2 Reĝoj 18
1 En la tria jaro de Hoŝea, filo de Ela, reĝo de Izrael, ekreĝis Ĥizkija, filo de Aĥaz, reĝo de Judujo.
and to be in/on/with year three to/for Hoshea son: child Elah king Israel to reign Hezekiah son: child Ahaz king Judah
2 Li havis la aĝon de dudek kvin jaroj, kiam li fariĝis reĝo, kaj dudek naŭ jarojn li reĝis en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Abi, filino de Zeĥarja.
son: aged twenty and five year to be in/on/with to reign he and twenty and nine year to reign in/on/with Jerusalem and name mother his Abi daughter Zechariah
3 Li agadis bone antaŭ la Eternulo, tiel same, kiel agadis lia patro David.
and to make: do [the] upright in/on/with eye: appearance LORD like/as all which to make: do David father his
4 Li forigis la altaĵojn, rompis la statuojn, dehakis la sanktajn stangojn, kaj disbatis la kupran serpenton, kiun faris Moseo; ĉar ĝis tiu tempo la Izraelidoj incensadis al ĝi, kaj oni nomis ĝin Neĥuŝtan.
he/she/it to turn aside: remove [obj] [the] high place and to break [obj] [the] pillar and to cut: cut [obj] [the] Asherah and to crush serpent [the] bronze which to make Moses for till [the] day [the] they(masc.) to be son: descendant/people Israel to offer: offer to/for him and to call: call by to/for him Nehushtan
5 La Eternulon, Dion de Izrael, li fidis; kaj simila al li ne ekzistis inter ĉiuj reĝoj de Judujo post li, nek inter tiuj, kiuj estis antaŭ li.
in/on/with LORD God Israel to trust and after him not to be like him in/on/with all king Judah and which to be to/for face: before his
6 Li forte tenis sin al la Eternulo, ne deturnis sin de Li, kaj li observadis Liajn ordonojn, kiujn la Eternulo donis al Moseo.
and to cleave in/on/with LORD not to turn aside: depart from after him and to keep: obey commandment his which to command LORD [obj] Moses
7 Kaj la Eternulo estis kun li; ĉie, kien li iris, li agis prudente. Li defalis de la reĝo de Asirio kaj ĉesis servi al li.
and to be LORD with him in/on/with all which to come out: come be prudent and to rebel in/on/with king Assyria and not to serve him
8 Li venkobatis la Filiŝtojn ĝis Gaza kaj ĝia regiono, de la gardostara turo ĝis la fortikigita urbo.
he/she/it to smite [obj] Philistine till Gaza and [obj] border: area her from tower to watch till city fortification
9 En la kvara jaro de la reĝo Ĥizkija, tio estas en la sepa jaro de Hoŝea, filo de Ela, reĝo de Izrael, iris Ŝalmaneser, reĝo de Asirio, kontraŭ Samarion kaj eksieĝis ĝin.
and to be in/on/with year [the] fourth to/for king Hezekiah he/she/it [the] year [the] seventh to/for Hoshea son: child Elah king Israel to ascend: rise Shalmaneser king Assyria upon Samaria and to confine upon her
10 Kaj li venkoprenis ĝin post tri jaroj; en la sesa jaro de Ĥizkija, tio estas en la naŭa jaro de Hoŝea, reĝo de Izrael, Samario estis prenita.
and to capture her from end three year in/on/with year six to/for Hezekiah he/she/it year nine to/for Hoshea king Israel to capture Samaria
11 Kaj la reĝo de Asirio transkondukis la Izraelidojn en Asirion, kaj loĝigis ilin en Ĥalaĥ, kaj en Ĥabor, ĉe la rivero Gozan, kaj en la urboj de la Medoj;
and to reveal: remove king Assyria [obj] Israel Assyria [to] and to lead them in/on/with Halah and in/on/with Habor river Gozan and city Mede
12 pro tio, ke ili ne obeis la voĉon de la Eternulo, sia Dio, kaj malobeis Lian interligon, ĉion, kion ordonis Moseo, servanto de la Eternulo, ili ne obeis kaj ne plenumis.
upon which not to hear: obey in/on/with voice LORD God their and to pass: trespass [obj] covenant his [obj] all which to command Moses servant/slave LORD and not to hear: hear and not to make: do
13 En la dek-kvara jaro de la reĝo Ĥizkija eliris Sanĥerib, reĝo de Asirio, kontraŭ ĉiujn fortikigitajn urbojn de Judujo, kaj venkoprenis ilin.
and in/on/with four ten year to/for king Hezekiah to ascend: rise Sennacherib king Assyria upon all city Judah [the] to gather/restrain/fortify and to capture them
14 Tiam Ĥizkija, reĝo de Judujo, sendis al la reĝo de Asirio en Laĥiŝon, por diri: Mi pekis; returnu vin de mi; kion vi metos sur min, tion mi plenumos. Kaj la reĝo de Asirio metis sur Ĥizkijan, reĝon de Judujo, tributon de tricent kikaroj da arĝento kaj tridek kikaroj da oro.
