< Levidoj 26 >
1 Ne faru al vi idolojn, kaj figurojn kaj statuojn ne starigu ĉe vi, kaj ŝtonojn kun bildoj ne kuŝigu en via lando, por adorkliniĝi super ili: ĉar Mi estas la Eternulo, via Dio.
[Yahweh also said this to Moses/me on Sinai Mountain]: “Do not make idols or set up statues of false gods or sacred stones [to worship other gods]. And do not put on your property a stone that has been shaped [to resemble a false god] and bow down to [worship] it. [You must worship only] me, Yahweh, your God.
2 Miajn sabatojn observu, kaj Mian sanktejon respektegu: Mi estas la Eternulo.
“Honor the Sabbath days and revere my Sacred Tent, because I, Yahweh, [live there].
3 Se vi agos laŭ Miaj leĝoj kaj observos Miajn ordonojn kaj plenumos ilin,
“If you carefully obey all my commands [DOU],
4 tiam Mi donos al vi pluvojn iliatempe, kaj la tero donos siajn produktaĵojn, kaj la kampa arbo donos siajn fruktojn.
I will send rain for you at the proper/right times, in order that crops will grow on your land and there will be plenty of fruit on your trees.
5 Kaj la tempo de draŝado daŭros ĉe vi ĝis la enkolektado de la vinberoj, kaj la enkolektado de vinberoj daŭros ĝis la semado, kaj vi manĝos vian panon sate kaj vi loĝos sendanĝere en via lando.
You will continue [harvesting and] threshing [grain] until it is time to harvest grapes, and you will continue to harvest grapes until it is time to start planting [things in the following year]. And you will have all the food that you want to eat, and you will live safely in your land.
6 Kaj Mi donos pacon al via lando, kaj kiam vi kuŝos, neniu vin timigos; kaj Mi forigos la malbonajn bestojn el la lando, kaj glavo ne trapasos vian landon.
“[If you obey all my laws], there will be peace in your country, and when you lie down [to sleep], nothing will cause you to be afraid. I will get rid of the dangerous animals in your country, and there will no wars [MTY] in your country.
7 Kaj vi pelos viajn malamikojn, kaj ili falos antaŭ vi de glavo.
You will pursue your enemies and kill them with your swords:
8 Kaj kvin al vi pelos centon, kaj cent el vi pelos dekmilon; kaj viaj malamikoj falos antaŭ vi de glavo.
Five of you will pursue 100 of them, and 100 of you will pursue 1,000 of them and kill them with your swords.
9 Kaj Mi turnos Min al vi kaj kreskigos vin kaj multigos vin, kaj Mi fortikigos Mian interligon kun vi.
“[If you obey all my laws], I will bless you and cause you to have many children [DOU]. And I will do what I said that I would do in the agreement that I made with you.
10 Kaj vi manĝos grenon malnovan pasintjaran, kaj vi elportos la malnovan pro la nova.
When you are still eating food from the harvest from the previous year, it will be necessary for you to throw away some of it to make space for the new harvest.
11 Kaj Mi starigos Mian loĝejon inter vi, kaj Mia animo vin ne abomenos.
I will live among you in my Sacred Tent, and I will never reject you.
12 Kaj Mi iros inter vi, kaj Mi estos via Dio, kaj vi estos Mia popolo.
I will walk among you and continue to be your God, and you will continue to be my people.
13 Mi estas la Eternulo, via Dio, kiu elkondukis vin el la lando Egipta, por ke vi ne estu iliaj sklavoj; kaj Mi rompis la bastonojn de via jugo kaj ekirigis vin kun levita kapo.
I am Yahweh your God, the one who brought you out of Egypt in order that you would no longer be slaves of the people of Egypt. [When you were there, you were treated as though you were animals that worked for the people of Egypt, but] [MET] I broke the bars of the (yokes/frames that were put around your necks) and enabled you to walk with your heads up.”
14 Sed se vi ne obeos Min kaj ne faros ĉiujn ĉi tiujn ordonojn;
“But if you will not heed me and obey all these commands,
15 kaj se vi malestimos Miajn leĝojn kaj se via animo abomenos Miajn decidojn, kaj vi ne plenumos ĉiujn Miajn ordonojn, rompante Mian interligon:
and if you reject [DOU] my decrees and laws, and do not do [DOU] what I commanded you to do in the agreement that I made with you,
16 tiam ankaŭ Mi faros al vi tion: Mi sendos sur vin teruron, maldikiĝon, kaj febron, kiuj konsumas la okulojn kaj senfortigas la animon; kaj vi semos viajn semojn vane, ilin manĝos viaj malamikoj.
these are the things that I will do to you: I will suddenly cause there to be disasters that will ruin you. You will have diseases that cannot be cured, and fevers that will cause you to become blind and will slowly kill you. It will be useless for you to plant seeds, because your enemies will eat the crops that grow.
