Readmono 22

1 Kiam vi vidos, ke bovo de via frato aŭ lia ŝafo erarvagas, ne forturnu vin de ili, sed rekonduku ilin al via frato.

“You do not see the ox of your brother or his sheep driven away, and have hidden yourself from them, you certainly turn them back to your brother;

2 Se via frato ne estas proksime de vi aŭ se vi lin ne konas, tiam enpelu ilin en vian domon, kaj ili estu ĉe vi, ĝis via frato ilin serĉos, kaj tiam redonu ilin al li.

and if your brother [is] not near to you, and you have not known him, then you have removed it to the midst of your house, and it has been with you until your brother seeks it, and you have given it back to him;

3 Tiel same agu kun lia azeno, tiel same agu kun lia vesto, kaj tiel same agu kun ĉia perditaĵo de via frato, kun ĉio, kio estos perdita de li kaj kion vi trovos: vi ne devas forturni vin.

and so you do to his donkey, and so you do to his garment, and so you do to any lost thing of your brother’s, which is lost by him, and you have found it; you are not able to hide yourself.

4 Kiam vi vidos, ke azeno de via frato aŭ lia bovo falis sur la vojo, ne forturnu vin de ili; levu ilin kune kun li.

You do not see the donkey of your brother, or his ox, falling in the way, and have hid yourself from them; you certainly raise [them] up for him.

5 Ne devas esti apartenaĵo de viro sur virino, kaj viro ne surmetu sur sin veston de virino; ĉar abomenaĵo por la Eternulo, via Dio, estas ĉiu, kiu faras tion.

Anything of a man is not on a woman, nor does a man put on the garment of a woman, for anyone doing these [is] an abomination [to] your God YHWH.

6 Se vi trovos neston de birdo antaŭ vi sur la vojo, sur iu arbo aŭ sur la tero, kun birdidoj aŭ kun ovoj, kaj la patrino sidas sur la birdidoj aŭ sur la ovoj, ne prenu la patrinon kune kun la idoj;

When a bird’s nest comes before you in the way, in any tree, or on the earth, [with] brood or eggs, and the mother is sitting on the brood or on the eggs, you do not take the mother with the young ones;

7 la patrinon forliberigu, kaj la idojn vi povas preni al vi; por ke estu al vi bone kaj por ke vi longe vivu.

you certainly send the mother away, and take the young ones for yourself, so that it is well with you and you have prolonged days.

8 Kiam vi konstruos novan domon, faru balustradon ĉirkaŭ via tegmento, por ke vi ne venigu sangon sur vian domon, se iu defalos de ĝi.

When you build a new house, then you have made a parapet for your roof, and you do not put blood on your house when one falls from it.

9 Ne prisemu vian vinberĝardenon per miksospecaj semoj, por ke ne malbeniĝu la tuta rikolto, la semo, kiun vi semis, kaj la fruktoj de la vinberĝardeno.

You do not sow your vineyard [with] two kinds [of seed], lest the fullness of the seed which you sow and the increase of the vineyard be separated.

10 Ne plugu per bovo kaj azeno kune.

You do not plow with an ox and with a donkey together.

11 Ne surmetu sur vin miksospecan veston el lano kaj lino kune.

You do not put on mixed material, wool and linens together.

12 Kvastojn faru al vi sur la kvar anguloj de via kovrilo, per kiu vi vin kovras.

You make fringes for yourself on the four skirts of your covering with which you cover [yourself].

13 Se iu prenos edzinon kaj envenos al ŝi kaj ekmalamos ŝin,

When a man takes a wife, and has gone in to her, and hated her,

14 kaj li akuzos ŝin kalumnie kaj kurigos pri ŝi malbonon famon, kaj diros: Ĉi tiun virinon mi prenis, kaj mi alproksimiĝis al ŝi kaj ne trovis ĉe ŝi virgecon:

and laid evil deeds of words against her, and brought out an evil name against her, and said, I have taken this woman, and I draw near to her, and I have not found proofs of virginity in her;

15 tiam la patro de la junulino kaj ŝia patrino prenu kaj elportu la signojn de virgeco de la junulino al la plejaĝuloj de la urbo al la pordego;

then the father of the girl, and her mother, have taken and brought out the girl’s proofs of virginity to [the] elderly of the city in the gate,

16 kaj la patro de la junulino diru al la plejaĝuloj: Mian filinon mi donis al ĉi tiu viro kiel edzinon, kaj li ekmalamis ŝin;

and the father of the girl has said to the elderly, I have given my daughter to this man for a wife, and he hates her;

17 kaj jen li akuzis ŝin kalumnie, dirante: Mi ne trovis ĉe via filino virgecon; sed jen estas la signoj de virgeco de mia filino. Kaj ili etendos la veston antaŭ la plejaĝuloj de la urbo.

and behold, he has laid evil deeds of words, saying, I have not found proofs of virginity for your daughter—and these [are] the proofs of virginity of my daughter! And they have spread out the garment before [the] elderly of the city.

