Eliro 21
1 Kaj jen estas la juĝoj, kiujn vi proponos al ili:
“These are the regulations you are to present to them:
2 Se vi aĉetos sklavon Hebreon, li servu dum ses jaroj; sed en la sepa li eliru libera senpage.
If you buy a Hebrew slave, he is to work for you for six years. But in the seventh year, he is to be freed without having to pay anything.
3 Se li venis sola, li eliru sola; se li estas edzigita, tiam lia edzino eliru kune kun li.
If he was single when he came, he is to leave single. If he had a wife when he came, she is to leave with him.
4 Se lia sinjoro donis al li edzinon kaj ŝi naskis al li filojn aŭ filinojn, tiam la edzino kaj ŝiaj infanoj restu ĉe sia sinjoro, kaj li eliru sola.
If his master provides him a wife and she has children with him, the woman and her children shall belong to her master, and only the man shall be freed.
5 Sed se la sklavo diros: Mi amas mian sinjoron, mian edzinon, kaj miajn infanojn, mi ne volas liberiĝi;
However, if the slave formally states, ‘I love my master and my wife and children; I do not want to be freed,’
6 tiam lia sinjoro alkonduku lin antaŭ la potenculojn kaj starigu lin apud la pordo aŭ apud la fosto, kaj lia sinjoro trapiku lian orelon per aleno, kaj li estu lia sklavo por ĉiam.
then his master is to take him before the judges. Then he shall have him stand against the door or doorpost and use a metal tool to make a hole in his ear. Then he shall work for his master for life.
7 Kaj se iu vendos sian filinon kiel sklavinon, ŝi ne eliru kiel eliras la sklavoj.
If a man sells his daughter as a slave, she is not to be freed in the same way as male slaves.
8 Se ŝi ne plaĉas al sia sinjoro, al kiu ŝi estis fordonita, tiam li donu al ŝi la eblon elaĉetiĝi; al fremda popolo ŝin vendi li ne havas la rajton, ĉar li kondutis ne honeste kontraŭ ŝi.
If the man who chose her for himself is not pleased with her, he must let her be bought back. He is not permitted to sell her to foreigners, since he has been unfair to her.
9 Se iu transdonos ŝin al sia filo, li agu kun ŝi laŭ la rajto de filinoj.
If he chooses to give her to his son, he must treat her as a daughter.
10 Se li prenos por li alian edzinon, tiam nutraĵo, vestoj, kaj edzina vivo ne devas esti rifuzataj al ŝi.
If he takes another woman, he must not reduce the food and clothing allowances and marital rights of the first.
11 Kaj se tiujn tri aferojn li ne faros por ŝi, tiam ŝi eliru senpage, sen elaĉeto.
If he doesn't give her these three things, she is free to leave without paying anything.
12 Se iu batos homon kaj tiu mortos, li estu mortigita.
Anyone who hits and kills someone else must be executed.
13 Sed se li ne agis malbonintence, nur Dio puŝis tiun sub lian manon, Mi difinas al vi lokon, kien li povas forkuri.
However, if it wasn't intentional and God let it happen, then I will arrange a place for you where they can run to and be safe.
14 Sed se iu intence mortigis sian proksimulon per ruzo, tiam eĉ de Mia altaro forprenu lin, ke li mortu.
But if someone deliberately plans and purposely kills another, you must take them away from my altar and execute them.
15 Kiu batas sian patron aŭ sian patrinon, tiu devas esti mortigita.
Anyone who hits their father or mother must be executed.
16 Kaj se iu ŝtelas homon por vendi lin, aŭ oni trovas tiun en lia mano, li devas esti mortigita.
Anyone who kidnaps someone else must be executed, whether the victim is sold or is still in their possessions.
17 Kiu malbenas sian patron aŭ sian patrinon, tiu devas esti mortigita.
Anyone who despises their father or mother must be executed.
18 Se homoj kverelos, kaj unu batos la alian per ŝtono aŭ per pugno kaj tiu ne mortos, sed devos kuŝi en lito:
If men are fighting and one hits the other with a stone or with his fist, and the injured man doesn't die but has to stay in bed,
19 se li leviĝos kaj irados ekstere per apogilo, tiam la batinto estu senkulpa; li nur kompensu al li lian malliberigitecon kaj zorgu pri lia kuracado.
and then gets up and walks around outside with his walking stick, then the one who hit him won't be punished, Even so, he must still compensate the man for the time lost from his work and make sure that he's completely healed.
