Genezo 47

1 Jozef venis kaj sciigis al Faraono, kaj diris: Mia patro kaj miaj fratoj kaj iliaj malgrandaj kaj grandaj brutoj, kaj ĉio, kio apartenas al ili, venis el la lando Kanaana, kaj nun ili estas en la lando Goŝen.

Then Joseph went in and told Pharaoh, and said, My father and my brothers, and their flocks, and their herds, and all that they have, have come out of the land of Canaan. And, behold, they are in the land of Goshen.

2 Kaj el inter siaj fratoj li prenis kvin homojn kaj starigis ilin antaŭ Faraono.

And he took five men from among his brothers, and presented them to Pharaoh.

3 Kaj Faraono diris al liaj fratoj: Kio estas via okupo? Kaj ili diris al Faraono: Viaj sklavoj estas brutedukistoj, kiel ni, tiel ankaŭ niaj patroj.

And Pharaoh said to his brothers, What is your occupation? And they said to Pharaoh, Thy servants are shepherds, both we, and our fathers.

4 Kaj ili diris al Faraono: Ni venis, por loĝi en la lando; ĉar ne ekzistas paŝtaĵo por la brutoj de viaj sklavoj, ĉar forta estas la malsato en la lando Kanaana; permesu do, ke viaj sklavoj loĝu en la lando Goŝen.

And they said to Pharaoh, We have come to sojourn in the land, for there is no pasture for thy servants' flocks, for the famine is severe in the land of Canaan. Now therefore, we pray thee, let thy servants dwell in the land of Goshen.

5 Tiam Faraono diris al Jozef jene: Via patro kaj viaj fratoj venis al vi;

And Pharaoh spoke to Joseph, saying, Thy father and thy brothers have come to thee.

6 la lando Egipta estas antaŭ vi; en la plej bona loko de la lando loĝigu vian patron kaj viajn fratojn; ili loĝu en la lando Goŝen; kaj se vi scias, ke estas inter ili kapablaj homoj, faru ilin administrantoj de miaj brutoj.

The land of Egypt is before thee. Make thy father and thy brothers to dwell in the best of the land; in the land of Goshen let them dwell. And if thou know any able men among them, then make them rulers over my cattle.

7 Kaj Jozef enkondukis sian patron Jakob kaj starigis lin antaŭ Faraono; kaj Jakob benis Faraonon.

And Joseph brought in Jacob his father, and set him before Pharaoh, and Jacob blessed Pharaoh.

8 Faraono diris al Jakob: Kian aĝon vi havas?

And Pharaoh said to Jacob, How many are the days of the years of thy life?

9 Kaj Jakob diris al Faraono: La nombro de la jaroj de mia migrado estas cent tridek jaroj; malmultaj kaj malbonaj estis la jaroj de mia vivo, kaj ili ne atingis la nombron de la jaroj de la vivo de miaj patroj dum ilia migrado.

And Jacob said to Pharaoh, The days of the years of my pilgrimage are a hundred and thirty years. Few and evil have been the days of the years of my life, and they have not attained to the days of the years of the life of my fathers in the days of their pilgrimage.

10 Kaj Jakob benis Faraonon kaj foriris de Faraono.

And Jacob blessed Pharaoh, and went out from the presence of Pharaoh.

11 Kaj Jozef enloĝigis sian patron kaj siajn fratojn, kaj donis al ili posedaĵon en la Egipta lando, en la lando Rameses, kiel Faraono ordonis.

And Joseph placed his father and his brothers, and gave them a possession in the land of Egypt, in the best of the land, in the land of Rameses, as Pharaoh had commanded.

12 Kaj Jozef havigis panon al sia patro kaj al siaj fratoj kaj al la tuta domo de sia patro, laŭ la nombro de la infanoj.

And Joseph nourished his father, and his brothers, and all his father's household, with bread, according to their families.

13 Ne estis pano sur la tuta tero, ĉar la malsato estis tre forta; kaj senfortiĝis de la malsato la lando Egipta kaj la lando Kanaana.

And there was no bread in all the land, for the famine was very severe, so that the land of Egypt and the land of Canaan fainted by reason of the famine.

14 Kaj Jozef kolektis la tutan monon, kiu troviĝis en la lando Egipta kaj en la lando Kanaana, pro la greno, kiun oni aĉetadis; kaj Jozef enportis la tutan monon en la domon de Faraono.

And Joseph gathered up all the money that was found in the land of Egypt, and in the land of Canaan, for the grain which they bought. And Joseph brought the money into Pharaoh's house.

15 Kiam ne estis plu mono en la lando Egipta kaj en la lando Kanaana, ĉiuj Egiptoj venis al Jozef, kaj diris: Donu al ni panon; kial ni mortu antaŭ vi pro tio, ke ni jam ne havas monon?

And when the money was all spent in the land of Egypt, and in the land of Canaan, all the Egyptians came to Joseph, and said, Give us bread, for why should we die in thy presence? For our money fails.

16 Tiam Jozef diris: Donu viajn brutojn; kaj mi donos al vi panon pro viaj brutoj, se vi jam ne havas monon.

And Joseph said, Give your cattle, and I will give you for your cattle, if money fails.

17 Kaj ili alkondukis siajn brutojn al Jozef; kaj Jozef donis al ili panon pro ĉevaloj, ŝafoj, bovoj, kaj azenoj, kaj li provizadis al ili panon pro ĉiuj iliaj brutoj en tiu jaro.

