Sentencoj 16
1 Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
Les préparations du cœur sont à l'homme; mais le discours de la langue est de par l'Eternel.
2 Ĉiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
Chacune des voies de l'homme lui semble pure; mais l'Eternel pèse les esprits.
3 Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
Remets tes affaires à l'Eternel, et tes pensées seront bien ordonnées.
4 Ĉiu faro de la Eternulo havas sian celon; Eĉ malvirtulo estas farita por tago de malbono.
L'Eternel a fait tout pour soi-même; et même le méchant pour le jour de la calamité.
5 Ĉiu malhumilulo estas abomenaĵo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
L'Eternel a en abomination tout homme hautain de cœur; de main en main il ne demeurera point impuni.
6 Per bono kaj vero pardoniĝas peko; Kaj per timo antaŭ la Eternulo oni evitas malbonon.
Il y aura propitiation pour l'iniquité par la miséricorde et la vérité; et on se détourne du mal par la crainte de l'Eternel.
7 Kiam al la Eternulo plaĉas la vojoj de homo, Li eĉ liajn malamikojn pacigas kun li.
Quand l'Eternel prend plaisir aux voies de l'homme, il apaise envers lui ses ennemis mêmes.
8 Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
Il vaut mieux un peu de bien avec justice, qu'un gros revenu là où l'on n'a point de droit.
9 La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
Le cœur de l'homme délibère de sa voie; mais l'Eternel conduit ses pas.
10 Sorĉo estas sur la lipoj de reĝo; Lia buŝo ne peku ĉe la juĝo.
Il y a divination aux lèvres du Roi, et sa bouche ne se fourvoiera point du droit.
11 Ĝusta pesilo kaj ĝustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; Ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.
La balance et le trébuchet justes sont de l'Eternel, et tous les poids du sachet sont son œuvre.
12 Abomenaĵo por reĝoj estas fari maljustaĵon; Ĉar per justeco staras fortike la trono.
Ce doit être une abomination aux Rois de faire injustice, parce que le trône est établi par la justice.
13 Al la reĝoj plaĉas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
Les Rois [doivent prendre] plaisir aux lèvres de justice, et aimer celui qui profère des choses justes.
14 Kolero de reĝo estas kuriero de morto; Sed homo saĝa igas ĝin pardoni.
Ce sont autant de messagers de mort que la colère du Roi; mais l'homme sage l'apaisera.
15 Luma vizaĝo de reĝo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
C'est vie que le visage serein du Roi, et sa faveur est comme la nuée portant la pluie de la dernière saison.
16 Akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento.
Combien est-il plus précieux que le fin or, d'acquérir de la sagesse; et combien est-il plus excellent que l'argent, d'acquérir de la prudence?
17 La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
Le chemin relevé des hommes droits, c'est de se détourner du mal; celui-là garde son âme qui prend garde à son train.
18 Antaŭ la pereo iras fiereco; Kaj antaŭ la falo iras malhumileco.
L'orgueil va devant l'écrasement; et la fierté d'esprit devant la ruine.
19 Pli bone estas esti humila kun malriĉuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
Mieux vaut être humilié d'esprit avec les débonnaires, que de partager le butin avec les orgueilleux.
20 Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feliĉa.
Celui qui prend garde à la parole, trouvera le bien; et celui qui se confie en l'Eternel, est bienheureux.
21 Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata saĝulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
On appellera prudent le sage de cœur; et la douceur des lèvres augmente la doctrine.
22 Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.
La prudence est à ceux qui la possèdent une source de vie; mais l'instruction des fous est une folie.
23 La koro de saĝulo prudentigas lian buŝon, Kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.
Le cœur sage conduit prudemment sa bouche, et ajoute doctrine sur ses lèvres.
24 Agrabla parolo estas freŝa mielo, Dolĉa por la animo kaj saniga por la ostoj.
Les paroles agréables sont des rayons de miel, douceur à l'âme, et santé aux os.
25 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
II y a telle voie qui semble droite à l'homme, mais dont la fin sont les voies de la mort.
26 Kiu laboras, tiu laboras por si mem; Ĉar lin devigas lia buŝo.
L'âme de celui qui travaille, travaille pour lui-même, parce que sa bouche se courbe devant lui.
27 Malbona homo kaŭzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaŭ brulanta fajro.
Le méchant creuse le mal, et il y a comme un feu brûlant sur ses lèvres.
28 Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
L'homme qui use de renversements, sème des querelles, et le rapporteur met le plus grand ami en division.
29 Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
L'homme violent attire son compagnon, et le fait marcher par une voie qui n'est pas bonne.
30 Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
Il fait signe des yeux pour machiner des renversements, et remuant ses lèvres il exécute le mal.
31 Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco ĝi estas trovata.
Les cheveux blancs sont une couronne d'honneur; et elle se trouvera dans la voie de la justice.
32 Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
Celui qui est tardif à colère, vaut mieux que l'homme fort; et celui qui est le maître de son cœur, vaut mieux que celui qui prend des villes.
33 Sur la baskon oni ĵetas loton; Sed ĝia tuta decido estas de la Eternulo.
On jette le sort au giron, mais tout ce qui en doit arriver, est de par l'Eternel.
