Sentencoj 14
1 Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.
Toda mujer sabia construye su casa, pero la insensata lo derriba con sus propias manos.
2 Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.
El que camina en su rectitud teme a Yahvé, pero el que es perverso en sus caminos lo desprecia.
3 En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.
La palabrería del necio trae una vara a su espalda, pero los labios de los sabios los protegen.
4 Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
Donde no hay bueyes, el pesebre está limpio, pero mucho aumento es por la fuerza del buey.
5 Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
Un testigo veraz no miente, pero un testigo falso vierte mentiras.
6 Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.
El burlón busca la sabiduría y no la encuentra, pero el conocimiento llega fácilmente a una persona con criterio.
7 Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.
Aléjate de un hombre necio, porque no encontrarás conocimiento en sus labios.
8 La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.
La sabiduría del prudente es pensar en su camino, pero la locura de los tontos es el engaño.
9 Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
Los tontos se burlan de la expiación de los pecados, pero entre los rectos hay buena voluntad.
10 Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.
El corazón conoce su propia amargura y alegría; no los compartirá con un extraño.
11 Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
La casa de los malvados será derribada, pero la tienda de los rectos florecerá.
12 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
Hay un camino que le parece correcto al hombre, pero al final lleva a la muerte.
13 Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
Incluso en la risa el corazón puede estar triste, y la alegría puede acabar en pesadez.
14 Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.
El infiel será pagado por sus propios caminos; De la misma manera, un buen hombre será recompensado por sus caminos.
15 Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.
Un hombre sencillo se lo cree todo, pero el hombre prudente considera cuidadosamente sus caminos.
16 Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.
El hombre sabio teme y evita el mal, pero el tonto es un calentón y un imprudente.
17 Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
El que se enoja rápidamente comete una locura, y un hombre astuto es odiado.
18 Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.
Los simples heredan la locura, pero los prudentes están coronados por el conocimiento.
19 Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.
Los malos se inclinan ante los buenos, y los malvados a las puertas de los justos.
20 Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.
El pobre es rechazado incluso por su propio vecino, pero el rico tiene muchos amigos.
21 Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.
El que desprecia a su prójimo peca, pero el que se apiada de los pobres es bienaventurado.
22 Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
¿No se extravían los que traman el mal? Pero el amor y la fidelidad pertenecen a los que planean el bien.
23 De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
En todo trabajo duro hay un beneficio, pero la palabrería de los labios sólo conduce a la pobreza.
24 Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
La corona de los sabios es su riqueza, pero la necedad de los necios los corona de necedad.
25 Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
Un testigo veraz salva almas, pero un testigo falso es engañoso.
26 En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
En el temor de Yahvé hay una fortaleza segura, y será un refugio para sus hijos.
27 La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
El temor de Yahvé es una fuente de vida, apartando a la gente de las trampas de la muerte.
28 Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
En la multitud del pueblo está la gloria del rey, pero en la falta de gente está la destrucción del príncipe.
29 Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.
El que es lento para la ira tiene un gran entendimiento, pero el que tiene un temperamento rápido muestra la locura.
30 Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
La vida del cuerpo es un corazón en paz, pero la envidia pudre los huesos.
31 Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.
El que oprime a los pobres desprecia a su Hacedor, pero el que es bondadoso con el necesitado lo honra.
32 Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.
El impío es abatido en su calamidad, pero en la muerte, el justo tiene un refugio.
33 En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.
La sabiduría descansa en el corazón de quien tiene entendimiento, y se da a conocer incluso en el interior de los tontos.
34 Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
La justicia enaltece a una nación, pero el pecado es una desgracia para cualquier pueblo.
35 Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.
El favor del rey es para el siervo que trata con sabiduría, pero su ira es hacia el que causa vergüenza.