and to send: depart Hezekiah king Judah to(wards) king Assyria Lachish [to] to/for to say to sin to return: turn back from upon me [obj] which to give: pay upon me to lift: guilt and to set: take king Assyria upon Hezekiah king Judah three hundred talent silver: money and thirty talent gold
15 Kaj Ĥizkija fordonis la tutan arĝenton, kiu troviĝis en la domo de la Eternulo kaj en la trezorejoj de la reĝa domo.
and to give: give Hezekiah [obj] all [the] silver: money [the] to find house: temple LORD and in/on/with treasure house: home [the] king
16 En tiu tempo Ĥizkija dehakis la pordojn de la templo de la Eternulo, kaj la kolonojn, kiujn Ĥizkija, reĝo de Judujo, estis teginta, kaj donis ilin al la reĝo de Asirio.
in/on/with time [the] he/she/it to cut Hezekiah [obj] door temple LORD and [obj] [the] pillar which to overlay Hezekiah king Judah and to give: give them to/for king Assyria
17 La reĝo de Asirio sendis Tartanon kaj Rab-Sarison kaj Rabŝaken el Laĥiŝ al la reĝo Ĥizkija kun granda militistaro al Jerusalem. Ili iris kaj venis en Jerusalemon. Kiam ili venis, ili stariĝis ĉe la akvotubo de la supra lageto, kiu estas ĉe la vojo de la kampo de fulistoj.
and to send: depart king Assyria [obj] Tartan and [obj] Rab-saris Rab-saris and [obj] Rabshakeh Rabshakeh from Lachish to(wards) [the] king Hezekiah in/on/with strength: soldiers heavy Jerusalem and to ascend: rise and to come (in): come Jerusalem and to ascend: rise and to come (in): come and to stand: stand in/on/with conduit [the] pool [the] high which in/on/with highway Field (of the Launderer) Washer's
18 Ili vokis la reĝon. Kaj eliris al ili Eljakim, filo de Ĥilkija, la palacestro, kaj Ŝebna, la skribisto, kaj Joaĥ, filo de Asaf, la kronikisto.
and to call: call to to(wards) [the] king and to come out: come to(wards) them Eliakim son: child Hilkiah which upon [the] house: temple and Shebna [the] secretary and Joah son: child Asaph [the] to remember
19 Kaj Rabŝake diris al ili: Diru al Ĥizkija: Tiele diras la granda reĝo, la reĝo de Asirio: Kio estas la fido, kiun vi fidas?
and to say to(wards) them Rabshakeh Rabshakeh to say please to(wards) Hezekiah thus to say [the] king [the] great: large king Assyria what? [the] trust [the] this which to trust
20 Vi diris nur buŝan babiladon; por milito oni bezonas konsilon kaj forton. Nun kiun vi fidas, ke vi ribelis kontraŭ mi?
to say surely word lip: words counsel and might to/for battle now upon who? to trust for to rebel in/on/with me
21 Jen vi fidas la apogon de Egiptujo, tiu kano rompita, kiu, se iu sin apogas sur ĝi, eniras en lian manon kaj trapikas ĝin. Tia estas Faraono, reĝo de Egiptujo, por ĉiuj, kiuj fidas lin.
now behold to trust to/for you upon staff [the] branch: stem [the] to crush [the] this upon Egypt which to support man: anyone upon him and to come (in): come in/on/with palm his and to pierce her so Pharaoh king Egypt to/for all [the] to trust upon him
22 Eble vi diros al mi: La Eternulon, nian Dion, ni fidas? sed Li estas ja Tiu, kies altaĵojn kaj altarojn Ĥizkija forigis, dirante al Judujo kaj Jerusalem: Antaŭ ĉi tiu altaro adorkliniĝu en Jerusalem.
and for to say [emph?] to(wards) me to(wards) LORD God our to trust not he/she/it which to turn aside: remove Hezekiah [obj] high place his and [obj] altar his and to say to/for Judah and to/for Jerusalem to/for face: before [the] altar [the] this to bow in/on/with Jerusalem
23 Nun provu konkuri kun mia sinjoro, la reĝo de Asirio; mi donos al vi du mil ĉevalojn — ĉu vi povas trovi rajdantojn por ili?
and now to pledge please with lord my with king Assyria and to give: give to/for you thousand horse if be able to/for to give: put to/for you to ride upon them
24 Kiel vi povas forigi estron, unu el la plej malgrandaj servantoj de mia sinjoro, kaj fidi Egiptujon pro la ĉaroj kaj rajdistoj?
and how? to return: turn back [obj] face governor one servant/slave lord my [the] small and to trust to/for you upon Egypt to/for chariot and to/for horseman
25 Cetere, ĉu sen la volo de la Eternulo mi iris kontraŭ ĉi tiun lokon, por ruinigi ĝin? La Eternulo diris al mi: Iru kontraŭ ĉi tiun landon kaj ruinigu ĝin.