17 Kaj Mi turnos Mian vizaĝon kontraŭ vin, kaj vi falos antaŭ viaj malamikoj, kaj regos vin viaj malamantoj, kaj vi kuros, kiam neniu pelos vin.
I will reject/abandon you [IDM], with the result that you will be defeated by your enemies. Then those who hate you will rule you, and [you will be so terrified that] you will run away even when no one is pursuing you.
18 Kaj se vi malgraŭ ĉi tio ne obeos Min, tiam Mi sepoble pligrandigos la punon pro viaj pekoj.
“If you still will not heed me after all those things happen to you, I will continue to punish you again and again for the sins that you have committed.
19 Kaj Mi rompos vian fieran obstinecon, kaj Mi faros vian ĉielon kiel fero kaj vian teron kiel kupro.
I will cause you to no longer be stubborn and proud; I will cause [no rain to fall; it will be as though] [MET] the sky is made of iron; and the ground will be [as hard as] brass [MET].
20 Kaj vane konsumiĝos via forto; via tero ne donos siajn produktaĵojn, kaj la arboj de la tero ne donos siajn fruktojn.
You will uselessly work very hard [to plant seeds], because crops will not grow in the hard soil in your fields, and fruit will not grow on your trees.
21 Kaj se vi malgraŭ tio spitos Min kaj ne volos obei Min, tiam Mi aldonos sepoble da frapoj laŭ viaj pekoj.
“If you continue to oppose me and refuse to heed me, I will cause you to experience disasters again and again, like you deserve to experience because of your sins.
22 Kaj Mi venigos sur vin la sovaĝajn bestojn, kaj ili formanĝos viajn infanojn kaj ekstermos viajn brutojn kaj malmultigos vin tiel, ke viaj vojoj dezertiĝos.
I will send wild animals to attack you, and they will kill your little children and destroy your cattle. There will be very few of you who will remain alive, with the result that there will be very few [HYP] people walking on the roads in your country.
23 Se ankaŭ per tio vi ne humiliĝos, sed plue agos kontraŭ Mi:
“When you experience those things that I do to punish you, if you still do not pay attention to me, and if you continue to oppose me,
24 tiam ankaŭ Mi agos kontraŭ vi, kaj Mi ankaŭ frapos vin sepoble pro viaj pekoj.
I myself will oppose you, and I will punish you for your sins again and again.
25 Kaj Mi venigos sur vin venĝan glavon, kiu venĝos pro la interligo; kaj vi kolektiĝos en viaj urboj, kaj Mi sendos peston en vian mezon, kaj vi estos fordonitaj en la manojn de la malamiko.
I will send [foreign] [MTY] to punish you for not doing the things that I commanded you to do in the agreement that I made with you. If you [try to escape from your enemies by] shutting yourselves in your cities [that have walls around them], I will cause you to experience plagues, and I will allow your enemies to capture [IDM] you.
26 Kiam Mi rompos al vi la apogon de la pano, tiam dek virinoj bakos vian panon en unu forno kaj redonos vian panon pesante, kaj vi manĝos kaj ne satiĝos.
When I cut off your food supply, there will be very little flour with which to make bread. As a result, ten women will be able to bake all their bread in [only] one oven. [When the bread is baked], each woman will divide it [among the members of her family, but there will be very little for each one], and when they have eaten all of it, they will still be hungry.
27 Kaj se vi malgraŭ tio ne obeos Min, kaj spitos Min:
“After all those things happen, if you still do not heed me, if you still oppose me,
28 tiam Mi iros kontraŭ vin kolere, kaj Mi punos vin sepoble pro viaj pekoj.
I will be very angry with you, and I will oppose you, and I myself will punish you for your sins again and again.
29 Kaj vi manĝos la karnon de viaj filoj, kaj la karnon de viaj filinoj vi manĝos.
[You will be extremely hungry, with the result that] you will [kill] your sons and daughters and eat their flesh.
30 Kaj Mi detruos viajn altaĵojn kaj ruinigos viajn kolonojn de la suno, kaj Mi ĵetos viajn kadavrojn sur la rompitaĵojn de viaj idoloj, kaj Mia animo abomenos vin.
I will cause the shrines [where you worship idols] on hilltops to be destroyed. I will smash the altars where you burn incense [to worship your gods], and I will cause your corpses to be piled on the lifeless statues of your gods. And I will detest you.
31 Kaj Mi faros el viaj urboj dezerton, kaj Mi ruinigos viajn sanktejojn, kaj Mi ne flaros viajn agrablajn odoraĵojn.
I will cause your cities to become heaps of ruins, and I will cause the buildings that are dedicated to the worship of your gods to be smashed. And I will not be pleased at all with the aroma of your offerings [that are burned on the altar].
32 Kaj Mi dezertigos la teron, ke miregos pri ĝi viaj malamikoj, kiuj ekloĝos sur ĝi.
I will completely ruin your country, with the result that even your enemies who capture it will be shocked/appalled [when they see it].
