Sentencoj 14
1 Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.
A wise woman builds up her household. But a foolish one will pull down with her own hands what has been built up.
2 Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.
One who walks on a virtuous journey, and who fears God, is despised by him who advances along a disreputable way.
3 En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.
In the mouth of the foolish, there is a rod of arrogance. But the lips of the wise guard them.
4 Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
Where there are no oxen, the feeding trough is empty. But where there are many crops, there the strength of the ox is manifest.
5 Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
A faithful witness will not lie. But a deceitful witness offers a lie.
6 Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.
A mocker seeks wisdom and does not find it. The doctrine of the prudent is accessible.
7 Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.
Go against a foolish man, and he does not acknowledge lips of prudence.
8 La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.
The wisdom of a discerning man is to understand his way. And the imprudence of the foolish is to be wandering astray.
9 Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
The foolish will speak mockingly of sin. But grace lingers among the just.
10 Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.
The heart that knows the bitterness of its own soul, in its gladness the outsider shall not meddle.
11 Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
The house of the impious will be wiped away. Yet truly, the tabernacles of the just shall spring forth.
12 Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
There is a way which seems just to a man, but its conclusion leads to death.
13 Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
Laughter shall be mingled with sorrow, and mourning occupies the limits of joy.
14 Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.
The foolish will be filled up by his own ways. And the good man shall be above him.
15 Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.
The innocent trust every word. The astute one considers his own steps. Nothing good will be for the deceitful son. But the wise servant shall act prosperously and his way will be set in order.
16 Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.
The wise fear, and so turn away from evil. The foolish leap ahead with confidence.
17 Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
The impatient will work foolishness. And a resourceful man is hated.
18 Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.
The childish will possess foolishness, and the discerning will anticipate knowledge.
19 Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.
The evil will fall down before the good. And the impious will fall down before the gates of the just.
20 Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.
The pauper will be hated, even by his own neighbor. Yet truly, the friends of the wealthy are many.
21 Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.
Whoever despises his neighbor, sins. But whoever pities the poor shall be blessed. Whoever trusts in the Lord loves mercy.
22 Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
They wander astray who work evil. But mercy and truth prepare good things.
23 De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
In every work, there shall be abundance. But where there are many words, there is often need.
24 Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
The crown of the wise is their wealth. The senselessness of the foolish is imprudence.
25 Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
A faithful witness frees souls. And the chameleon utters lies.
26 En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
In the fear of the Lord is the faithfulness of strength, and there shall be hope for his sons.
27 La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
The fear of the Lord is a fountain of life, so as to turn aside from the ruin of death.
28 Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
In a multitude of people, there is dignity for the king. And in a paucity of people, there is disgrace for the prince.
29 Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.
Whoever is patient is governed by much prudence. But whoever is impatient exalts his foolishness.
30 Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
The well-being of the heart is life for the flesh. But envy is decay for the bones.
31 Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.
Whoever slanders the indigent argues against his Maker. But he who has compassion on the poor honors his Maker.
32 Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.
The impious will be expelled in his malice. But the just finds hope even in his own death.
33 En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.
In the heart of the prudent, wisdom finds rest. And so shall he instruct all the uneducated.
34 Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
Justice elevates a nation. But sin makes the peoples miserable.
35 Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.
An intelligent minister is acceptable to the king. Whoever is useless shall bear his wrath.
