Daniel 2
1 En la dua jaro de la reĝado de Nebukadnecar aperis al Nebukadnecar sonĝoj; kaj konfuziĝis lia spirito, kaj li ne povis dormi.
No segundo ano do reinado de Nabucodonosor, Nabucodonosor sonhou sonhos; e seu espírito estava perturbado, e seu sono passou dele.
2 Kaj la reĝo ordonis alvoki la astrologojn, magiistojn, sorĉistojn, kaj Ĥaldeojn, por ke ili diru al la reĝo liajn sonĝojn. Kaj ili venis kaj stariĝis antaŭ la reĝo.
Então o rei ordenou que os mágicos, os feiticeiros, os feiticeiros e os caldeus fossem chamados para contar ao rei seus sonhos. Então, eles entraram e se apresentaram diante do rei.
3 Kaj la reĝo diris al ili: Mi havis sonĝon, kaj mia spirito maltrankviliĝis, dezirante scii, kio estis tiu sonĝo.
O rei lhes disse: “Sonhei um sonho, e meu espírito está perturbado em conhecer o sonho”.
4 La Ĥaldeoj respondis al la reĝo en la lingvo Siria: Ho reĝo, vivu eterne! diru la sonĝon al viaj servantoj, kaj ni klarigos ĝian signifon.
Então os caldeus falaram com o rei na língua síria: “Ó rei, vive para sempre! Conte o sonho a seus servos, e nós mostraremos a interpretação”.
5 Sed la reĝo respondis kaj diris al la Ĥaldeoj: La enhavon mi forgesis. Tamen, se vi ne diros al mi la sonĝon kaj ĝian signifon, vi estos dishakitaj en pecojn kaj viaj domoj estos ruinigitaj.
O rei respondeu aos caldeus: “A coisa saiu de mim”. Se vocês não me derem a conhecer o sonho e sua interpretação, vocês serão cortados em pedaços e suas casas serão transformadas em um monturo.
6 Sed se vi rakontos al mi la sonĝon kaj ĝian signifon, vi ricevos de mi donacojn, rekompencon, kaj grandan honoron. Tial diru al mi la sonĝon kaj ĝian signifon.
But se vocês mostrarem o sonho e sua interpretação, receberão de mim presentes, recompensas e grande honra. Portanto, mostrem-me o sonho e sua interpretação”.
7 Ili denove respondis: La reĝo diru sian sonĝon al siaj servantoj, kaj ni klarigos ĝian signifon.
They respondeu pela segunda vez e disse: “Deixe o rei contar o sonho a seus servos, e nós mostraremos a interpretação”.
8 La reĝo diris: Mi scias bone, ke vi deziras gajni tempon, ĉar vi vidas, ke la afero malaperis el mia memoro.
O rei respondeu: “Eu sei de uma certeza que você está tentando ganhar tempo, porque você vê que a coisa saiu de mim.
9 Se vi ne diros al mi la sonĝon, tio montros, ke vi havas unu intencon: vi preparas vin, por doni al mi mensogan kaj sentaŭgan respondon, ĝis la tempo pasos. Tial rakontu al mi la sonĝon, tiam mi konvinkiĝos, ke vi povas klarigi al mi ankaŭ ĝian signifon.
Mas se você não me dá a conhecer o sonho, só há uma lei para você; pois você preparou palavras mentirosas e corruptas para falar diante de mim, até que a situação mude. Portanto, conte-me o sonho e eu saberei que você pode me mostrar sua interpretação”.
10 La Ĥaldeoj respondis al la reĝo kaj diris: Ne ekzistas sur la tero tia homo, kiu povus plenumi la deziron de la reĝo; tial neniu reĝo, kiel ajn granda kaj potenca li estus, postulis iam similan respondon de iu astrologo, magiisto, aŭ Ĥaldeo;
Os caldeus responderam ao rei e disseram: “Não há um homem na terra que possa mostrar o assunto do rei, porque nenhum rei, senhor ou governante pediu tal coisa a qualquer mágico, feiticeiro ou caldeu.
11 la afero, kiun la reĝo postulas, estas tiel eksterordinara, ke neniu povas tion plenumi al la reĝo, krom la dioj, kiuj ne vivas inter karnuloj.
É uma coisa rara que o rei exige, e não há outro que possa mostrá-la diante do rei, exceto os deuses, cuja morada não é com carne”.
12 Tiam la reĝo forte indignis kaj koleris, kaj ordonis pereigi ĉiujn saĝulojn de Babel.
Por causa disso, o rei ficou furioso e muito furioso, e ordenou que todos os sábios da Babilônia fossem destruídos.
