Sentencoj 16
1 Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
Les projets du cœur dépendent de l'homme; mais la réponse de la langue appartient à l'Éternel.
2 Ĉiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
Toutes les voies de l'homme lui semblent pures; c'est l'Éternel qui pèse les esprits.
3 Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
Remets tes affaires à l'Éternel, et tes desseins seront affermis.
4 Ĉiu faro de la Eternulo havas sian celon; Eĉ malvirtulo estas farita por tago de malbono.
L'Éternel a fait toutes choses en sorte qu'elles répondent l'une à l'autre, et même le méchant pour le jour de la calamité.
5 Ĉiu malhumilulo estas abomenaĵo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
L'Éternel a en abomination tout homme hautain de cœur; tôt ou tard il ne demeurera point impuni.
6 Per bono kaj vero pardoniĝas peko; Kaj per timo antaŭ la Eternulo oni evitas malbonon.
L'iniquité sera expiée par la miséricorde et la vérité; et par la crainte de l'Éternel on se détourne du mal.
7 Kiam al la Eternulo plaĉas la vojoj de homo, Li eĉ liajn malamikojn pacigas kun li.
Quand l'Éternel prend plaisir aux voies d'un homme, il apaise envers lui même ses ennemis.
8 Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
Peu, avec justice, vaut mieux que de grands revenus sans droit.
9 La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
Le cœur de l'homme délibère sur sa conduite; mais l'Éternel dirige ses pas.
10 Sorĉo estas sur la lipoj de reĝo; Lia buŝo ne peku ĉe la juĝo.
Des oracles sont sur les lèvres du roi, et sa bouche ne s'écarte point du droit.
11 Ĝusta pesilo kaj ĝustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; Ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.
La balance et le poids juste viennent de l'Éternel, et tous les poids du sachet sont son œuvre.
12 Abomenaĵo por reĝoj estas fari maljustaĵon; Ĉar per justeco staras fortike la trono.
Les rois doivent avoir horreur de faire le mal, car c'est la justice qui affermit le trône.
13 Al la reĝoj plaĉas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
Les rois doivent prendre plaisir aux paroles justes, et aimer celui qui parle avec droiture.
14 Kolero de reĝo estas kuriero de morto; Sed homo saĝa igas ĝin pardoni.
La fureur du roi est un messager de mort; mais l'homme sage l'apaise.
15 Luma vizaĝo de reĝo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
Le visage serein du roi donne la vie; et sa faveur est comme la nuée qui porte la pluie de l'arrière-saison.
16 Akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento.
Combien il vaut mieux acquérir de la sagesse que de l'or fin! Et combien il est plus excellent d'acquérir de la prudence que de l'argent!
17 La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
Le chemin des hommes droits, c'est de se détourner du mal; celui-là garde son âme qui prend garde à sa conduite.
18 Antaŭ la pereo iras fiereco; Kaj antaŭ la falo iras malhumileco.
L'orgueil va devant l'écrasement, et la fierté d'esprit devant la ruine.
19 Pli bone estas esti humila kun malriĉuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
Il vaut mieux être humble avec les débonnaires, que de partager le butin avec les orgueilleux.
20 Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feliĉa.
Celui qui prend garde à la parole, trouvera le bien; et celui qui se confie en l'Éternel, sera heureux.
21 Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata saĝulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
On appellera intelligent celui qui a un cœur sage; et la douceur des paroles augmente la science.
22 Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.
La prudence est à ceux qui la possèdent une source de vie; mais le châtiment des insensés, c'est leur folie.
23 La koro de saĝulo prudentigas lian buŝon, Kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.
Le cœur sage conduit prudemment sa bouche, et ajoute la science à ses lèvres.
24 Agrabla parolo estas freŝa mielo, Dolĉa por la animo kaj saniga por la ostoj.
Les paroles agréables sont des rayons de miel, une douceur à l'âme, et la santé aux os.
25 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
Il y a telle voie qui semble droite à l'homme, mais dont l'issue est la voie de la mort.
26 Kiu laboras, tiu laboras por si mem; Ĉar lin devigas lia buŝo.
La faim de celui qui travaille, travaille pour lui, parce que sa bouche l'y contraint.
27 Malbona homo kaŭzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaŭ brulanta fajro.
L'homme méchant se creuse le mal, et il y a comme un feu brûlant sur ses lèvres.
28 Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
L'homme pervers sème des querelles, et le rapporteur divise les meilleurs amis.
29 Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
L'homme violent entraîne son compagnon, et le fait marcher dans une voie qui n'est pas bonne.
30 Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
Celui qui ferme les yeux pour méditer le mal, celui qui serre les lèvres, a déjà accompli le crime.
31 Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco ĝi estas trovata.
Les cheveux blancs sont une couronne d'honneur; c'est dans la voie de la justice qu'elle se trouve.
32 Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
Celui qui est lent à la colère vaut mieux que l'homme vaillant; et celui qui est maître de son cœur, que celui qui prend des villes.
33 Sur la baskon oni ĵetas loton; Sed ĝia tuta decido estas de la Eternulo.
On jette le sort dans le pan de la robe; mais tout ce qui en résulte vient de l'Éternel.