And they brought their cattle to Joseph. And Joseph gave them bread in exchange for the horses, and for the flocks, and for the herds, and for the donkeys. And he fed them with bread in exchange for all their cattle for that year.

18 Kiam finiĝis tiu jaro, ili venis al li en la dua jaro, kaj diris al li: Ni ne kaŝos antaŭ nia sinjoro, ke monon ni jam ne havas, kaj la brutoj estas ĉe nia sinjoro; nenio restis antaŭ nia sinjoro krom niaj korpoj kaj nia tero;

And when that year was ended, they came to him the second year, and said to him, We will not hide from my lord, how that our money is all spent, and the herds of cattle are my lord's; there is nothing left in the sight of my lord, but our bodies, and our lands.

19 kial ni pereu antaŭ viaj okuloj, ni kaj nia tero? aĉetu nin kaj nian teron pro la pano, kaj ni kaj nia tero estu sklavoj al Faraono; kaj donu semon, por ke ni vivu kaj ne mortu kaj la tero ne dezertiĝu.

Why should we die before thine eyes, both we and our land? Buy us and our land for bread, and we and our land will be servants to Pharaoh. And give us seed, that we may live, and not die, and that the land not be desolate.

20 Kaj Jozef aĉetis la tutan Egiptan teron por Faraono; ĉar la Egiptoj vendis ĉiu sian kampon, ĉar forte premis ilin la malsato. Kaj la tero fariĝis propraĵo de Faraono.

So Joseph bought all the land of Egypt for Pharaoh. For the Egyptians, every man, sold his field, because the famine was severe upon them. And the land became Pharaoh's.

21 Kaj la popolon li transirigis en la urbojn, de unu fino de Egiptujo ĝis la alia.

And as for the people, he moved them to the cities from one end of the border of Egypt even to the other end of it.

22 Nur la teron de la pastroj li ne aĉetis; ĉar la pastroj havis parton, difinitan de Faraono, kaj ili manĝadis sian parton, kiun donis al ili Faraono, tial ili ne vendis sian teron.

Only he did not buy the land of the priests, for the priests had a portion from Pharaoh, and ate their portion which Pharaoh gave them. Therefore they did not sell their land.

23 Kaj Jozef diris al la popolo: Jen mi aĉetis vin hodiaŭ kaj vian teron por Faraono; jen mi donas al vi semon, kaj prisemu la teron.

Then Joseph said to the people, Behold, I have bought you this day and your land for Pharaoh. Lo, here is seed for you, and ye shall sow the land.

24 Kaj kiam vi havos rikolton, vi donos kvinonon al Faraono, kaj kvar partoj apartenos al vi, por prisemi la kampon kaj por manĝi, por vi, por ĉio, kio estas en viaj domoj, kaj por viaj infanoj.

And it shall come to pass at the ingatherings, that ye shall give a fifth to Pharaoh, and four parts shall be your own, for seed of the field, and for your food, and for those of your households, and for food for your little ones.

25 Kaj ili diris: Vi konservis nian vivon; ni akiru favoron de nia sinjoro, kaj ni estu sklavoj al Faraono.

And they said, Thou have saved our lives. Let us find favor in the sight of my lord, and we will be Pharaoh's servants.

26 Kaj Jozef faris ĝin leĝo ĝis la hodiaŭa tago: de la tero Egipta kvinono de la produktoj apartenas al Faraono. Nur la tero de la pastroj ne fariĝis propraĵo de Faraono.

And Joseph made it a statute concerning the land of Egypt to this day, that Pharaoh should have the fifth. Only the land of the priests alone did not become Pharaoh's.

27 Kaj Izrael ekloĝis en la lando Egipta, en la lando Goŝen; kaj ili posedis ĝin kaj fruktis kaj multiĝis forte.

And Israel dwelt in the land of Egypt, in the land of Goshen. And they got possessions in it, and were fruitful, and multiplied exceedingly.

28 Kaj Jakob vivis en la lando Egipta dek sep jarojn. Kaj la daŭro de la vivo de Jakob estis cent kvardek sep jaroj.

And Jacob lived in the land of Egypt seventeen years. So the days of Jacob, the years of his life, were a hundred forty-seven years.

29 Kiam alproksimiĝis la tempo, kiam Izrael devis morti, li alvokis sian filon Jozef, kaj diris al li: Se mi akiris vian favoron, metu vian manon sub mian femuron kaj faru al mi favorkoraĵon kaj fidelaĵon, ne enterigu min en Egiptujo;

And the time drew near that Israel must die. And he called his son Joseph, and said to him, If now I have found favor in thy sight, put thy hand, I pray thee, under my thigh, and deal kindly and truly with me. Bury me not, I pray thee, in Egypt,

30 sed mi kuŝu kun miaj patroj; elportu min el Egiptujo kaj entombigu min en ilia tombujo. Kaj tiu diris: Mi faros, kiel vi diris.

but when I sleep with my fathers, thou shall carry me out of Egypt, and bury me in their burying place. And he said, I will do as thou have said.

31 Kaj li diris: Ĵuru al mi. Kaj tiu ĵuris. Kaj Izrael adorkliniĝis sur la kapa parto de la lito.

And he said, Swear to me, and he swore to him. And Israel bowed himself upon the head of the bed.