13 Kiam la dekreto eliris, oni komencis la mortigadon de la saĝuloj, kaj oni volis mortigi ankaŭ Danielon kaj liajn kamaradojn.
So o decreto saiu, e os sábios deveriam ser mortos. Eles procuraram Daniel e seus companheiros para serem mortos.
14 Tiam Daniel faris saĝan kaj prudentan rediron al Arjoĥ, la estro de la reĝaj korpogardistoj, kiu eliris, por mortigi la saĝulojn de Babel;
Então Daniel respondeu com conselhos e prudência a Arioch, o capitão da guarda do rei, que tinha saído para matar os sábios da Babilônia.
15 li demandis Arjoĥon, la potenculon de la reĝo, dirante: Pro kio eliris de la reĝo tia severa ordono? Tiam Arjoĥ rakontis al Daniel la tutan aferon.
Ele respondeu a Arioque, o capitão do rei: “Por que o decreto é tão urgente da parte do rei”. Então Arioch deu a conhecer a coisa a Daniel.
16 Daniel iris kaj petis la reĝon, ke li donu al li templimon, kaj li prezentos al la reĝo la klarigon.
Daniel entrou, e desejou do rei que ele o nomeasse um tempo, e ele mostraria ao rei a interpretação.
17 Poste Daniel iris en sian domon, kaj rakontis la aferon al siaj kamaradoj Ĥananja, Miŝael, kaj Azarja,
Então Daniel foi a sua casa e deu a conhecer a Hananiah, Mishael e Azariah, seus companheiros:
18 por ke ili petegu la kompateman Dion de la ĉielo malkaŝi tiun kaŝitan aferon, por ke Daniel kaj liaj kamaradoj ne pereu kun la aliaj saĝuloj de Babel.
que eles desejariam misericórdia do Deus do céu a respeito deste segredo, que Daniel e seus companheiros não pereceriam com o resto dos sábios da Babilônia.
19 Kaj tiam la kaŝitaĵo malkaŝiĝis al Daniel en nokta vizio, kaj Daniel dankis pro tio Dion de la ĉielo.
Então o segredo foi revelado a Daniel em uma visão da noite. Então Daniel abençoou o Deus do céu.
20 Kaj Daniel ekparolis, kaj diris: Estu benata la nomo de Dio de eterne ĝis eterne; ĉar al Li apartenas saĝo kaj forto;
Daniel respondeu, “Bendito seja o nome de Deus para todo o sempre”; pela sabedoria e o poder são dele.
21 Li ŝanĝas la tempojn kaj jarojn; Li faligas reĝojn kaj starigas reĝojn; Li donas saĝon al la saĝuloj kaj prudenton al la prudentuloj;
Ele muda os tempos e as estações do ano. Ele remove os reis e cria reis. Ele dá sabedoria aos sábios, e conhecimento para aqueles que têm compreensão.
22 Li malkaŝas la profundaĵon kaj kaŝitaĵon; Li scias, kio estas en la mallumo, kaj lumo estas en Li.
Ele revela as coisas profundas e secretas. Ele sabe o que está na escuridão, e a luz habita com ele.
23 Vin, ho Dio de miaj patroj, mi dankas kaj gloras; ĉar Vi donis al mi saĝon kaj forton, kaj malkaŝis al mi tion, pri kio ni Vin petis; ĉar Vi malkaŝis al ni la aferon de la reĝo.
Agradeço e elogio a vocês, Ó Deus de meus pais, que me deram sabedoria e poder, e agora me fizeram saber o que desejávamos de vocês; pois você nos deu a conhecer o assunto do rei”.
24 Poste Daniel iris al Arjoĥ, al kiu la reĝo komisiis mortigi la saĝulojn de Babel; li venis, kaj diris al li tiel: Ne mortigu la saĝulojn de Babel, konduku min al la reĝo, kaj mi diros al la reĝo la klarigon.
Portanto, Daniel foi para Arioch, a quem o rei havia designado para destruir os sábios da Babilônia. Ele foi e lhe disse isto: “Não destrua os sábios da Babilônia”. Traga-me perante o rei, e eu mostrarei ao rei a interpretação”.
25 Tiam Arjoĥ tuj enkondukis Danielon al la reĝo, kaj diris al ĉi tiu tiele: Inter la transloĝigitaj filoj de Judujo mi trovis homon, kiu povas doni al la reĝo klarigon.
Então Arioch trouxe Daniel à presença do rei à pressa, e lhe disse isto: “Encontrei um homem dos filhos do cativeiro de Judá que dará a conhecer ao rei a interpretação”.
