Predikanto 7
1 Pli bona estas bona nomo, ol bona oleo; kaj la tago de la morto estas pli bona, ol la tago de la naskiĝo.
A good reputation is better than expensive perfume, and the day you die is better than the day you were born.
2 Pli bone estas iri en domon de funebro, ol iri en domon de festenado; ĉar morto estas la fino de ĉiu homo, kaj la vivanto notos ĉi tion en sia koro.
It's better to go to a funeral than to a party. In the end, everyone dies, and those who are still alive should think about it.
3 Pli bona estas plendo, ol rido; ĉar ĉe malĝojo de la vizaĝo pliboniĝas la koro.
Sorrow is better than laughter, for tragedy helps us by making us think.
4 La koro de saĝuloj estas en domo de funebro, kaj la koro de malsaĝuloj en domo de ĝojo.
Wise people think about the impact of death, while those who are fools only think about having a good time.
5 Pli bone estas aŭskulti riproĉon de saĝulo, ol aŭskulti kanton de malsaĝuloj.
It's better to listen to criticism from a wise person than to hear the song of fools.
6 Ĉar simila al la kraketado de dornoj sub poto estas la ridado de la malsaĝuloj; kaj vantaĵo ĝi estas.
The laughter of fools is like the crackling of thorn twigs burning under a pot—without sense and quickly over.
7 Ĉar perforteco forprenas la saĝon de saĝulo, kaj la prudenton malbonigas donaco.
Extorting money from others makes wise people into fools, and accepting bribes corrupts the mind.
8 La fino de afero estas pli bona, ol ĝia komenco; pacienculo estas pli bona, ol malhumilulo.
Completing something is better than starting it. Being patient is better than being proud.
9 Ne rapidu koleri en via spirito; ĉar koleremeco loĝas en la brusto de malsaĝuloj.
Don't be quick to get angry, for anger controls the minds of fools.
10 Ne diru: Kial la antaŭaj tagoj estis pli bonaj, ol la nunaj? ĉar ne el saĝeco vi ĉi tion demandus.
Don't ask, “Why were the good old days better than now?” Asking such questions shows you are not wise.
11 Bona estas saĝeco kune kun hereda havo, kaj ĝi estas profita al tiuj, kiuj vidas la sunon.
Wisdom is good—it's like receiving an inheritance. It benefits everyone in life.
12 Ĉar la saĝeco estas ŝirmo tiel same, kiel mono estas ŝirmo; sed la supereco de scienco konsistas en tio, ke la saĝeco donas vivon al sia posedanto.
For wisdom provides security, as does money, but the advantage for those who have wisdom is that they are kept safe and sound!
13 Rigardu la faron de Dio; ĉar kiu povas tion rektigi, kion Li kurbigis?
Think about what God does. If he makes something bent, you can't straighten it!
14 En la tago de bonstato uzu la bonstaton, kaj en la tago de malfeliĉo atendu: ĉi tion kaj tion aranĝis Dio, por ke la homo nenion komprenu post Li.
On a good day, be happy. When a bad day comes, stop and think. God made each day, so you don't know what will happen to you next.
15 Ĉion tion mi vidis en miaj vantaj tagoj: okazas, ke virtulo pereas ĉe sia virteco, kaj okazas, ke malvirtulo longe vivas ĉe sia malvirteco.
Throughout my life I've seen so much that is hard to understand. Good people who die young despite doing what is right, and wicked people who live long evil lives.
16 Ne estu tro virta, kaj ne rezonu tro multe: kial vi devas vin konfuzi?
Don't think you can make yourself right by a lot of religious observance, and don't pretend to be so wise. Do you want to destroy yourself?
17 Ne malvirtu tro multe, kaj ne estu senprudenta: kial vi devas morti ne en via tempo?
On the other hand, don't decide to live an evil life—don't be a fool! Why die before your time?
18 Bone estas, se vi tenos vin je unu afero kaj ankaŭ de alia afero vi ne forprenos vian manon; ĉar tiu, kiu timas Dion, penas plaĉi al ĉiuj.
You ought to keep in mind these warnings. Those who follow God will be sure to avoid both.
19 La saĝeco faras la saĝulon pli forta, ol dek potenculoj en la urbo.
Wisdom gives a wise person greater power than ten town councilors.
20 Ĉar ne ekzistas sur la tero virtulo, kiu farus nur bonon kaj ne pekus.
There's not one good person in all the world who always does what is right and never sins.
21 Ne ĉiujn vortojn, kiujn oni diras, atentu en via koro, por ke vi ne aŭdu vian sklavon malbenanta vin:
Don't take to heart everything that people say, otherwise you may hear your servant talking badly about you,
22 ĉar multajn fojojn konsciis via koro, ke ankaŭ vi malbenis aliajn.
for you know how many times you yourself have talked badly about others!
23 Ĉion ĉi tion mi provis per mia saĝo; mi diris al mi: Mi akiru saĝon; tamen ĝi estas malproksima de mi.
I have examined all this using the principles of wisdom. I told myself, “I will think wisely.” But wisdom eluded me.
24 Kio estas malproksima kaj tre profunda, kiu tion komprenos?
Everything that exists is beyond our grasp—too deep for our understanding. Who can comprehend it?
25 Mi turnis min kun mia koro, por ekkoni, esplori, kaj traserĉi saĝecon kaj prudenton, kaj ekscii, ke la malvirteco estas malsaĝeco kaj ke la senscieco estas sensenca.
I turned my thoughts to discover, investigate, and to find out more about wisdom and what makes sense. I wanted to know more about how stupid evil really is, and how ridiculous it is to be a fool.
26 Kaj mi trovas, ke pli malbona ol la morto estas la virino, kiu estas kaptilo, kaj kies koro estas reto, kaj kies manoj estas katenoj; tiu, kiu plaĉas al Dio, sin savos de ŝi, sed pekulo estos kaptita de ŝi.
I discovered something more horrible than death: foolishness like a woman who tries to entrap you, who wants to use her mind and hands to catch you and tie you up. Those who follow God will not be caught, but sinners will fall into her trap.
27 Jen, kion mi trovis, diris la Predikanto: oni devas kunigi unu fakton kun alia, por veni al konkludo.
This is what I discovered after putting two and two together to try and find out what it all meant, says the Teacher.
28 Jen, kion ankoraŭ serĉis mia animo kaj ne trovis: viron unu inter mil mi trovis, sed virinon inter ĉiuj mi tute ne trovis.
Although I really searched, I didn't find what I was looking for. People say, “I found one man among a thousand, but not one woman.”
29 Nur ĉi tion mi trovis, ke Dio kreis la homon virtema; sed la homoj fordonis sin al multaj artifikoj.
But I did find this one thing: God made people to do what's right, but they have followed their own ideas.
