Eliro 21

1 Kaj jen estas la juĝoj, kiujn vi proponos al ili:

Now these are the ordinances which thou shall set before them.

2 Se vi aĉetos sklavon Hebreon, li servu dum ses jaroj; sed en la sepa li eliru libera senpage.

If thou buy a Hebrew servant, six years he shall serve, and in the seventh he shall go out free for nothing.

3 Se li venis sola, li eliru sola; se li estas edzigita, tiam lia edzino eliru kune kun li.

If he comes in by himself, he shall go out by himself. If he be married, then his wife shall go out with him.

4 Se lia sinjoro donis al li edzinon kaj ŝi naskis al li filojn aŭ filinojn, tiam la edzino kaj ŝiaj infanoj restu ĉe sia sinjoro, kaj li eliru sola.

If his master gives him a wife and she bears him sons or daughters, the wife and her sons shall be her master's, and he shall go out by himself.

5 Sed se la sklavo diros: Mi amas mian sinjoron, mian edzinon, kaj miajn infanojn, mi ne volas liberiĝi;

But if the servant shall plainly say, I love my master, my wife, and my sons, I will not go out free,

6 tiam lia sinjoro alkonduku lin antaŭ la potenculojn kaj starigu lin apud la pordo aŭ apud la fosto, kaj lia sinjoro trapiku lian orelon per aleno, kaj li estu lia sklavo por ĉiam.

then his master shall bring him to God, and shall bring him to the door, or to the door-post, and his master shall bore his ear through with an awl, and he shall serve him forever.

7 Kaj se iu vendos sian filinon kiel sklavinon, ŝi ne eliru kiel eliras la sklavoj.

And if a man sells his daughter to be a maid-servant, she shall not go out as the men-servants do.

8 Se ŝi ne plaĉas al sia sinjoro, al kiu ŝi estis fordonita, tiam li donu al ŝi la eblon elaĉetiĝi; al fremda popolo ŝin vendi li ne havas la rajton, ĉar li kondutis ne honeste kontraŭ ŝi.

If she does not please her master, who has espoused her to himself, then he shall let her be redeemed. He shall have no power to sell her to a foreign people, since he has dealt deceitfully with her.

9 Se iu transdonos ŝin al sia filo, li agu kun ŝi laŭ la rajto de filinoj.

And if he espouses her to his son, he shall deal with her according to the manner of daughters.

10 Se li prenos por li alian edzinon, tiam nutraĵo, vestoj, kaj edzina vivo ne devas esti rifuzataj al ŝi.

If he takes him another wife, her food, her raiment, and her duty of marriage, he shall not diminish.

11 Kaj se tiujn tri aferojn li ne faros por ŝi, tiam ŝi eliru senpage, sen elaĉeto.

And if he does not do these three things to her, then she shall go out for nothing, without money.

12 Se iu batos homon kaj tiu mortos, li estu mortigita.

He who smites a man, so that he dies, shall surely be put to death.

13 Sed se li ne agis malbonintence, nur Dio puŝis tiun sub lian manon, Mi difinas al vi lokon, kien li povas forkuri.

And if a man does not lie in wait, but God delivers him into his hand, then I will appoint for thee a place where he shall flee.

14 Sed se iu intence mortigis sian proksimulon per ruzo, tiam eĉ de Mia altaro forprenu lin, ke li mortu.

And if a man comes presumptuously upon his neighbor, to kill him with guile, thou shall take him from my altar, that he may die.

15 Kiu batas sian patron aŭ sian patrinon, tiu devas esti mortigita.

And he who smites his father or his mother, shall surely be put to death.

16 Kaj se iu ŝtelas homon por vendi lin, aŭ oni trovas tiun en lia mano, li devas esti mortigita.

And he who steals a man, and sells him, or if he be found in his hand, he shall surely be put to death.

17 Kiu malbenas sian patron aŭ sian patrinon, tiu devas esti mortigita.

And he who curses his father or his mother, shall surely be put to death.

18 Se homoj kverelos, kaj unu batos la alian per ŝtono aŭ per pugno kaj tiu ne mortos, sed devos kuŝi en lito:

And if men contend, and one smites the other with a stone, or with his fist, and he does not die, but keeps his bed,

19 se li leviĝos kaj irados ekstere per apogilo, tiam la batinto estu senkulpa; li nur kompensu al li lian malliberigitecon kaj zorgu pri lia kuracado.

if he rises again, and walks abroad upon his staff, then he who smote him shall be acquitted. Only he shall pay for the loss of his time, and shall cause him to be thoroughly healed.

