Luko 9
1 Kaj li kunvokis la dek du, kaj donis al ili potencon kaj aŭtoritaton super ĉiuj demonoj, kaj por forigi malsanojn.
Jesus called the Twelve together, and gave them power and authority over all demons, as well as to cure diseases.
2 Kaj li forsendis ilin, por prediki la regnon de Dio, kaj por sanigi la malsanulojn.
He sent them out as his Messengers, to proclaim the Kingdom of God, and to work cures.
3 Kaj li diris al ili: Portu nenion por la vojo — nek bastonon, nek saketon, nek panon, nek monon; kaj ne havu du tunikojn.
“Do not,” he said to them, “take anything for your journey; not even a staff, or a bag, or bread, or any silver, or a change of clothes with you.
4 Kaj en kiun ajn domon vi eniros, tie loĝu, kaj el tie ekvojaĝu.
Whatever house you go to stay in, remain there, and leave from that place.
5 Kaj se ie oni vin ne akceptos, tiam, forirante el tiu urbo, deskuu la polvon de viaj piedoj, por atesto kontraŭ ili.
If people do not welcome you, as you leave that town, shake even the dust off your feet, as a protest against them.”
6 Kaj ili, foririnte, trairis la vilaĝojn, ĉie predikante la evangelion kaj sanigante.
Then they set out and went from village to village, telling the Good News and curing people everywhere.
7 Kaj la tetrarĥo Herodo aŭdis pri ĉio, kio fariĝis; kaj li embarasiĝis, ĉar iuj diris, ke Johano leviĝis el la mortintoj;
Prince Herod heard of all that was happening, and was perplexed, because it was said by some that John must be risen from the dead.
8 kaj aliaj, ke Elija aperis; kaj aliaj, ke unu el la antikvaj profetoj releviĝis.
Some again said that Elijah had appeared, and others that one of the old Prophets had risen again.
9 Kaj Herodo diris: Johanon mi senkapigis, sed kiu estas ĉi tiu, pri kiu mi aŭdas tiajn aferojn? Kaj li deziris vidi lin.
But Herod himself said: “John I beheaded; but who is this of whom I hear such things?” And he endeavoured to see him.
10 Kaj la apostoloj, reveninte, rakontis al li ĉion, kion ili faris. Kaj li kondukis ilin, kaj foriris aparte al urbo, nomata Betsaida.
When the Apostles returned, they related to Jesus all that they had done. Then Jesus retired privately to a town called Bethsaida, taking the Apostles with him.
11 Sed la homamaso, eksciinte tion, sekvis lin; kaj li akceptis ilin, kaj parolis al ili pri la regno de Dio, kaj tiujn, kiuj bezonis kuracon, li resanigis.
But the people recognised him and followed him in crowds; and Jesus welcomed them and spoke to them about the Kingdom of God, while he cured those who were in need of help.
12 Kaj ekvesperiĝis; kaj la dek du, alveninte, diris al li: Forsendu la homamason, por ke ili iru en la ĉirkaŭajn vilaĝojn kaj kampojn, por trovi ripozejojn kaj nutraĵon; ĉar ĉi tie ni estas en dezerta loko.
The day was drawing to a close, when the twelve came up to him, and said: “Send the crowd away, so that they may make their way to the villages and farms round about, and find themselves lodgings and provisions, for we are in a lonely spot here.”
13 Sed li diris al ili: Vi donu al ili manĝi. Kaj ili diris: Ni havas ne pli ol kvin panojn kaj du fiŝojn, se ni ne irus kaj aĉetus manĝaĵon por ĉi tiu tuta homomulto.
But Jesus said: “It is for you to give them something to eat.” “We have not more than five loaves and two fishes,” they answered; “unless indeed we are to go and buy food for all these people.”
14 Ĉar ĉeestis proksimume kvin mil viroj. Kaj li diris al siaj disĉiploj: Sidigu ilin en aroj, po proksimume kvindek.
(For the men among them were about five thousand.) “Get them seated in companies,” was his reply, “about fifty in each.”
15 Kaj tion ili faris, kaj sidigis ĉiujn.
This they did, and got all the people seated.