26 Tiam ekparolis la reĝo, kaj diris al Daniel, kies nomo estis nun Beltŝacar: Ĉu vi povas sciigi al mi la sonĝon, kiun mi vidis, kaj ĝian signifon?
O rei respondeu a Daniel, cujo nome era Belteshazzar: “Você é capaz de me dar a conhecer o sonho que eu vi e sua interpretação?
27 Daniel respondis al la reĝo kaj diris: La kaŝitaĵon, pri kiu la reĝo demandas, ne povas malkaŝi al la reĝo la saĝuloj, nek la sorĉistoj, nek la astrologoj, nek la divenistoj;
Daniel respondeu diante do rei e disse: “O segredo que o rei exigiu não pode ser mostrado ao rei por sábios, encantadores, mágicos ou adivinhadores;
28 sed en la ĉielo ekzistas Dio, kiu malkaŝas kaŝitaĵon; Li malkaŝis al la reĝo Nebukadnecar tion, kio estos en tempo estonta. Via sonĝo kaj la vizioj de via kapo sur via lito estis jenaj:
mas há um Deus no céu que revela segredos, e ele fez saber ao rei Nabucodonosor o que será nos últimos dias. Seu sonho e as visões de sua cabeça sobre sua cama são estas:
29 vi, ho reĝo, meditis sur via lito pri tio, kio estos poste; kaj la Malkaŝanto de kaŝitaĵoj montris al vi, kio estos.
“Quanto a você, ó rei, seus pensamentos vieram em sua cama, o que deve acontecer no futuro; e aquele que revela segredos fez saber a você o que vai acontecer.
30 Kaj al mi tiu kaŝitaĵo malkaŝiĝis ne pro tio, ke mi kvazaŭ estus pli saĝa ol ĉiuj vivantoj, sed por tio, ke la reĝo ricevu klarigon kaj ke vi eksciu la pensojn de via koro.
Mas, quanto a mim, este segredo não me é revelado por qualquer sabedoria que eu tenha mais do que qualquer vida, mas pela intenção de que a interpretação possa ser dada a conhecer ao rei, e de que você possa conhecer os pensamentos de seu coração.
31 Vi, ho reĝo, havis vizion: jen staris granda statuo; grandega statuo tio estis; en eksterordinara brilo ĝi staris antaŭ vi, kaj ĝia aspekto estis terura.
“Tu, ó rei, viste, e eis uma grande imagem. Esta imagem, que era poderosa, e cujo brilho era excelente, estava diante de você; e sua aparência era aterrorizante.
32 La kapo de tiu statuo estis el pura oro; ĝiaj brusto kaj manoj estis el arĝento, la ventro kaj femuroj el kupro;
Quanto a esta imagem, sua cabeça era de ouro fino, seu peito e seus braços de prata, sua barriga e suas coxas de bronze,
33 ĝiaj kruroj estis el fero, ĝiaj piedoj estis parte el fero, parte el argilo.
suas pernas de ferro, seus pés parte de ferro e parte de barro.
34 Vi vidis poste, ke ŝtono deŝiriĝis sen ago de ia mano, frapis la statuon, ĝiajn ferajn kaj argilajn piedojn, kaj frakasis ilin.
Você viu até que uma pedra foi cortada sem as mãos, que atingiu a imagem em seus pés que eram de ferro e argila, e os quebrou em pedaços.
35 Tiam ĉio kune frakasiĝis: la fero, argilo, kupro, arĝento, kaj oro fariĝis kiel grenventumaĵo sur somera draŝejo, kaj la vento ilin forportis, kaj ne restis postesigno post ili; sed la ŝtono, kiu frakasis la statuon, fariĝis granda monto kaj plenigis la tutan teron.
Então o ferro, o barro, o bronze, a prata e o ouro foram quebrados em pedaços juntos, e se tornaram como a palha das eiras de verão. O vento os levou para longe, de modo que não foi encontrado lugar para eles. A pedra que atingiu a imagem se tornou uma grande montanha e encheu toda a terra.
36 Tio estas la sonĝo. Nun ni diros al la reĝo la signifon.
“Este é o sonho; e nós contaremos sua interpretação perante o rei.
37 Vi, ho reĝo, estas reĝo super reĝoj, al kiu Dio de la ĉielo donis regnon, potencon, forton, kaj gloron;
Tu, ó rei, és rei dos reis, a quem o Deus do céu deu o reino, o poder, a força e a glória.
38 kaj ĉie, kie ajn loĝas homoj, Li transdonis en viajn manojn la bestojn de la kampo kaj la birdojn de la ĉielo, kaj faris vin reganto super ili ĉiuj. Vi estas la ora kapo.