20 Se iu batos sian sklavon aŭ sian sklavinon per bastono, kaj tiu mortos sub lia mano, tiam oni devas lin puni;

And if a man smites his servant, or his maid, with a rod, and he dies under his hand, he shall surely be punished.

21 sed se tiu restos viva dum unu aŭ du tagoj, tiam oni ne devas lin puni; ĉar tio estas lia mono.

Notwithstanding, if he continues a day or two, he shall not be punished, for he is his money.

22 Se viroj kverelos kaj frapos gravedan virinon, kaj ŝi abortos, sed ne fariĝos malfeliĉo, tiam oni punu lin per monpuno, kian metos sur lin la edzo de la virino, kaj li pagu ĝin laŭ decido de juĝantoj.

And if men strive together, and hurt a woman with child, so that her fruit depart, and yet no harm follow, he shall be surely fined, according as the woman's husband shall lay upon him, and he shall pay as the judges determine.

23 Sed se fariĝos malfeliĉo, tiam donu animon pro animo,

But if any harm follows, then thou shall give life for life,

24 okulon pro okulo, denton pro dento, manon pro mano, piedon pro piedo,

eye for eye, tooth for tooth, hand for hand, foot for foot,

25 bruldifekton pro bruldifekto, vundon pro vundo, kontuzon pro kontuzo.

burning for burning, wound for wound, stripe for stripe.

26 Kaj se iu batos okulon de sia sklavo aŭ de sia sklavino kaj difektos ĝin, tiam li forliberigu tiun kompense pro la okulo.

And if a man smites the eye of his servant, or the eye of his maid, and destroys it, he shall let him go free for his eye's sake.

27 Kaj se li elbatos denton de sia sklavo aŭ denton de sia sklavino, li forliberigu tiun kompense pro la dento.

And if he knocks out his man-servant's tooth, or his maid-servant's tooth, he shall let him go free for his tooth's sake.

28 Se bovo kornobatos viron aŭ virinon kaj tiu mortos, tiam oni ŝtonmortigu la bovon kaj ĝia viando ne estu manĝata, sed la mastro de la bovo restu senkulpa.

And if an ox gores a man or a woman to death, the ox shall surely be stoned, and its flesh shall not be eaten, but the owner of the ox shall be acquitted.

29 Sed se la bovo estis kornobatema antaŭe kaj oni tion sciigis al ĝia mastro kaj li ĝin ne gardis kaj ĝi mortigis viron aŭ virinon, tiam la bovon oni ŝtonmortigu kaj ĝian mastron oni mortigu.

But if the ox was accustomed to gore in time past, and it has been testified to its owner, and he has not kept it in, but it has killed a man or a woman, the ox shall be stoned, and its owner shall also be put to death.

30 Se oni metos sur lin elaĉeton, tiam li donu pro sia animo tian elaĉetan sumon, kia estos metita sur lin.

If a ransom is laid on him, then he shall give for the redemption of his life whatever is laid upon him.

31 Se filo aŭ filino estos kornobatita, oni agu kun li en la sama maniero.

Whether it has gored a son, or has gored a daughter, according to this judgment it shall be done to him.

32 Se iun sklavon aŭ sklavinon kornobatos la bovo, tiam tridek sikloj da mono devas esti pagitaj al ties mastro kaj la bovo devas esti ŝtonmortigita.

If the ox gores a man-servant or a maid-servant, there shall be given to their master thirty shekels of silver, and the ox shall be stoned.

33 Se iu malfermos kavon, aŭ elfosos kavon, kaj ne kovros ĝin, kaj falos tien bovo aŭ azeno,

And if a man shall open a pit, or if a man shall dig a pit and not cover it, and an ox or a donkey falls in it,

34 tiam la mastro de la kavo devas kompensi per mono al ĝia mastro, kaj la kadavro apartenu al li.

the owner of the pit shall make it good; he shall give money to the owner of it, and the dead beast shall be his.

35 Se la bovo de iu homo kornobatos bovon de lia proksimulo tiel, ke ĝi mortos, tiam ili vendu la vivan bovon kaj dividu inter si egalparte la monon pro ĝi, kaj ankaŭ la kadavron ili dividu.

And if one man's ox hurts another's, so that it dies, then they shall sell the live ox, and divide the price of it, and the dead they shall also divide.

36 Sed se oni sciis, ke la bovo estis kornobatema antaŭe, kaj ĝia mastro ĝin ne gardis, tiam ili pagu bovon pro la bovo, kaj la kadavro apartenu al li.

Or if it be known that the ox was accustomed to gore in time past, and its owner has not kept it in, he shall surely pay ox for ox, and the dead beast shall be his own.