16 Kaj li prenis la kvin panojn kaj la du fiŝojn, kaj suprenrigardinte al la ĉielo, li ilin benis kaj dispecigis, kaj donis al la disĉiploj, por meti antaŭ la homamason.
Taking the five loaves and the two fishes, Jesus looked up to Heaven and said the blessing over them. Then he broke them in pieces, and gave them to his disciples to set before the people.
17 Kaj ili manĝis, kaj ĉiuj satiĝis; kaj oni kolektis da postrestintaj fragmentoj dek du korbojn.
Every one had sufficient to eat, and what was left of the broken pieces was picked up — twelve baskets.
18 Kaj dum li preĝis en soleco, la disĉiploj estis kun li; kaj li demandis ilin, dirante: Kiu, diras la popolo, ke mi estas?
Afterwards, when Jesus was alone, praying, his disciples joined him, and he asked them this question — “Who do the people say that I am?”
19 Kaj ili responde diris: Laŭ iuj Johano, la Baptisto; sed laŭ aliaj: Elija; kaj laŭ aliaj, ke unu el la antikvaj profetoj releviĝis.
“John the Baptist,” was their answer; “others, however, say that you are Elijah, while others say that one of the old Prophets has risen again.”
20 Sed li diris al ili: Sed vi — kiu vi diras, ke mi estas? Kaj Petro responde diris: La Kristo de Dio.
“But you,” he went on, “who do you say that I am?” And to this Peter answered: “The Christ of God.”
21 Sed li per severa ordono admonis, ke ili diru ĉi tion al neniu;
Jesus, however, strictly charged them not to say this to any one;
22 dirante: La Filo de homo devas multe suferi, kaj esti rifuzita de la pliaĝuloj kaj ĉefpastroj kaj skribistoj, kaj esti mortigita, kaj la trian tagon releviĝi.
he told them that the Son of Man must undergo much suffering, and be rejected by the Councillors, and Chief Priests, and Teachers of the Law, and be put to death, and rise on the third day.
23 Kaj li diris al ĉiuj: Se iu volas veni post mi, li abnegaciu sin, kaj levu sian krucon ĉiutage, kaj sekvu min.
And to all present he said: “If any man wishes to walk in my steps, let him renounce self, and take up his cross daily, and follow me.
24 Ĉar kiu volos savi sian animon, tiu ĝin perdos; sed kiu perdos sian animon pro mi, tiu ĝin savos.
For whoever wishes to save his life will lose it, and whoever, for my sake, loses his life — that man shall save it.
25 Ĉar kiel profitus homo, se li gajnus la tutan mondon kaj sin perdus aŭ pereigus?
What good does it do a man if, when he has gained the whole world, he has lost or forfeited himself?
26 Ĉar kiu hontos pri mi kaj pri miaj paroloj, pri tiu hontos la Filo de homo, kiam li venos en sia gloro, kaj la gloro de la Patro kaj de la sanktaj anĝeloj.
Whoever is ashamed of me and of my teaching, the Son of Man will be ashamed of him, when he comes in his Glory and the Glory of the father and of the holy angels.
27 Sed mi diras al vi certe: Inter la ĉi tie starantaj estas iuj, kiuj neniel gustumos morton, antaŭ ol ili vidos la regnon de Dio.
Indeed, I tell you, some who are standing before me will not know death, till they have seen the Kingdom of God.”
28 Kaj pasis post tiuj diroj ĉirkaŭ ok tagoj, kaj li prenis kun si Petron kaj Johanon kaj Jakobon, kaj supreniris sur la monton, por preĝi.
About eight days after speaking these words, Jesus went up the mountain to pray, taking with him Peter, John, and James.
29 Kaj dum li preĝis, la aspekto de lia vizaĝo aliiĝis, kaj lia vestaro fariĝis blanka kaj fulme brilanta.
As he was praying, the aspect of his face was changed, and his clothing became of a glittering whiteness.
30 Kaj jen interparolis kun li du viroj, kiuj estis Moseo kaj Elija,
And all at once two men were talking with Jesus; they were Moses and Elijah,
31 kiuj montriĝis en gloro, kaj parolis pri lia foriro, kiun li estis plenumonta en Jerusalem.
who appeared in a glorified state, and spoke of his departure, which was destined to take place at Jerusalem.
