Agoj 7
1 Tiam diris la ĉefpastro: Ĉu ĉi tiuj aferoj estas tiel?
And the chief priest said: Are these things so?
2 Kaj tiu diris: Fratoj kaj patroj, aŭskultu. La Dio de gloro aperis al nia patro Abraham, kiam li estis en Mezopotamio, antaŭ ol li loĝis en Ĥaran,
He replied: Brethren and fathers, hear: The God of glory appeared to our father Abraham, while he was in Mesopotamia, before he dwelt in Charran,
3 kaj diris al li: Iru el via lando kaj de via parencaro, kaj venu en tiun landon, kiun Mi montros al vi.
and said to him: Get out from your land, and from your kindred, and come into a land that I will show you.
4 Tiam li iris el la lando de la Ĥaldeoj, kaj loĝis en Ĥaran; kaj el tie, post la morto de lia patro, Li transloĝigis lin en ĉi tiun landon, kie vi nun loĝas;
Then he departed from the land of the Chaldeans, and dwelt in Charran; and thence, after his father died, he removed into this land, in which you now dwell.
5 kaj Li donis al li nenian heredaĵon en ĝi, eĉ ne piedspacon, sed Li promesis doni ĝin al li por posedaĵo kaj al lia idaro post li, kiam li ankoraŭ ne havis infanon.
And he gave him no inheritance in it, not a foot breadth: and yet he promised to give it for a possession to him, and to his posterity after him, when as yet he had no child.
6 Kaj Dio parolis jene: ke lia idaro loĝos en fremda lando, kaj ke oni sklavigos kaj turmentos ilin dum kvarcent jaroj.
And God spoke thus: That his posterity should sojourn in a strange land, and they should enslave them and afflict them, for four hundred years.
7 Kaj la popolon, ĉe kiu ili estos sklavoj, Mi juĝos, diris Dio; kaj poste ili eliros kaj faros servon al Mi sur ĉi tiu loko.
And the nation to which they shall be in bondage I will judge, said God; and after that, they shall come forth and serve me in this place.
8 Kaj Li donis al li la interligon de cirkumcido; kaj tiel Abraham naskigis Isaakon kaj cirkumcidis lin en la oka tago, kaj Isaak naskigis Jakobon, kaj Jakob la dek du patriarkojn.
And he gave him the covenant of circumcision, and thus he begot Isaac, and circumcised him the eighth day; and Isaac begot Jacob, and Jacob begot the twelve patriarchs.
9 Kaj la patriarkoj, enviante Jozefon, lin vendis en Egiptujon; kaj Dio estis kun li,
And the patriarchs, moved with envy, sold Joseph into Egypt: but God was with him,
10 kaj liberigis lin el ĉiuj liaj suferoj, kaj donis al li favoron kaj saĝecon antaŭ Faraono, reĝo de Egiptujo; kaj ĉi tiu estrigis lin super Egiptujo kaj super lia tuta domo.
and delivered him from all his afflictions, and gave him favor and wisdom in the sight of Pharoah, king of Egypt: and he made him governor over Egypt, and his whole house.
11 Kaj venis malsato sur la tutan landon Egiptujon kaj Kanaanon, kaj granda sufero; kaj niaj patroj ne trovis nutraĵon.
And there came a famine, and great affliction on the whole land of Egypt, and of Chanaan: and our fathers found no sustenance.
12 Sed kiam Jakob aŭdis, ke estas greno en Egiptujo, li sendis unue niajn patrojn.
But when Jacob heard that there was grain in Egypt, he sent forth our fathers the first time:
13 Kaj la duan fojon Jozef rekonatiĝis al siaj fratoj, kaj la gento de Jozef estis montrita al Faraono.
and, on their second visit, Joseph made himself known to his brothers, and the kindred of Joseph were made known to Pharaoh.
14 Kaj Jozef sendis, kaj alvokis sian patron Jakob, kaj la tutan parencaron, sepdek kvin animojn.
And Joseph sent and called to him his father Jacob, and all his kindred, seventy-five souls.
