Sentencoj 14
1 Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.
La sagesse des femmes bâtit leur maison, mais la folie la détruit de ses propres mains.
2 Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.
Celui qui marche dans sa droiture craint l’Éternel, mais celui qui est pervers dans ses voies le méprise.
3 En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.
Dans la bouche du fou est la verge d’orgueil, mais les lèvres des sages les gardent.
4 Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
Où il n’y a point de bœufs, la crèche est vide; et l’abondance du revenu est dans la force du bœuf.
5 Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
Le témoin fidèle ne ment pas, mais le faux témoin profère des mensonges.
6 Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.
Le moqueur cherche la sagesse, et il n’y en a pas [pour lui]; mais la connaissance est aisée pour l’homme intelligent.
7 Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.
Éloigne-toi de la présence de l’homme insensé, chez qui tu n’as pas aperçu des lèvres de connaissance.
8 La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.
La sagesse de l’homme avisé est de discerner sa voie, mais la folie des sots est tromperie.
9 Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
Les fous se moquent du péché, mais pour les hommes droits il y a faveur.
10 Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.
Le cœur connaît sa propre amertume, et un étranger ne se mêle pas à sa joie.
11 Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
La maison des méchants sera détruite, mais la tente des hommes droits fleurira.
12 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
Il y a telle voie qui semble droite à un homme, mais des voies de mort en sont la fin.
13 Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
Même dans le rire le cœur est triste; et la fin de la joie, c’est le chagrin.
14 Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.
Le cœur qui s’éloigne [de Dieu] sera rassasié de ses propres voies, mais l’homme de bien [le sera] de ce qui est en lui.
15 Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.
Le simple croit toute parole, mais l’homme avisé discerne ses pas.
16 Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.
Le sage craint, et se retire du mal; mais le sot est arrogant et a de l’assurance.
17 Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
L’homme prompt à la colère agit follement, et l’homme qui fait des machinations est haï.
18 Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.
Les simples héritent la folie, mais les avisés sont couronnés de connaissance.
19 Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.
Les iniques se courbent devant les bons, et les méchants, aux portes du juste.
20 Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.
Le pauvre est haï, même de son compagnon, mais les amis du riche sont en grand nombre.
21 Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.
Qui méprise son prochain pèche, mais bienheureux celui qui use de grâce envers les malheureux!
22 Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
Ceux qui machinent du mal ne s’égarent-ils pas? Mais la bonté et la vérité sont pour ceux qui méditent le bien.
23 De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
En tout travail il y a profit, mais la parole des lèvres ne mène qu’à la disette.
24 Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
Les richesses des sages sont leur couronne; la folie des sots est folie.
25 Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
Un témoin fidèle délivre les âmes, mais la tromperie profère des mensonges.
26 En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
Dans la crainte de l’Éternel il y a la sécurité de la force, et il y a un refuge pour ses fils.
27 La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
La crainte de l’Éternel est une fontaine de vie, pour faire éviter les pièges de la mort.
28 Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
La gloire d’un roi, c’est la multitude du peuple, mais dans le manque de peuple est la ruine d’un prince.
29 Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.
La lenteur à la colère est grande intelligence, mais celui qui est d’un esprit impatient exalte la folie.
30 Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
Un cœur sain est la vie de la chair, mais l’envie est la pourriture des os.
31 Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.
Qui opprime le pauvre outrage Celui qui l’a fait, mais celui qui l’honore use de grâce envers l’indigent.
32 Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.
Le méchant est chassé par son iniquité, mais le juste est plein de confiance, dans sa mort [même].
33 En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.
La sagesse demeure dans le cœur de celui qui a du discernement, mais ce qui est au-dedans des sots est connu.
34 Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
La justice élève une nation, mais le péché est la honte des peuples.
35 Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.
La faveur du roi est pour le serviteur intelligent, mais sa colère est sur celui qui fait honte.