32 Sed Petro, kaj tiuj, kiuj estis kun li, estis subpremataj de dormo; sed vekiĝinte, ili vidis lian gloron, kaj la du virojn, kiuj staris kun li.
Peter and his companions had been overpowered by sleep but, suddenly becoming wide awake, they saw Jesus glorified and the two men who were standing beside him.
33 Kaj dum ili foriris de li, Petro diris al Jesuo: Estro, estas bone por ni esti ĉi tie; kaj ni faru tri laŭbojn: unu por vi, kaj unu por Moseo, kaj unu por Elija; li ne sciis, kion li diras.
And, as Moses and Elijah were passing away from Jesus, Peter exclaimed: “Sir, it is good to be here; let us make three tents, one for you, and one for Moses, and one for Elijah.” He did not know what he was saying;
34 Kaj dum li tion diris, nubo venis kaj superombris ilin; kaj ili timis, kiam ili eniris en la nubon.
and, while he was speaking, a cloud came down and enveloped them; and they were afraid, as they passed into the cloud;
35 Kaj el la nubo venis voĉo, diranta: Ĉi tiu estas Mia Filo, Mia elektito; lin aŭskultu.
and from the cloud came a voice which said — “This is my Son, the Chosen One; him you must hear.”
36 Kaj dum la voĉo ankoraŭ sonis, Jesuo troviĝis sola. Kaj ili silentis, kaj al neniu en tiuj tagoj rakontis ion, kion ili vidis.
And, as the voice ceased, Jesus was found alone. The Apostles kept silence, and told no one about any of the things that they had seen.
37 Kaj la sekvantan tagon, post kiam ili malsupreniris de la monto, granda homamaso renkontis lin.
The next day, when they had come down from the mountain, a great crowd met Jesus.
38 Kaj jen unu viro el la homamaso ekkriis, dirante: Majstro, mi petegas vin rigardi mian filon, ĉar li estas mia sola infano;
And just then a man in the crowd shouted out: “Teacher, I entreat you to look at my son, for he is my only child;
39 kaj jen spirito kaptas lin, kaj subite li ekkrias, kaj ĝi konvulsiigas lin kun buŝa ŝaŭmo, kaj malfacile lasas lin, kontuzinte lin.
all at once a spirit will seize him, suddenly shriek out, and throw him into convulsions till he foams, and will leave him only when he is utterly exhausted.
40 Kaj mi petis viajn disĉiplojn, ke ili elpelu ĝin; sed ili ne povis.
I entreated your disciples to drive the spirit out, but they could not.”
41 Kaj Jesuo respondis kaj diris: Ho senfida kaj perversa generacio, ĝis kiam mi estos kun vi kaj vin toleros? venigu ĉi tien vian filon.
“O faithless and perverse generation!” Jesus exclaimed; “how long must I be with you and have patience with you? Lead your son here.”
42 Kaj dum li venis, la demono lin ĵetis sur la teron kaj lin konvulsiigis. Sed Jesuo severe admonis la malpuran spiriton, kaj sanigis la knabon kaj redonis lin al la patro.
While the boy was coming up to Jesus, the demon dashed him down and threw him into convulsions. But Jesus rebuked the foul spirit, and cured the boy, and gave him back to his father.
43 Kaj ĉiuj miregis pro la majesto de Dio. Sed dum ĉiuj miris pri ĉio, kion li faris, li diris al siaj disĉiploj:
And all present were struck with awe at the majesty of God. In the midst of the general astonishment at all that Jesus was doing, he said to his disciples:
44 Penetrigu ĉi tiujn vortojn en viajn orelojn: ĉar la Filo de homo estos transdonita en la manojn de homoj.
“Listen carefully to my words. For the Son of Man is destined to be betrayed into the hands of his fellow men.”
45 Sed ili ne komprenis tiun diron, kaj ĝi estis kaŝita for de ili, por ke ili ne sciu ĝian signifon; kaj ili timis demandi al li pri tiu diro.
But the disciples did not understand the meaning of this; it had been concealed from them so that they did not see it, and they were afraid to question him as to what he meant.