15 Kaj Jakob venis en Egiptujon, kaj mortis li mem kaj niaj patroj;
And Jacob went down into Egypt, and died, himself and our fathers;
16 kaj ili estis transportitaj al Ŝeĥem kaj metitaj en la tombon, kiun Abraham aĉetis por prezo arĝenta de la filoj de Ĥamor en Ŝeĥem.
and they were carried over into Sychem, and laid in the sepulcher which Abraham bought for its value in silver, from the sons of Emmor, the father of Sychem.
17 Sed kiam alproksimiĝis la tempo de la promeso, kiun Dio ĵuris al Abraham, la popolo diskreskis kaj multiĝis en Egiptujo,
And as the time of the promise which God had made with an oath to Abraham drew near, the people increased and multiplied in Egypt,
18 ĝis aperis alia reĝo, kiu ne konis Jozefon.
till another king arose, who knew not Joseph.
19 Tiu agis ruze kontraŭ nia gento, kaj premis niajn patrojn tiel, ke ili elĵetis siajn infanojn, por ke ili ne vivadu.
He dealt insidiously with our race, and afflicted our fathers, so that they exposed their infants, in order that they might not live.
20 En tiu tempo Moseo naskiĝis, kaj estis eksterordinare bela; kaj li estis nutrata tri monatojn en la domo de sia patro;
At which time Moses was born; and he was exceedingly beautiful, and was nursed three months in his father’s house.
21 kaj kiam oni lin elĵetis, prenis lin la filino de Faraono kaj lin nutris kiel sian filon.
But having been exposed, the daughter of Pharaoh took him up, and educated him as her own son.
22 Kaj Moseo estis instruita en la tuta saĝeco de la Egiptoj, kaj estis potenca per siaj vortoj kaj agoj.
And Moses was instructed in all the wisdom of the Egyptians, and was mighty in words and in deeds.
23 Sed kiam li jam havis la aĝon de kvardek jaroj, venis en lian koron la penso viziti siajn fratojn, la Izraelidojn.
When he had completed his fortieth year, it came into his heart to visit his brethren, the sons of Israel.
24 Kaj vidinte unu el ili suferi maljustecon, li defendis kaj venĝis la premiton, batante la Egipton;
And seeing one of them unjustly treated, he defended and avenged him that was oppressed, and smote the Egyptian.
25 kaj li supozis, ke liaj fratoj komprenos, ke Dio per lia mano donas al ili savon, sed ili ne komprenis.
And he supposed that his brethren would understand that, by his hand, God would give them salvation: but they understood not.
26 Kaj en la sekvanta tago li aperis al ili, dum ili malpacis, kaj li deziris repacigi ilin, dirante: Ho viroj, vi estas fratoj; kial vi malbonfaras unu al alia?
And on the next day he showed himself to them, as they were fighting, and endeavored to persuade them to peace, saying, Men, you are brothers: why do you injure one another?
27 Sed la ofendanto de sia proksimulo forpuŝis lin, dirante: Kiu faris vin estro kaj juĝanto super ni?
But he that was doing the injury to his neighbor, thrust him away, saying, Who made you a ruler or a judge over us?
28 Ĉu vi celas mortigi min, kiel vi mortigis la Egipton hieraŭ?
Do you intend to kill me, as you killed the Egyptian yesterday?
29 Kaj ĉe tiu parolo Moseo forkuris kaj ekloĝis en la lando Midjana, kie li naskigis du filojn.
And at that saying Moses fled, and became a resident in the land of Midian, where he begot two sons.
30 Kaj post paso de kvardek jaroj anĝelo aperis al li en la dezerto apud monto Sinaj, en flama fajro en arbetaĵo.
And when forty years were completed, there appeared to him, in the wilderness of Mount Sinai, an angel of the Lord in a flame of fire in a bush.
31 Kaj kiam Moseo ĝin vidis, li miris pri la fenomeno; kaj kiam li alproksimiĝis, por rigardi, venis al li voĉo de la Eternulo:
When Moses saw it, he wondered at the sight, and as he was drawing near to observe it, the voice of the Lord came to him:
32 Mi estas la Dio de viaj patroj, la Dio de Abraham, kaj de Isaak, kaj de Jakob. Kaj Moseo tremis, kaj ne kuraĝis rigardi.
