Mateo 5
1 Kaj vidinte la homamasojn, li supreniris sur la monton, kaj kiam li sidiĝis, liaj disĉiploj venis al li;
On seeing the crowds of people, Jesus went up the hill; and, when he had taken his seat, his disciples came up to him;
2 kaj malferminte la buŝon, li instruis ilin, dirante:
and he began to teach them, saying:
3 Feliĉaj estas la malriĉaj en spirito, ĉar ilia estas la regno de la ĉielo.
“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
4 Feliĉaj estas la plorantaj, ĉar ili konsoliĝos.
Blessed are the mourners, for they will be comforted.
5 Feliĉaj estas la humilaj, ĉar ili heredos la teron.
Blessed are the gentle, for they will inherit the earth.
6 Feliĉaj estas tiuj, kiuj malsatas kaj soifas justecon, ĉar ili satiĝos.
Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they will be satisfied.
7 Feliĉaj estas la kompatemaj, ĉar ili ricevos kompaton.
Blessed are the merciful, for they will find mercy.
8 Feliĉaj estas la kore puraj, ĉar ili vidos Dion.
Blessed are the pure in heart, for they will see God.
9 Feliĉaj estas la pacigantoj, ĉar filoj de Dio ili estos nomataj.
Blessed are the peacemakers, for they will be called children of God.
10 Feliĉaj estas tiuj, kiuj estas persekutitaj pro justeco, ĉar ilia estas la regno de la ĉielo.
Blessed are those who have been persecuted in the cause of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
11 Feliĉaj estas vi, kiam oni vin riproĉos kaj persekutos kaj false vin kalumnios pro mi.
“Blessed are you when people insult you, and persecute you, and say all kinds of evil lies about you because of me.
12 Ĝoju kaj raviĝu, ĉar via rekompenco estos granda en la ĉielo; ĉar tiel oni persekutis la profetojn, kiuj estis antaŭ vi.
Be glad and rejoice, because your reward in heaven will be great; this is the way they persecuted the prophets who lived before you.
13 Vi estas la salo de la tero; sed se la salo sengustiĝis, per kio ĝi estos salita? ĝi jam taŭgas por nenio, krom por esti elĵetita kaj piedpremita de homoj.
“You are salt for the world. But if salt becomes tasteless, how can it be made salty again? It is no longer good for anything, but is thrown away, and trampled underfoot.
14 Vi estas la lumo de la mondo. Urbo starigita sur monto ne povas esti kaŝita.
It is you who are the light of the world. A town that stands on a hill cannot be hidden.
15 Kiam oni bruligas lampon, oni metas ĝin ne sub grenmezurilon, sed sur la lampingon; kaj ĝi lumas sur ĉiujn, kiuj estas en la domo.
People do not light a lamp and put it under a basket, but on the lamp-stand, where it gives light to everyone in the house.
16 Tiel same via lumo lumu antaŭ homoj, por ke ili vidu viajn bonajn farojn, kaj gloru vian Patron, kiu estas en la ĉielo.
Let your light so shine before the eyes of others so that, seeing your good actions, they will praise your Father who is in heaven.
17 Ne pensu, ke mi venis, por detrui la leĝon aŭ la profetojn; mi venis, ne por detrui, sed por plenumi.
“Do not think that I have come to do away with the Law or the prophets; I have not come to do away with them, but to complete them.
18 Vere mi diras al vi: Ĝis la ĉielo kaj la tero forpasos, nek unu joto nek unu streketo forpasos de la leĝo, ĝis ĉio plenumiĝos.
For I tell you, until the heavens and the earth disappear, not even the smallest letter, nor one stroke of a letter, will disappear from the Law until all is done.
19 Tial, kiu malobservos unu el ĉi tiuj plej malgrandaj ordonoj kaj tiel instruos homojn, tiu estos nomata la plej malgranda en la regno de la ĉielo; sed kiu faros ilin kaj instruos, tiu estos nomata granda en la regno de la ĉielo.
Whoever, therefore, breaks one of these commandments, even the least of them, and teaches others to do so, will be the least esteemed in the kingdom of heaven; but whoever keeps them, and teaches others to do so, will be esteemed great in the kingdom of heaven.
20 Ĉar mi diras al vi, ke se via justeco ne superos la justecon de la skribistoj kaj la Fariseoj, vi tute ne eniros en la regnon de la ĉielo.
Indeed I tell you that, unless you obey God’s commands better than of the teachers of the Law, and Pharisees, you will never enter the kingdom of heaven.
21 Vi aŭdis, ke estas dirite al la antikvuloj: Ne mortigu, kaj kiu mortigos, tiu estos en danĝero de juĝado;
“You have heard that to our ancestors it was said – ‘You must not commit murder,’ and ‘Whoever commits murder will be brought to trial.’
22 sed mi diras al vi, ke kiu koleras kontraŭ sia frato, tiu estos en danĝero de juĝado; kaj kiu diros al sia frato: Raka, tiu estos en danĝero de la sinedrio; kaj kiu diros: Malsaĝulo, tiu estos en danĝero de Gehena de fajro. (Geenna g1067)
But I say to you that anyone who is angry at their brother or sister will be brought to trial; and whoever insults their brother or sister will be brought before the High Council, while whoever calls them a fool will be in danger of the fires of Gehenna. (Geenna g1067)
23 Tial, se vi prezentas vian oferon ĉe la altaro, kaj tie memoras, ke via frato havas ion kontraŭ vi,
Therefore, when presenting your gift at the altar, if even there you remember that your brother or sister has something against you,
24 lasu tie vian oferon antaŭ la altaro, kaj foriru, unue paciĝu kun via frato, kaj poste venu kaj prezentu vian oferon.
leave your gift there, before the altar, go and be reconciled to them, first, then come and present your gift.