20 Se iu batos sian sklavon aŭ sian sklavinon per bastono, kaj tiu mortos sub lia mano, tiam oni devas lin puni;
Anyone who hits their male or female slave with a rod, and the slave dies as a result, must be punished.
21 sed se tiu restos viva dum unu aŭ du tagoj, tiam oni ne devas lin puni; ĉar tio estas lia mono.
However, if after a day or two the slave gets better, the owner won't be punished because the slave is their property.
22 Se viroj kverelos kaj frapos gravedan virinon, kaj ŝi abortos, sed ne fariĝos malfeliĉo, tiam oni punu lin per monpuno, kian metos sur lin la edzo de la virino, kaj li pagu ĝin laŭ decido de juĝantoj.
If men who are fighting happen to hit a pregnant woman so she gives birth prematurely, but no serious injury occurs, he must be fined whatever amount the woman's husband demands and as permitted by the judges.
23 Sed se fariĝos malfeliĉo, tiam donu animon pro animo,
But if a serious injury does occur, then you must pay a life for a life,
24 okulon pro okulo, denton pro dento, manon pro mano, piedon pro piedo,
an eye for an eye, a tooth for a tooth, a hand for a hand, a foot for a foot,
25 bruldifekton pro bruldifekto, vundon pro vundo, kontuzon pro kontuzo.
a burn for a burn, a wound for a wound, and a bruise for a bruise.
26 Kaj se iu batos okulon de sia sklavo aŭ de sia sklavino kaj difektos ĝin, tiam li forliberigu tiun kompense pro la okulo.
Anyone who hits their male or female slave in the eye and blinds them must free the slave as compensation for the eye.
27 Kaj se li elbatos denton de sia sklavo aŭ denton de sia sklavino, li forliberigu tiun kompense pro la dento.
Anyone who knocks out the tooth of their male or female slave must free the slave as compensation for the tooth.
28 Se bovo kornobatos viron aŭ virinon kaj tiu mortos, tiam oni ŝtonmortigu la bovon kaj ĝia viando ne estu manĝata, sed la mastro de la bovo restu senkulpa.
If an ox uses its horns to kill a man or woman, the ox must be stoned to death, and its meat must not be eaten. But the owner of the ox won't be punished.
29 Sed se la bovo estis kornobatema antaŭe kaj oni tion sciigis al ĝia mastro kaj li ĝin ne gardis kaj ĝi mortigis viron aŭ virinon, tiam la bovon oni ŝtonmortigu kaj ĝian mastron oni mortigu.
But if the ox has repeatedly hurt people with its horns, and its owner has been warned but still doesn't keep it under control, and it kills a man or woman, then the ox must be stoned to death and its owner must also be executed.
30 Se oni metos sur lin elaĉeton, tiam li donu pro sia animo tian elaĉetan sumon, kia estos metita sur lin.
But if instead the payment of compensation is required, the owner may buy back his or her life by paying the full amount of compensation demanded.
31 Se filo aŭ filino estos kornobatita, oni agu kun li en la sama maniero.
If the ox uses its horns and kills a son or a daughter the same rule is applicable.
32 Se iun sklavon aŭ sklavinon kornobatos la bovo, tiam tridek sikloj da mono devas esti pagitaj al ties mastro kaj la bovo devas esti ŝtonmortigita.
If the ox uses its horns and kills a male or female slave, the owner of the ox must pay thirty shekels of silver to the slave's master, and the ox must be stoned to death.
33 Se iu malfermos kavon, aŭ elfosos kavon, kaj ne kovros ĝin, kaj falos tien bovo aŭ azeno,
If someone removes the cover of a cistern or digs one and doesn't cover it, and an ox or a donkey falls into it,
34 tiam la mastro de la kavo devas kompensi per mono al ĝia mastro, kaj la kadavro apartenu al li.
the owner of the pit must pay compensation to the animal's owner and keep the dead animal.
35 Se la bovo de iu homo kornobatos bovon de lia proksimulo tiel, ke ĝi mortos, tiam ili vendu la vivan bovon kaj dividu inter si egalparte la monon pro ĝi, kaj ankaŭ la kadavron ili dividu.
If someone's ox injures another's ox and it dies, they must sell the live one and share money received; they must also share the dead animal.
36 Sed se oni sciis, ke la bovo estis kornobatema antaŭe, kaj ĝia mastro ĝin ne gardis, tiam ili pagu bovon pro la bovo, kaj la kadavro apartenu al li.
But if it was known that the ox had repeatedly hurt people with its horns, and its owner had been warned but still didn't keep it under control, full compensation must be paid, ox for ox, but the owner can keep the dead animal.”