Onde quer que os filhos dos homens habitem, ele deu nas tuas mãos os animais do campo e as aves do céu, e te fez governar sobre todos eles. Vós sois a cabeça de ouro.
39 Post vi aperos nova regno, malpli alta ol via, kaj ankoraŭ tria regno, kupra, kiu regos super la tuta tero.
“Depois de você, outro reino se levantará que é inferior a você; e outro terceiro reino de bronze, que reinará sobre toda a terra.
40 La kvara regno estos malmola, kiel fero; ĉar kiel fero disbatas kaj frakasas ĉion, tiel ankaŭ ĝi, simile al ĉiofrakasanta fero, disbatados kaj frakasados.
O quarto reino será forte como ferro, porque o ferro quebra em pedaços e submete todas as coisas; e como o ferro que esmaga todas estas coisas, ele se quebrará em pedaços e esmagará.
41 Kaj ke vi vidis la piedojn kaj la fingrojn parte el potargilo kaj parte el fero — tio estos regno de miksita konsisto, kaj ĝi enhavos parte la malmolecon de fero, ĉar vi vidis feron miksitan kun potargilo.
Whereas você viu os pés e os dedos, parte da argila dos oleiros e parte do ferro, será um reino dividido; mas haverá nele a força do ferro, porque você viu o ferro misturado com argila de lira.
42 Sed kiel la fingroj de la piedoj estis parte el fero, parte el argilo, tiel ankaŭ la regno estos parte fortika, parte rompebla.
Como os dedos dos pés eram parte do ferro, e parte da argila, assim o reino será em parte forte e em parte quebradiço.
43 Kaj ke vi vidis feron, miksitan kun potargilo, tio signifas, ke ili estos kunigitaj per forto homa, sed ne kunfandiĝos inter si, kiel fero ne kunfandiĝas kun argilo.
Whereas você viu o ferro misturado com barro de lira, eles se misturarão com a semente dos homens; mas não se apegarão uns aos outros, mesmo porque o ferro não se mistura com o barro.
44 Sed en la tempo de tiuj reĝoj Dio de la ĉielo starigos regnon, kiu neniam detruiĝos, kaj ĝia reĝado ne transiros al alia popolo; ĝi frakasos kaj detruos ĉiujn regnojn, sed ĝi mem staros eterne.
“Nos dias daqueles reis, o Deus do céu estabelecerá um reino que nunca será destruído, nem sua soberania será deixada a outro povo; mas se quebrará em pedaços e consumirá todos esses reinos, e permanecerá para sempre.
45 Vi vidis, ke ŝtono sen ia mano deŝiriĝis de monto, kaj frakasis feron, kupron, argilon, arĝenton, kaj oron; la granda Dio montris al la reĝo, kio estos poste. Tia estas precize la sonĝo kaj ĝia ĝusta klarigo.
Porque viu que uma pedra foi cortada da montanha sem as mãos, e que quebrou em pedaços o ferro, o bronze, o barro, a prata e o ouro, o grande Deus fez saber ao rei o que acontecerá daqui por diante. O sonho é certo, e sua interpretação é certa”.
46 Tiam la reĝo Nebukadnecar ĵetis sin vizaĝaltere kaj adorkliniĝis al Daniel kaj ordonis alporti al li donacojn kaj bonodorajn incensojn.
Então o rei Nabucodonosor caiu sobre seu rosto, adorou Daniel e ordenou que lhe oferecessem uma oferenda e odores doces.
47 La reĝo ekparolis al Daniel, kaj diris: Vere, via Dio estas Dio de la dioj kaj Reganto de la reĝoj, malkaŝanta kaŝitaĵojn, kaj tial vi povis malkaŝi tiun kaŝitaĵon.
O rei respondeu a Daniel, e disse: “De uma verdade teu Deus é o Deus dos deuses, e o Senhor dos reis, e um revelador de segredos, já que foste capaz de revelar este segredo”.
48 Tiam la reĝo altigis Danielon, donis al li grandajn kaj riĉajn donacojn, kaj faris lin reganto super la tuta lando de Babel kaj ĉefo super ĉiuj saĝuloj de Babel.
Então o rei fez Daniel grande e lhe deu muitos grandes presentes, e o fez governar toda a província da Babilônia e ser governador chefe sobre todos os sábios da Babilônia.
49 Daniel petis la reĝon, kaj ĉi tiu starigis Ŝadraĥon, Meŝaĥon, kaj Abed-Negon super la aferoj de la lando Babela; kaj Daniel mem restis ĉe la kortego de la reĝo.
Daniel pediu ao rei e nomeou Sadraque, Mesaque e Abednego sobre os assuntos da província da Babilônia, mas Daniel estava no portão do rei.