25 Konsentu rapide kun via kontraŭulo, dum vi estas kun li sur la vojo, por ke la kontraŭulo ne transdonu vin al la juĝisto, kaj la juĝisto al la subulo, kaj por ke vi ne estu ĵetita en malliberejon.
Be ready to make friends with your opponent, even when you meet them on your way to the court; otherwise they might hand you over to the judge, and the judge to the judicial officer, and you will be thrown into prison.
26 Vere mi diras al vi, ke vi neniel eliros el tie, ĝis vi pagos la lastan kodranton.
I tell you, you will not come out until you have paid the last cent.
27 Vi aŭdis, ke estas dirite: Ne adultu;
“You have heard that it was said – ‘You must not commit adultery.’
28 sed mi diras al vi, ke ĉiu, kiu rigardas virinon, por deziri ŝin, jam adultis je ŝi en sia koro.
But I say to you that anyone who looks at a woman and desires her has already committed adultery with her in his heart.
29 Kaj se via dekstra okulo faligas vin, elŝiru kaj forĵetu ĝin; ĉar estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo estus ĵetita en Gehenan. (Geenna g1067)
If your right eye causes you to sin, take it out and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it thrown into Gehenna. (Geenna g1067)
30 Kaj se via dekstra mano faligas vin, detranĉu kaj forĵetu ĝin; ĉar estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo irus en Gehenan. (Geenna g1067)
And, if your right hand causes you to sin, cut it off and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it go down to Gehenna. (Geenna g1067)
31 Estas ankaŭ dirite: Kiu forsendos sian edzinon, tiu donu al ŝi eksedzigan leteron;
“It was also said – ‘Let anyone who divorces his wife serve her with a notice of separation.’
32 sed mi diras al vi, ke ĉiu, kiu forsendas sian edzinon, krom pro malĉasteco, igas ŝin adulti; kaj kiu edziĝos kun forsenditino, tiu adultas.
But I say to you that anyone who divorces his wife, except on the ground of some serious sexual sin, leads to her committing adultery; while anyone who marries her after her divorce is guilty of adultery.
33 Plue, vi aŭdis, ke estas dirite al la antikvuloj: Ne rompu ĵurojn, sed plenumu viajn ĵurojn antaŭ la Eternulo;
Again, you have heard that our ancestors were told – ‘Do not break your oaths, keep your vows to the Lord.’
34 sed mi diras al vi: Tute ne ĵuru; nek per la ĉielo, ĉar ĝi estas la trono de Dio;
But I say to you that you must not swear at all, either by heaven, since that is God’s throne,
35 nek per la tero, ĉar ĝi estas la benketo de Liaj piedoj; nek per Jerusalem, ĉar ĝi estas urbo de la granda Reĝo.
or by the earth, since that is his footstool, or by Jerusalem, since that is the city of the Great King.
36 Nek ĵuru per via kapo, ĉar vi ne povas fari eĉ unu haron blanka aŭ nigra.
Nor should you swear by your head, since you cannot make a single hair either white or black.
37 Sed via parolo estu: Jes, jes, ne, ne; ĉio ekster tio estas el malbono.
Let your words be simply ‘Yes’ or ‘No’; anything beyond this comes from what is evil.
38 Vi aŭdis, ke estas dirite: Okulon pro okulo, kaj denton pro dento;
“You have heard that it was said – ‘An eye for an eye and a tooth for a tooth.’
39 sed mi diras al vi: Ne rezistu al malbono; sed al tiu, kiu frapas vian dekstran vangon, turnu ankaŭ la alian.
But I say to you that you must not resist those who wrong you; but, if anyone strikes you on the right cheek, turn the other to them also.
40 Kaj se iu deziras procesi kontraŭ vi, por forpreni vian tunikon, lasu lin preni ankaŭ vian mantelon.
If someone sues you for your shirt, let them have your cloak as well.
41 Kaj se iu devigas vin iri unu mejlon, iru kun li du.
If you are forced to carry a soldier’s pack for one mile, carry it two.
42 Donu al tiu, kiu petas de vi; kaj ne deturnu vin de tiu, kiu deziras prunti de vi.
Give to anyone who asks and, if someone wants to borrow from you, do not turn them away.
43 Vi aŭdis, ke estas dirite: Amu vian proksimulon, kaj malamu vian malamikon;
You have heard that it was said – ‘You must love your neighbor and hate your enemy.’
44 sed mi diras al vi: Amu viajn malamikojn, kaj preĝu por viaj persekutantoj;
But what I tell you is this: love your enemies, and pray for those who persecute you,
45 por ke vi estu filoj de via Patro, kiu estas en la ĉielo; ĉar Li levas Sian sunon sur la malbonulojn kaj bonulojn, kaj sendas pluvon sur la justulojn kaj la maljustulojn.
so that you may become children of your Father who is in heaven; for he causes his sun to rise on bad and good alike, and sends rain on the righteous and on the unrighteous.
46 Ĉar se vi amas tiujn, kiuj amas vin, kian rekompencon vi havas? ĉu ne tion saman faras eĉ la impostistoj?
For, if you love only those who love you, what reward will you have? Even the tax collectors do this!
47 Kaj se vi salutas nur sole viajn fratojn, kion ekstran vi faras? ĉu ne tion saman faras eĉ la nacianoj?
And, if you only welcome your brothers and sisters, what are you doing more than others? Even the Gentiles do this!
48 Estu do perfektaj, kiel ankaŭ via ĉiela Patro estas perfekta.
You, then, must become perfect – as your heavenly Father is perfect.