33 Kaj vin Mi disĵetos inter la popolojn, kaj Mi nudigos post vi glavon; kaj via tero estos dezerta kaj viaj urboj estos ruinigitaj.
I will enable [your enemies to kill you with] their swords, and I will cause the rest of you to be scattered among other nations. Your country will be ruined and your cities will become ruins.
34 Tiam la tero ricevos kontentigon pri siaj sabatoj dum la tuta tempo de sia dezerteco, kiam vi estos en la lando de viaj malamikoj; tiam ripozos la tero kaj kontentigos sin pri siaj sabatoj.
After that happens, as long as you are living in your enemies’ countries, your land will be allowed to rest, like you should have allowed it to rest every seven years.
35 Dum la tuta tempo de dezerteco ĝi ripozos, kiom ĝi ne ripozis en viaj sabatoj, kiam vi loĝis sur ĝi.
All the time that your land is desolate, it will be able to rest, like you did not enable it to rest during all the years that you lived there.
36 Kaj al la restintoj el vi Mi sendos timon en ilian koron en la lando de iliaj malamikoj; kaj pelos ilin brueto de falanta folio, kaj ili kuros, kiel oni kuras de glavo, kaj ili falos, kiam neniu ilin persekutos.
“As for you people who will remain alive in the countries to which your enemies [will have taken you], I will cause you to become so afraid that when you hear the sound of leaves being blown by the wind, you will run away. You will run like [SIM] you are running from [a man carrying] a sword, and you will fall down, even though no one is pursuing you.
37 Kaj ili falos unu sur alian, kiel de glavo, dum neniu ilin pelos; kaj vi ne havos forton por stari antaŭ viaj malamikoj.
You will stumble over each other. So you will not be able to stand and fight your enemies.
38 Kaj vi pereos inter la popoloj, kaj formanĝos vin la lando de viaj malamikoj.
Many of you will die in the countries that belong to your enemies [DOU].
39 Kaj la restintoj el vi senfortiĝos pro siaj pekoj en la landoj de viaj malamikoj, kaj ankaŭ pro la pekoj de siaj patroj ili senfortiĝos.
And those of you who remain alive will slowly die and rot in the countries of your enemies because of your sins and because of the sins of your ancestors.
40 Tiam ili konfesos sian kulpon kaj la kulpon de siaj patroj en la malbonagoj, kiujn ili faris kontraŭ Mi kaj pri kio ili spitis Min.
“But your descendants must confess their sins and the sins that their ancestors committed. Their ancestors acted unfaithfully toward me and were hostile to me, with the result that I forced them to go to the countries that belonged to their enemies. But when your descendants humble themselves [SYN] and stop being very stubborn [IDM] and accept being punished for their sins,
41 Ankaŭ Mi iris kontraŭ ilin kaj envenigis ilin en la landon de iliaj malamikoj; kaj se tiam humiliĝos ilia koro ne cirkumcidita kaj se ili donos kontentigon pri siaj pekoj,
42 tiam Mi rememoros Mian interligon kun Jakob, kaj Mian interligon kun Isaak kaj Mian interligon kun Abraham Mi rememoros, kaj la landon Mi rememoros.
I will remember the agreement that I made with [your ancestors] Abraham and Isaac and Jacob, and [what I promised them about] this land.
43 La lando estos forlasita de ili kaj ricevos kontentigon pri siaj sabatoj, kiam ĝi dezertiĝos post ili; kaj ili donos kontentigon pri siaj kulpoj, ĉar ili malrespektis Miajn decidojn kaj Miajn leĝojn ilia animo abomenis.
But [before that happens], you will be forced to leave your land, with the result that the land will be able to rest while it is desolate and while the people are being punished for rejecting my laws and hating my decrees [DOU].
44 Kaj tamen, kiam ili estos en la lando de siaj malamikoj, Mi ne malestimos ilin, kaj ne abomenos ilin tiom, por ekstermi ilin, por neniigi Mian interligon kun ili; ĉar Mi estas la Eternulo, ilia Dio.
But when that happens, I will still not reject them or hate them and destroy them completely. I will not cancel the agreement that I made with them; for I am still Yahweh their God.
45 Kaj Mi rememoros por ili la interligon kun la antaŭuloj, kiujn Mi elkondukis el la lando Egipta antaŭ la okuloj de la popoloj, por esti ilia Dio: Mi estas la Eternulo.
I will (remember/never forget) the agreement that I made with your ancestors when I brought them out of Egypt, in order that the people of all nations will know that I, Yahweh, [will continue to] be your God.”
46 Tio estas la leĝoj kaj decidoj kaj instruoj, kiujn starigis la Eternulo inter Si kaj la Izraelidoj sur la monto Sinaj per Moseo.
Those are the decrees, the laws, and the regulations [DOU] that Yahweh established on Sinai Mountain between himself and the Israeli people by [giving them to] Moses/me [to tell to them].