Sentencoj 14
1 Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.
Toda a mulher sabia edifica a sua casa: mas a tola a derriba com as suas mãos.
2 Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.
O que anda na sua sinceridade teme ao Senhor, mas o que se desvia de seus caminhos o despreza.
3 En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.
Na bocca do tolo está a vara da soberba, mas os labios dos sabios os conservam.
4 Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
Não havendo bois, a mangedoura está limpa, mas pela força do boi ha abundancia de colheitas.
5 Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
A testemunha verdadeira não mentirá, mas a testemunha falsa se desboca em mentiras.
6 Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.
O escarnecedor busca sabedoria, e nenhuma acha, mas para o prudente o conhecimento é facil.
7 Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.
Vae-te de diante do homem insensato, porque n'elle não divisarás os labios do conhecimento.
8 La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.
A sabedoria do prudente é entender o seu caminho, mas a estulticia dos tolos é engano.
9 Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
Os loucos zombam do peccado, mas entre os rectos ha benevolencia.
10 Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.
O coração conhece a sua propria amargura, e o estranho não se entremetterá na sua alegria.
11 Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
A casa dos impios se desfará, mas a tenda dos rectos florescerá.
12 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
Ha caminho que ao homem parece direito, mas o fim d'elle são os caminhos da morte.
13 Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
Até no riso terá dôr o coração, e o fim da alegria é tristeza.
14 Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.
Dos seus caminhos se fartará o que declina no coração, mas o homem bom se fartará de si mesmo.
15 Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.
O simples dá credito a cada palavra, mas o prudente attenta para os seus passos.
16 Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.
O sabio teme, e desvia-se do mal, mas o tolo se encoleriza, e dá-se por seguro.
17 Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
O que presto se indigna, fará doidices, e o homem de más imaginações será aborrecido.
18 Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.
Os simplices herdarão a estulticia, mas os prudentes se coroarão de conhecimento.
19 Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.
Os máus se inclinaram diante dos bons, e os impios diante das portas do justo.
20 Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.
O pobre é aborrecido até do companheiro, porém os amigos dos ricos são muitos.
21 Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.
O que despreza ao seu companheiro pecca, mas o que se compadece dos humildes é bemaventurado.
22 Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
Porventura não erram os que obram o mal? mas beneficencia e fidelidade serão para os que obram o bem.
23 De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
Em todo o trabalho proveito ha, mas a palavra dos labios só encaminha á pobreza.
24 Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
A corôa dos sabios é a sua riqueza, a estulticia dos tolos é só estulticia.
25 Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
A testemunha verdadeira livra as almas, mas o que se desboca em mentiras é enganador.
26 En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
No temor do Senhor ha firme confiança, e elle será um refugio para seus filhos.
27 La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
O temor do Senhor é uma fonte de vida, para se desviarem dos laços da morte.
28 Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
Na multidão do povo está a magnificencia do rei, mas na falta do povo a perturbação do principe.
29 Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.
O longanimo é grande em entendimento, mas o que é de espirito impaciente assignala a sua loucura.
30 Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
O coração com saude é a vida da carne, mas a inveja é a podridão dos ossos.
31 Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.
O que opprime ao pobre insulta áquelle que o creou, mas o que se compadece do necessitado o honra.
32 Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.
Pela sua malicia será lançado fóra o impio, mas o justo até na sua morte tem confiança.
33 En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.
No coração do prudente repousa a sabedoria, mas o que ha no interior dos tolos se conhece.
34 Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
A justiça exalta ao povo, mas o peccado é o opprobrio das nações.
35 Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.
O Rei tem seu contentamento no servo prudente, mas sobre o que envergonha cairá o seu furor.