46 Kaj komenciĝis diskutado inter ili pri tio, kiu el ili estos la plej granda.
A discussion arose among the disciples as to which of them was the greatest;
47 Sed Jesuo, vidinte la diskutadon de iliaj koroj, prenis infanon, kaj starigis lin apud si,
and Jesus, knowing of the discussion that was occupying their thoughts, took hold of a little child, and placed it beside him,
48 kaj diris al ili: Kiu akceptos ĉi tiun infanon en mia nomo, tiu min akceptas; kaj kiu min akceptos, tiu akceptas Tiun, kiu min sendis; ĉar kiu estas plej malgranda inter vi ĉiuj, tiu estas granda.
and then said to them: “Any one who, for the sake of my Name, welcomes even this little child is welcoming me; and any one who welcomes me is welcoming him who sent me as his Messenger. For whoever is lowliest among you all — that man is great.”
49 Kaj Johano respondis kaj diris: Estro, ni vidis iun elpelantan demonojn en via nomo; kaj ni malpermesis lin, ĉar li ne sekvas kun ni.
Thereupon John said: “Sir, we saw a man driving out demons by using your name, and we tried to prevent him, because he does not follow you with us.”
50 Sed Jesuo diris al li: Ne malpermesu; ĉar tiu, kiu ne estas kontraŭ vi, estas por vi.
“None of you must prevent him,” Jesus said to John; “he who is not against you is for you.”
51 Kaj kiam la tagoj maturiĝis por lia suprenakcepto, li firmigis sian vizaĝon, por iri al Jerusalem,
As the days before his being taken up to Heaven were growing few, Jesus set his face resolutely in the direction of Jerusalem; and he sent on messengers in advance.
52 kaj sendis senditojn antaŭ sia vizaĝo; kaj ili iris, kaj eniris en vilaĝon de la Samarianoj, por pretigi por li.
On their way, they went into a Samaritan village to make preparations for him,
53 Kaj tiuj lin ne akceptis, ĉar lia vizaĝo estis direktata al Jerusalem.
but the people there did not welcome him, because his face was set in the direction of Jerusalem.
54 Kaj liaj disĉiploj Jakobo kaj Johano, tion vidinte, diris: Sinjoro, ĉu vi volas, ke ni ordonu fajron malsuprenveni el la ĉielo kaj ekstermi ilin?
When James and John saw this, they said: “Master, do you wish us to call for fire to come down from the heavens and consume them?”
55 Sed li sin turnis kaj admonis ilin; kaj li diris: Vi mem ne scias, laŭ kia spirito vi estas.
But Jesus turned and rebuked them.
56 Ĉar la Filo de homo venis, ne por pereigi animojn de homoj, sed por savi. Kaj ili iris en alian vilaĝon.
And they made their way to another village.
57 Kaj dum ili vojaĝis, sur la vojo iu diris al li: Mi vin sekvos, kien ajn vi iros.
And, while they were on their way, a man said to Jesus: “I will follow you wherever you go.”
58 Kaj Jesuo diris al li: La vulpoj havas kavojn, kaj la birdoj de la ĉielo havas ripozejojn; sed la Filo de homo ne havas, kie kuŝigi sian kapon.
“Foxes have holes,” he replied, “and wild birds their roosting-places, but the Son of Man has nowhere to lay his head.”
59 Kaj li diris al alia: Sekvu min. Sed li diris: Sinjoro, permesu al mi unue iri kaj enterigi mian patron.
To another man Jesus said: “Follow me.” “Let me first go and bury my father,” said the man.
60 Sed li diris al li: Lasu la mortintojn enterigi siajn mortintojn; sed vi iru kaj proklamu la regnon de Dio.
But Jesus said: “Leave the dead to bury their dead; but go yourself and carry far and wide the news of the Kingdom of God.”
61 Kaj ankoraŭ alia diris: Mi vin sekvos, Sinjoro; sed unue permesu al mi adiaŭi tiujn, kiuj estas en mia domo.
“Master,” said another, “I will follow you; but first let me say good-bye to my family.”
62 Sed Jesuo diris al li: Neniu, metinte sian manon al la plugilo kaj rigardante malantaŭen, taŭgas por la regno de Dio.
But Jesus answered: “No one who looks back, after putting his hand to the plough, is fitted for the Kingdom of God.”