18 Tiam la plejaĝuloj de tiu urbo prenu la edzon kaj punu lin;

And [the] elderly of that city have taken the man, and discipline him,

19 kaj ili kondamnu lin al punpago de cent arĝentaj moneroj, kaj ili donu tion al la patro de la junulino pro tio, ke tiu kurigis malbonan famon pri junulino Izraelida; kaj ŝi restu lia edzino, li ne povas forigi ŝin de si dum sia tuta vivo.

and fined him one hundred pieces of silver, and given [them] to the father of the girl, because he has brought out an evil name on a virgin of Israel; and she is to him for a wife—he is not able to send her away [for] all his days.

20 Sed se tiu afero estos vera kaj ne troviĝos signoj de virgeco ĉe la junulino:

And if this thing has been truth—proofs of virginity have not been found for the girl—

21 tiam oni alkonduku la junulinon al la pordo de ŝia patro, kaj la loĝantoj de ŝia urbo priĵetu ŝin per ŝtonoj, ke ŝi mortu; ĉar ŝi faris malhonoraĵon en Izrael, malĉastante en la domo de sia patro. Tiel ekstermu la malbonon el inter vi.

then they have brought out the girl to the opening of her father’s house, and the men of her city have stoned her with stones and she has died, for she has done folly in Israel, to go whoring [in] her father’s house; and you have put away evil out of your midst.

22 Se estos trovita viro, kuŝanta kun virino edzinigita, tiam oni mortigu ambaŭ, la viron, kiu kuŝis kun la virino, kaj la virinon. Tiel ekstermu la malbonon el Izrael.

When a man is found lying with a woman married to a husband, then both of them have died—the man who is lying with the woman, and the woman; and you have put away evil out of Israel.

23 Se juna virgulino estos fianĉigita kun viro, kaj iu renkontos ŝin en la urbo kaj kuŝos kun ŝi:

When there is a girl, a virgin, betrothed to a man, and a man has found her in a city and lain with her,

24 tiam konduku ilin ambaŭ al la pordego de tiu urbo, kaj priĵetu ilin per ŝtonoj, ke ili mortu; la junulinon pro tio, ke ŝi ne kriis en la urbo, kaj la viron pro tio, ke li senhonorigis la edzinon de sia proksimulo. Tiel ekstermu la malbonon el inter vi.

then you have brought them both out to the gate of that city, and stoned them with stones, and they have died: the girl, because that she has not cried in a city; and the man, because that he has humbled his neighbor’s wife; and you have put away evil out of your midst.

25 Sed se sur kampo renkontos la viro la fianĉigitan junulinon, kaj la viro ŝin kaptos kaj kuŝos kun ŝi: tiam oni mortigu sole la viron, kiu kuŝis kun ŝi;

And if the man finds the girl who is betrothed in a field, and the man has laid hold on her, and lain with her, then the man who has lain with her has died alone;

26 sed al la junulino faru nenion; la junulino ne havas mortomeritan pekon, ĉar tiu afero estas tia, kiel se iu leviĝas kontraŭ sian proksimulon kaj mortigas lin;

and you do not do anything to the girl—the girl has no deadly sin; for as a man rises against his neighbor and has murdered him, [taking] a life, so [is] this thing;

27 li renkontis ja ŝin sur kampo, la fianĉigita junulino eble kriis, sed neniu ŝin savis.

for he found her in a field, [and when] she has cried—the girl who is betrothed—then she has no savior.

28 Se iu renkontos junulinon virgulinon ne fianĉigitan kaj kaptos ŝin kaj kuŝos kun ŝi, kaj oni ilin trovos:

When a man finds a girl, a virgin who is not betrothed, and has caught her, and lain with her, and they have been found,

29 tiam la viro, kiu kuŝis kun ŝi, donu al la patro de la junulino kvindek arĝentajn monerojn, kaj ŝi fariĝu lia edzino, pro tio, ke li senhonorigis ŝin; li ne povas forigi ŝin de si dum sia tuta vivo.

then the man who is lying with her has given fifty pieces of silver to the father of the girl, and she is to him for a wife; because that he has humbled her, he is not able to send her away [for] all his days.

30 Neniu prenu la edzinon de sia patro, nek malkovru la baskon de sia patro.

A man does not take his father’s wife, nor uncover his father’s skirt.”