Sentencoj 14
1 Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.
Toute femme sage bâtit sa maison; mais la folle la renverse de ses mains.
2 Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.
Celui qui marche dans la droiture, révère l'Éternel; mais celui dont les voies sont perverses, le méprise.
3 En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.
La bouche de l'insensé est une verge pour son orgueil; mais les lèvres des sages les gardent.
4 Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
Où il n'y a point de bœuf, la grange est vide; mais la force du bœuf fait abonder le revenu.
5 Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
Le témoin fidèle ne ment jamais; mais le faux témoin avance des faussetés.
6 Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.
Le moqueur cherche la sagesse et ne la trouve point; mais la science est aisée à trouver pour un homme entendu.
7 Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.
Éloigne-toi de l'homme insensé, puisque tu ne connais pas en lui de paroles sages.
8 La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.
La sagesse d'un homme habile est de prendre garde à sa voie; mais la folie des insensés, c'est la fraude.
9 Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
Les insensés se raillent du péché; mais la bienveillance est parmi les hommes droits.
10 Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.
Le cœur de chacun sent l'amertume de son âme; et un autre n'aura point de part à sa joie.
11 Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
La maison des méchants sera détruite; mais la tente des hommes droits fleurira.
12 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
Il y a telle voie qui semble droite à l'homme, mais dont l'issue est la voie de la mort.
13 Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
Même en riant le cœur sera triste; et la joie finit par l'ennui.
14 Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.
Celui qui a le cœur pervers, sera rassasié de ses voies; mais l'homme de bien se rassasie de ce qui est en lui-même.
15 Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.
Un homme simple croit tout ce qu'on dit; mais l'homme bien avisé considère ses pas.
16 Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.
Le sage craint, et il évite le mal; mais l'insensé est arrogant et plein de sécurité.
17 Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
L'homme emporté fait des folies; et l'homme rusé est haï.
18 Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.
Les imprudents possèdent la folie; mais les bien avisés sont couronnés de science.
19 Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.
Les méchants seront humiliés devant les bons, et les impies seront aux portes du juste.
20 Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.
Le pauvre est haï, même de son ami; mais les amis du riche sont en grand nombre.
21 Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.
Celui qui méprise son prochain, s'égare; mais celui qui a pitié des affligés, est heureux.
22 Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
Ceux qui machinent du mal, ne se fourvoient-ils pas? Mais la miséricorde et la vérité seront pour ceux qui procurent le bien.
23 De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
En tout travail il y a quelque profit; mais les vains discours ne tournent qu'à disette.
24 Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
La richesse est une couronne pour le sage; mais la folie des insensés est toujours folie.
25 Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
Le témoin fidèle délivre les âmes; mais celui qui prononce des mensonges, n'est que tromperie.
26 En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
Il y a une ferme assurance dans la crainte de l'Éternel; et il y aura une sûre retraite pour les enfants de celui qui le craint.
27 La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
La crainte de l'Éternel est une source de vie, pour détourner des pièges de la mort.
28 Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
Dans la multitude du peuple est la gloire d'un roi; mais quand le peuple manque, c'est la ruine du prince.
29 Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.
Celui qui est lent à la colère est d'un grand sens; mais celui qui est prompt à se courroucer, étale sa folie.
30 Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
Un cœur tranquille est la vie du corps; mais l'envie est la carie des os.
31 Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.
Celui qui fait tort au pauvre, déshonore celui qui l'a fait; mais celui-là l'honore qui a pitié du nécessiteux.
32 Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.
Dans le malheur, le méchant est renversé; mais le juste reste en assurance, même dans la mort.
33 En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.
La sagesse repose dans le cœur de l'homme entendu; elle est même reconnue au milieu des insensés.
34 Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
La justice élève une nation; mais le péché est la honte des peuples.
35 Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.
La faveur du roi est pour le serviteur prudent; mais il aura de l'indignation contre celui qui lui fait honte.
