas por arĝento, kaj forno por oro; Sed la korojn esploras la Eternulo.
Comme dans une fournaise on éprouve l'argent et l'or, ainsi les âmes sont élues par le Seigneur.
4 Malbonfaranto obeas malbonajn buŝojn; Malveremulo atentas malpian langon.
Le méchant obéit à la langue des pervers; le juste ne fait pas attention à des lèvres menteuses.
5 Kiu mokas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno.
Railler le mendiant, c'est irriter son Créateur; celui qui se réjouit de la ruine de son prochain ne sera point innocent; celui qui a des entrailles faciles à émouvoir obtiendra miséricorde.
6 Nepoj estas krono por maljunuloj; Kaj gloro por infanoj estas iliaj gepatroj.
Les fils de ses fils sont la couronne du vieillard; les pères sont la gloire des enfants. Le fidèle a le monde entier pour richesses; l'infidèle n'a pas même une obole.
7 Al malsaĝulo ne konvenas alta parolado, Kaj ankoraŭ malpli al nobelo mensogado.
Des livres fidèles ne vont pas à l'insensé, ni des livres trompeurs au juste.
8 Donaco estas juvelo en la okuloj de sia mastro; Kien ajn li sin turnos, li sukcesos.
Les corrections sont, pour ceux qui les mettent à profit, une récompense de la grâce; où elles s'adressent, elles remettent dans le bon chemin.
9 Kiu kovras kulpon, tiu serĉas amikecon; Sed kiu reparolas pri la afero, tiu disigas amikojn.
Celui qui garde le secret sur les mauvaises actions, maintient les amitiés; celui à qui il est odieux de les cacher, sépare les amis et ceux d'une même maison.
10 Pli efikas riproĉo ĉe saĝulo, Ol cent batoj ĉe malsaĝulo.
Une menace fait naître le repentir dans le cœur du sage; l'insensé ne sent pas même les coups de fouet.
11 Malbonulo serĉas nur ribelon; Sed terura sendato estos sendita kontraŭ lin.
Tout méchant excite des querelles; mais le Seigneur lui enverra un ange inexorable.
12 Pli bone estas renkonti ursinon, al kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, Ol malsaĝulon kun lia malsaĝeco.
L'homme prudent n'est pas exempt de honte; l'injuste ne songe qu'à mal.
13 Kiu redonas malbonon por bono, El ties domo ne malaperos malbono.
Celui qui rend le mal pour le bien n'éloignera pas le mal de sa maison.
14 La komenco de malpaco estas kiel liberigo de akvo; Antaŭ ol ĝi tro vastiĝis, forlasu la malpacon.
L'autorité de la justice donne du pouvoir aux paroles; les séditions et les querelles précèdent la misère.
15 Kiu pravigas malvirtulon, kaj kiu malpravigas virtulon, Ambaŭ estas abomenaĵo por la Eternulo.
Celui qui déclare le juste injuste, et l'injuste juste, est impur et abominable aux yeux de Dieu.
16 Por kio servas mono en la mano de malsaĝulo? Ĉu por aĉeti saĝon, kiam li prudenton ne havas?
À quoi servent ses richesses à l'insensé, puisque l'homme sans cœur ne pourra pas en acheter la sagesse? Celui qui exhausse sa maison cherche sa ruine; celui qui prend une voie mauvaise pour s'instruire tombera dans le malheur.
17 En ĉiu tempo amiko amas, Kaj li fariĝas frato en mizero.
Aie en tout temps un ami; que tes frères te soient secourables dans tes nécessités: c'est pour cela qu'ils sont nés.
18 Homo malsaĝa donas manon en manon, Kaj garantias por sia proksimulo.
L'imprudent bat des mains et se complaît en lui-même, quand il s'est rendu caution d'une somme pour ses amis.
19 Kiu amas malpacon, tiu amas pekon; Kiu tro alte levas sian pordon, tiu serĉas pereon.
Si l'on aime le péché, on se réjouit des querelles.
20 Malica koro ne trovos bonon; Kaj kiu havas neĝustan langon, tiu enfalos en malfeliĉon.
Celui qui a le cœur dur ne trouvera pas de biens. L'homme dont la langue est facilement changeante tombera dans le malheur.
21 Kiu naskas malsaĝulon, tiu havas ĉagrenon; Kaj patro de malprudentulo ne havos ĝojon.
Le cœur de l'insensé est pour lui un sujet de troubles. Le père ne se réjouit pas en un fils ignorant; le fils sage réjouit sa mère.
22 Ĝoja koro estas saniga; Kaj malĝoja spirito sekigas la ostojn.
La joie du cœur donne la santé; les os d'un homme triste se dessèchent.
23 Kaŝitajn donacojn akceptas malvirtulo, Por deklini la vojon de la justeco.
Les voies de celui qui emporte des présents iniques dans les plis de son manteau ne seront point prospères; l'impie s'écarte des voies de la justice.
24 Antaŭ la vizaĝo de prudentulo estas saĝo; Sed la okuloj de malsaĝulo estas en la fino de la tero.
Sur la face du sage brille l'intelligence; les yeux de l'insensé sont égarés aux bouts du monde.
25 Filo malsaĝa estas ĉagreno por sia patro, Kaj malĝojo por sia patrino.
Un fils insensé, courroux du père, douleur de la mère.
26 Ne estas bone suferigi virtulon, Nek bati noblulon, kiu agas juste.
Il n'est pas bien de nuire à un homme juste; conspirer contre des princes équitables est une iniquité.
27 Kiu ŝparas siajn vortojn, tiu estas prudenta; Kaj trankvilanimulo estas homo saĝa.
Celui qui s'abstient de paroles dures est un sage; l'homme patient est sensé.
28 Eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas rigardata kiel saĝulo; Kaj kiel prudentulo, se li tenas fermita sian buŝon.
Si l'insensé cherche la sagesse, il sera réputé sage; et s'il ferme la bouche, il passera pour prudent.
