Sentencoj 13
1 Saĝa filo lernas de la patro; Sed mokanto ne aŭskultas moralinstruon.
Le fils sage révèle l’instruction de son père, mais le moqueur n’écoute pas la réprimande.
2 La frukto de la buŝo donas al homo bonan manĝon; Sed la deziro de krimuloj estas perforto.
Du fruit de sa bouche l’homme goûte le bien, mais le désir des perfides, c’est la violence.
3 Kiu gardas sian buŝon, tiu gardas sian animon; Kiu tro malfermas sian buŝon, tiu pereas.
Celui qui veille sur sa bouche garde son âme; celui qui ouvre trop ses lèvres court à sa perte.
4 La animo de maldiligentulo deziras, kaj ne ricevas; Sed la animo de diligentuloj satiĝas.
Le paresseux à des désirs, et ils ne sont pas satisfaits, mais le désir des hommes diligents sera rassasié.
5 Vorton malveran virtulo malamas; Sed malvirtulo agas abomene kaj venas al honto.
Le juste déteste les paroles mensongères; le méchant procure la honte et la confusion.
6 La virto gardas tiun, kiu iras ĝustan vojon; Sed la malvirto pereigas pekulon.
La justice garde la voie de l’homme intègre, mais la méchanceté cause la ruine du pécheur.
7 Unu ŝajnigas sin riĉa, havante nenion; Alia ŝajnigas sin malriĉa, havante grandan riĉecon.
Tel fait le riche qui n’a rien, tel fait le pauvre qui a de grands biens.
8 Per sia riĉeco homo savas sian animon; Sed malriĉulo ne aŭskultas atentigon.
La richesse d’un homme est rançon de sa vie, mais le pauvre n’entend même pas la menace.
9 La lumo de virtuloj brilegas; Sed la lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
La lumière du juste brille joyeusement, mais la lampe des méchants s’éteint.
10 Nur de malhumileco venas malpaco; Sed la akceptantaj konsilojn havas saĝon.
L’orgueil ne produit que des querelles; mais la sagesse est avec ceux qui se laissent conseiller.
11 Riĉeco rapide akirita malgrandiĝas; Sed kion oni kolektas per laboro, tio multiĝas.
La richesse mal acquise s’évanouit, mais celui qui l’amasse peu à peu l’augmente.
12 Espero prokrastata dolorigas la koron; Sed plenumita deziro estas arbo de vivo.
L’espoir différé rend le cœur malade, mais le désir accompli est un arbre de vie.
13 Kiu malŝatas diron, tiu malutilas al si mem; Sed respektanta ordonon estos rekompencita.
Celui qui méprise la parole se perd, mais celui qui respecte le précepte sera récompensé.
14 Instruo de saĝulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
L’enseignement du sage est une source de vie, pour échapper aux pièges de la mort.
15 Bona prudento plaĉigas; Sed la vojo de perfiduloj estas malglata.
Une intelligence cultivée produit la grâce, mais la voie des perfides est rude.
16 Ĉiu prudentulo agas konscie; Sed malsaĝulo elmontras malsaĝecon.
Tout homme prudent agit avec réflexion, mais l’insensé étale sa folie.
17 Malbona sendito falas en malfeliĉon; Sed sendito fidela sanigas.
Un envoyé méchant tombe dans le malheur, mais un messager fidèle procure la guérison.
18 Malriĉa kaj hontigata estos tiu, kiu forpuŝas instruon; Sed kiu observas instruon, tiu estos estimata.
Misère et honte à qui rejette la correction; celui qui reçoit la réprimande est honoré.
19 Deziro plenumita estas agrabla por la animo; Sed malagrable por la malsaĝuloj estas deturni sin de malbono.
Le désir satisfait réjouit l’âme, et s’éloigner du mal fait horreur aux insensés.
20 Kiu iras kun saĝuloj, tiu estos saĝa; Sed kamarado de malsaĝuloj suferos doloron.
Celui qui fréquente les sages devient sage, mais celui qui se plaît avec les insensés devient méchant.
21 Pekulojn persekutas malbono; Sed virtulojn rekompencas bono.
Le malheur poursuit les pécheurs, mais le bonheur récompense les justes.
22 Bonulo heredigas la nepojn; Kaj por virtulo konserviĝas la havo de pekulo.
L’homme de bien laisse sont héritage aux enfants de ses enfants; mais la richesse du pécheur est réservée au juste.
23 Multe da manĝaĵo estas sur la kampo de malriĉuloj; Sed multaj pereas pro manko de justeco.
Dans le champ défriché par le pauvre abonde la nourriture, mais il en est qui périssent faute de justice.
24 Kiu ŝparas sian vergon, tiu malamas sian filon; Sed kiu lin amas, tiu baldaŭ lin punas.
Celui qui ménage sa verge hait son fils, mais celui qui l’aime le corrige de bonne heure.
25 Virtulo manĝas, por satigi sian animon; Sed la ventro de malvirtuloj havas mankon.
Le juste mange et satisfait son appétit, mais le ventre des méchants éprouve la disette.