I am the God of your fathers, the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob. And Moses trembled, and durst not observe it.
33 Kaj la Eternulo diris al li: Deprenu la ŝuojn de viaj piedoj; ĉar la loko, sur kiu vi staras, estas tero sankta.
Then said the Lord to him: Loose your shoes from your feet; for the place in which you stand is holy ground.
34 Mi rigardis, kaj vidis la mizeron de Mia popolo, kiu estas en Egiptujo, kaj Mi aŭdis ĝian ĝemadon, kaj Mi malsupreniris, por savi ĝin; venu do, kaj Mi vin sendos en Egiptujon.
I have surely seen the affliction of my people who are in Egypt, and I have heard their groaning, and I have come down to deliver them; and now come, and I will send you into Egypt.
35 Tiun Moseon, kiun ili malakceptis, dirante: Kiu faris vin estro kaj juĝanto? tiun Dio sendis, por esti estro kaj savanto, per la mano de la anĝelo, kiu aperis al li en la arbetaĵo.
This Moses, whom they rejected, saying, Who made you a ruler and a judge? him God sent as a ruler and as a redeemer, by the hand of the angel that appeared to him in the bush.
36 Tiu elkondukis ilin, farinte mirindaĵojn kaj signojn en Egiptujo, kaj en la Ruĝa Maro, kaj en la dezerto dum kvardek jaroj.
He brought them out, after he had performed wonders and signs in the land of Egypt, and at the Red Sea, and in the wilderness, forty years.
37 Ĝi estis tiu Moseo, kiu diris al la Izraelidoj: Profeton el viaj fratoj, similan al mi, starigos por vi la Eternulo, via Dio.
This is that Moses, who said to the sons of Israel, A prophet like me will the Lord your God raise up for you from among your brethren; him shall you hear.
38 Li estis tiu, kiu estis en la komunumo en la dezerto kun la anĝelo, kiu parolis kun li sur la monto Sinaj, kaj estis kun niaj patroj; kaj ricevis vivajn orakolojn, por doni al ni;
This is he who was in the congregation in the wilderness with the angel that spoke to him in the mount Sina, and with our fathers; he received the living oracles, that he might give them to us.
39 al tiu niaj patroj ne volis esti obeemaj, sed forpuŝis lin, kaj returniĝis en sia koro al Egiptujo,
To him our fathers were not willing to be obedient; but they rejected him, and turned back in their hearts to Egypt,
40 dirante al Aaron: Faru al ni diojn, kiuj irus antaŭ ni; ĉar pri tiu Moseo, kiu elkondukis nin el la lando Egipta, ni ne scias, kio okazis al li.
saying to Aaron: Make us gods that shall go before us; for, as for this Moses, who brought us out of the land of Egypt, we know not what has become of him.
41 Kaj ili faris bovidon en tiuj tagoj, kaj alportis oferon al la idolo, kaj ĝojis pri la faritaĵo de siaj manoj.
And they made a calf in those days, and offered sacrifice to the idol, and rejoiced in the works of their own hands.
42 Tiam Dio turniĝis, kaj lasis ilin servi al la armeo de la ĉielo, kiel estas skribite en la libro de la profetoj: Ĉu vi alportis al Mi buĉitajn bestojn kaj oferojn Dum kvardek jaroj en la dezerto, ho domo de Izrael?
But God turned and delivered them up to serve the host of heaven, as it is written in the book of the prophets: Your victims and your sacrifices did you offer to me for forty years in the wilderness, O house of Israel?
43 Kaj vi portis la tabernaklon de Moleĥ Kaj la stelon de la dio Refan, La figuraĵojn, kiujn vi faris, por adorkliniĝi al ili; Kaj Mi elpatrujigos vin preter Babelon.
Yes, you took up the tabernacle of Moloch, and the star of your God Remphan, images which you made to worship; and I will carry you away beyond Babylon.
44 Kun niaj patroj en la dezerto estis la tabernaklo de atesto, kiel ordonis Tiu, kiu parolis al Moseo, ke li konstruu ĝin laŭ la modelo, kiun li vidis.
