Sentencoj 13
1 Saĝa filo lernas de la patro; Sed mokanto ne aŭskultas moralinstruon.
Le fils habile obéit à son père; le fils indocile marche à sa perte.
2 La frukto de la buŝo donas al homo bonan manĝon; Sed la deziro de krimuloj estas perforto.
L'homme bon se nourrit des fruits de la justice; les âmes des pécheurs périront avant le temps.
3 Kiu gardas sian buŝon, tiu gardas sian animon; Kiu tro malfermas sian buŝon, tiu pereas.
Veiller sur sa bouche, c'est garder son âme; avoir les lèvres téméraires, c'est se préparer des sujets de crainte.
4 La animo de maldiligentulo deziras, kaj ne ricevas; Sed la animo de diligentuloj satiĝas.
L'oisif est toujours dans les regrets; les mains de l'homme fort sont diligentes.
5 Vorton malveran virtulo malamas; Sed malvirtulo agas abomene kaj venas al honto.
Le juste hait les paroles injustes; l'impie sera confondu, et n'aura pas la liberté.
6 La virto gardas tiun, kiu iras ĝustan vojon; Sed la malvirto pereigas pekulon.
La justice protège les hommes intègres, mais l'impiété entraîne les méchants dans le péché.
7 Unu ŝajnigas sin riĉa, havante nenion; Alia ŝajnigas sin malriĉa, havante grandan riĉecon.
Les uns se donnent pour riches, et n'ont rien; et d'autres se font humbles avec une grande richesse.
8 Per sia riĉeco homo savas sian animon; Sed malriĉulo ne aŭskultas atentigon.
La richesse d'un homme est la rançon de sa vie; le pauvre ne réside pas à une menace.
9 La lumo de virtuloj brilegas; Sed la lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
La lumière brille perpétuellement sur les justes; la lumière des impies s'éteint. Les âmes artificieuses s'égarent dans le péché, tandis que les justes sont compatissants et miséricordieux.
10 Nur de malhumileco venas malpaco; Sed la akceptantaj konsilojn havas saĝon.
Le méchant fait le mal avec orgueil; pouvoir se juger soi-même, c'est être sage.
11 Riĉeco rapide akirita malgrandiĝas; Sed kion oni kolektas per laboro, tio multiĝas.
La richesse rapidement acquise par le péché décroît; celui qui amasse avec piété s'enrichira. le juste est compatissant, et il prête au pauvre.
12 Espero prokrastata dolorigas la koron; Sed plenumita deziro estas arbo de vivo.
Mieux vaut d'abord aider de bon cœur que promettre et donner de l'espérance. Un bon désir est un arbre de vie.
13 Kiu malŝatas diron, tiu malutilas al si mem; Sed respektanta ordonon estos rekompencita.
Celui qui dédaigne une affaire sera dédaigné par elle; celui qui vénère les commandements aura la santé de l'âme. Au fils artificieux il n'arrivera rien de bon; au serviteur sage toute chose réussira; et sa voie sera constamment droite.
14 Instruo de saĝulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
La loi du sage est une source de vie; l'insensé mourra pris au piège.
15 Bona prudento plaĉigas; Sed la vojo de perfiduloj estas malglata.
Un bon discernement attire la grâce; connaître la loi est d'une saine intelligence; la mépriser, c'est suivre une voie de perdition.
16 Ĉiu prudentulo agas konscie; Sed malsaĝulo elmontras malsaĝecon.
Tout homme habile sait ce qu'il fait; l'insensé déploie sur lui-même le malheur.
17 Malbona sendito falas en malfeliĉon; Sed sendito fidela sanigas.
Un roi téméraire tombera dans l'adversité; un sage ministre le sauvera.
18 Malriĉa kaj hontigata estos tiu, kiu forpuŝas instruon; Sed kiu observas instruon, tiu estos estimata.
La discipline éloigne la pauvreté et le déshonneur; celui qui est attentif aux réprimandes sera glorifié.
19 Deziro plenumita estas agrabla por la animo; Sed malagrable por la malsaĝuloj estas deturni sin de malbono.
Les désirs des hommes pieux charment l'âme; les œuvres des impies sont loin de la doctrine.
20 Kiu iras kun saĝuloj, tiu estos saĝa; Sed kamarado de malsaĝuloj suferos doloron.
En marchant avec les sages, tu seras sage; celui qui marche avec les insensés se fera bientôt reconnaître.
21 Pekulojn persekutas malbono; Sed virtulojn rekompencas bono.
Les calamités poursuivront les pécheurs; les justes sont maîtres de tous les biens.
22 Bonulo heredigas la nepojn; Kaj por virtulo konserviĝas la havo de pekulo.
L'homme bon laissera pour héritiers les fils de ses fils; les richesses des impies sont des trésors pour les justes.
23 Multe da manĝaĵo estas sur la kampo de malriĉuloj; Sed multaj pereas pro manko de justeco.
Les justes passeront beaucoup d'années dans la richesse; les injustes périront rapidement.
24 Kiu ŝparas sian vergon, tiu malamas sian filon; Sed kiu lin amas, tiu baldaŭ lin punas.
Celui qui épargne le bâton n'aime pas son fils; celui qui l'aime le châtie à propos.
25 Virtulo manĝas, por satigi sian animon; Sed la ventro de malvirtuloj havas mankon.
Le juste en mangeant rassasie son âme; les âmes des impies sont toujours à jeun.