now from beside LORD to ascend: rise upon [the] place [the] this to/for to ruin him LORD to say to(wards) me to ascend: rise upon [the] land: country/planet [the] this and to ruin her
26 Tiam Eljakim, filo de Ĥilkija, kaj Ŝebna kaj Joaĥ diris al Rabŝake: Volu paroli al viaj sklavoj en la lingvo Siria, ĉar ni komprenas; sed ne parolu kun ni Jude antaŭ la oreloj de la popolo, kiu estas sur la murego.
and to say Eliakim son: child Hilkiah and Shebna and Joah to(wards) Rabshakeh Rabshakeh to speak: speak please to(wards) servant/slave your Aramaic for to hear: understand we and not to speak: speak with us Judahite in/on/with ear: hearing [the] people which upon [the] wall
27 Sed Rabŝake diris al ili: Ĉu al via sinjoro kaj al vi sendis min mia sinjoro, por diri tiujn vortojn? ĉu ne al la homoj, kiuj sidas sur la murego, por manĝi sian ekskrementon kaj trinki sian urinon kune kun vi?
and to say to(wards) them Rabshakeh Rabshakeh upon lord your and to(wards) you to send: depart me lord my to/for to speak: speak [obj] [the] word [the] these not upon [the] human [the] to dwell upon [the] wall to/for to eat [obj] (filth their *Q(K)*) and to/for to drink [obj] (water foot their *Q(K)*) with you
28 Kaj Rabŝake stariĝis, kaj ekkriis per laŭta voĉo Jude, kaj li ekparolis, dirante: Aŭskultu la vortojn de la granda reĝo, la reĝo de Asirio.
and to stand: stand Rabshakeh Rabshakeh and to call: call out in/on/with voice great: large Judahite and to speak: speak and to say to hear: hear word [the] king [the] great: large king Assyria
29 Tiele diras la reĝo: Ĥizkija ne forlogu vin, ĉar li ne povos savi vin el lia mano.
thus to say [the] king not to deceive to/for you Hezekiah for not be able to/for to rescue [obj] you from hand: power his
30 Kaj Ĥizkija ne fidigu vin per la Eternulo, dirante: La Eternulo certe nin savos, kaj ĉi tiu urbo ne estos transdonita en la manojn de la reĝo de Asirio.
and not to trust [obj] you Hezekiah to(wards) LORD to/for to say to rescue to rescue us LORD and not to give: give [obj] [the] city [the] this in/on/with hand: power king Assyria
31 Ne aŭskultu Ĥizkijan; ĉar tiele diras la reĝo de Asirio: Faru kun mi pacon kaj eliru al mi, kaj manĝu ĉiu el sia vinberĝardeno kaj ĉiu de sia figarbo kaj trinku ĉiu la akvon el sia puto,
not to hear: hear to(wards) Hezekiah for thus to say king Assyria to make with me blessing and to come out: come to(wards) me and to eat man: anyone vine his and man: anyone fig his and to drink man: anyone water pit his
32 ĝis mi venos kaj prenos vin en landon similan al via lando, en landon de greno kaj mosto, en landon de pano kaj vinberĝardenoj, en landon de olivoj kaj de mielo, kaj vi vivos kaj ne mortos. Kaj ne aŭskultu Ĥizkijan, kiam li forlogas vin per la vortoj: La Eternulo nin savos.
till to come (in): come I and to take: take [obj] you to(wards) land: country/planet like/as land: country/planet your land: country/planet grain and new wine land: country/planet food: bread and vineyard land: country/planet olive oil and honey and to live and not to die and not to hear: hear to(wards) Hezekiah for to incite [obj] you to/for to say LORD to rescue us
33 Ĉu la dioj de la nacioj savis ĉiu sian landon el la manoj de la reĝo de Asirio?
to rescue to rescue God [the] nation man: anyone [obj] land: country/planet his from hand: power king Assyria
34 Kie estas la dioj de Ĥamat kaj de Arpad? kie estas la dioj de Sefarvaim, de Hena kaj Iva? ĉu ili savis Samarion el miaj manoj?
where? God Hamath and Arpad where? God Sepharvaim Hena and Ivvah for to rescue [obj] Samaria from hand: power my
35 Kiu el ĉiuj dioj de tiuj landoj savis sian landon el miaj manoj, ke la Eternulo savu Jerusalemon el miaj manoj?
who? in/on/with all God [the] land: country/planet which to rescue [obj] land: country/planet their from hand: power my for to rescue LORD [obj] Jerusalem from hand: power my
36 Kaj la popolo silentis kaj nenion respondis al li; ĉar estis ordono de la reĝo: Ne respondu al li.
and be quiet [the] people and not to answer [obj] him word for commandment [the] king he/she/it to/for to say not to answer him
37 Kaj Eljakim, filo de Ĥilkija, la palacestro, kaj Ŝebna, la skribisto, kaj Joaĥ, filo de Asaf, la kronikisto, venis al Ĥizkija en disŝiritaj vestoj, kaj raportis al li la vortojn de Rabŝake.
and to come (in): come Eliakim son: child Hilkiah which upon [the] house: temple and Shebna [the] secretary and Joah son: child Asaph [the] to remember to(wards) Hezekiah to tear garment and to tell to/for him word Rabshakeh Rabshakeh