The tabernacle of the testimony was with our fathers in the wilderness, built as he who spoke to Moses commanded him to build it, according to the pattern which he had seen:
45 Ĝin ankaŭ niaj patroj siavice enportis kun Josuo, kiam ili eniris en la posedaĵon de la nacioj, kiujn Dio forpuŝis antaŭ niaj patroj, ĝis la tagoj de David;
which our fathers, who were with Joshua, received by succession, and brought into the land possessed by the Gentiles, whom God continued to drive out from the face of our fathers till the days of David,
46 kiu trovis favoron antaŭ Dio, kaj petis trovi loĝejon por la Dio de Jakob.
who found favor before God, and desired to find a dwelling-place for the God of Jacob.
47 Sed Salomono konstruis por Li domon.
But Solomon built him a house.
48 Tamen la Plejaltulo ne loĝas en manfaritaj temploj, kiel diris la profeto:
Yet the Most High dwells not in temples made with hands, as says the prophet:
49 La ĉielo estas Mia trono, Kaj la tero estas Mia piedbenketo; Kian domon vi konstruos por Mi? diras la Eternulo; Kaj kia estas la loko por Mia ripozo?
Heaven is my throne, and the earth is my footstool. What house will you build me? says the Lord; or what is the place of my rest?
50 Ĉu ne faris Mia mano ĉion tion?
Has not my hand made all these things?
51 Vi malmolnukaj, vi necirkumciditaj je koro kaj oreloj, vi ĉiam rezistas al la Sankta Spirito; kiel viaj patroj, tiel ankaŭ vi.
You stiff-necked, and uncircumcised in heart and in ears, you do always resist the Holy Spirit; as your fathers did, so also do you.
52 Kiun el la profetoj viaj patroj ne persekutis? kaj ili mortigis tiujn, kiuj antaŭmontris pri la alveno de la Justulo, de kiu vi nun fariĝis la perfidintoj kaj mortigintoj;
Which of the prophets did not your fathers persecute? They slew also those who foretold the coming of the Just One, of whom you have now become the betrayers and murderers;
53 vi, kiuj ricevis la leĝon, kiel anoncitan per anĝeloj, sed ĝin ne observis.
who received the law by the appointment of angels, and have not kepi, it.
54 Kaj aŭdante tion, ili koleriĝis en la koro, kaj grincigis kontraŭ li siajn dentojn.
When they heard these things, they were enraged in their hearts, and gnashed upon him with their teeth.
55 Sed li, plena de la Sankta Spirito, rigardis fikse al la ĉielo, kaj vidis la gloron de Dio, kaj Jesuon starantan dekstre de Dio,
But being full of the Holy Spirit, he looked earnestly up into heaven, and saw the glory of God, and Jesus standing at the right hand of God;
56 kaj diris: Jen mi vidas la ĉielon malfermitan kaj la Filon de homo starantan dekstre de Dio.
and he said: Behold, I see the heavens opened, and the Son of man standing at the right hand of God.
57 Sed ili ekkriis per laŭta voĉo, kaj fermis siajn orelojn, kaj kuregis sur lin unuanime,
And they cried out with a loud voice, and stopped their ears, and, with one consent, rushed upon him,
58 kaj elpelis lin el la urbo, kaj ĵetis sur lin ŝtonojn; kaj la atestantoj demetis siajn vestojn apud la piedoj de junulo, nomata Saŭlo.
and drove him out of the city, and stoned him. And the witnesses laid down their clothes at the feet of a young man called Saul.
59 Kaj ili ŝtonmortigis Stefanon, vokantan kaj dirantan: Jesuo, Sinjoro, akceptu mian spiriton.
And they stoned Stephen while he was calling on the Lord, and saying: Lord Jesus, receive my spirit.
60 Kaj li genuiĝis, kaj kriis per laŭta voĉo: Sinjoro, ne metu sur ilin ĉi tiun pekon. Kaj tion dirinte, li endormiĝis.
And he kneeled down and cried with a loud voice: Lord, let not this sin stand against them. And when he had said this, he fell asleep. And Saul was well pleased with his death.
