Proverbs 6
1 My son! if thou hast been surety for thy friend, Hast stricken for a stranger thy hand,
हे मेरो छोरो, आफ्नो छिमेकीको ऋणको लागि तँ जमानी बसेको छस्, वा आफूले नचिनेको व्यक्तिको ऋणको लागि तैँले प्रतिज्ञा गरेको छस् भने,
2 Hast been snared with sayings of thy mouth, Hast been captured with sayings of thy mouth,
तेरो प्रतिज्ञाद्वारा तैँले आफैलाई पासो थापेको छस्, र तेरो मुखको वचनद्वारा तँ पक्रिएको छस् ।
3 Do this now, my son, and be delivered, For thou hast come into the hand of thy friend. Go, trample on thyself, and strengthen thy friend,
हे मेरो छोरो, तेरो वचनद्वारा तँ पक्राउ पर्दा यसो गरेर आफैलाई बचा, किनकि तँ तेरो छिमेकीको हातमा परिसकेको छस् । गएर आफैलाई विनम्र तुल्या, र तेरो छिमेकीको सामु आफ्नो मामला राख ।
4 Give not sleep to thine eyes, And slumber to thine eyelids,
आँखामा निद्रा पर्न नदे, र तेरा पलकलाई बन्द हुन नदे ।
5 Be delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
सिकारीको हातबाट हरिण उम्केझैँ र व्यधाको हातबाट चरा उम्केझैँ आफैलाई बचा ।
6 Go unto the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
ए अल्छे मानिस, कमिलालाई हेर् । त्यसका चालहरूलाई विचार गरेर बुद्धिमानी बन् ।
7 Which hath not captain, overseer, and ruler,
त्यसको कुनै अगुवा, हाकिम वा शासक हुँदैन,
8 She doth prepare in summer her bread, She hath gathered in harvest her food.
तरै पनि ग्रिष्म ऋतुमा त्यसले आफ्नो भोजन तयार गर्छ, र कटनीको बेला आफ्नो खानेकुरा सञ्चय गर्छ ।
9 Till when, O slothful one, dost thou lie? When dost thou arise from thy sleep?
ए अल्छे मानिस, तँ कहिलेसम्म सुत्ने छस्? तेरो निद्राबाट तँ कहिले ब्युँझने छस्?
10 A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
क्षणिक सुताइ, क्षणिक उँघाइ र आरामको लागि क्षणिक हात बाँध्ने कामले
11 And thy poverty hath come as a traveller, And thy want as an armed man.
गरिबी चोरझैँ आउने छ, र आवश्यकताचाहिँ हतियार भिरेको सिपाहीझैँ आउने छ ।
12 A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking [with] perverseness of mouth,
बेकम्मा व्यक्ति अर्थात् दुष्ट मानिस आफ्नो जाली बोलिवचनद्वारा जिउँछ ।
13 Winking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
त्यसले आफ्ना आँखा झिम्काउँछ, आफ्नो खुट्टाले सङ्केत गर्छ र आफ्ना औँलाले इसारा गर्छ ।
14 Frowardness [is] in his heart, devising evil at all times, Contentions he sendeth forth.
त्यसले आफ्नो हृदयमा छल राखेर दुष्ट योजना बनाउँछ । त्यसले सधैँ विवाद निम्त्याउँछ ।
15 Therefore suddenly cometh his calamity, Instantly he is broken — and no healing.
त्यसकारण त्यसको विपत्तिले त्यसलाई एकै क्षणमा आक्रमण गर्ने छ । क्षण भरमा नै निको नहुने गरी त्यो टुट्ने छ ।
16 These six hath Jehovah hated, Yea, seven [are] abominations to His soul.
छवटा कुरा छन् जसलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ, र सातौचाहिँ उहाँको लागि घिनलाग्दो छ ।
17 Eyes high — tongues false — And hands shedding innocent blood —
अहङ्कारी व्यक्तिका आँखा, झुट बोल्ने जिब्रो, निर्दोष मानिसहरूको रगत बगाउने हात,
18 A heart devising thoughts of vanity — Feet hasting to run to evil —
दुष्ट योजनाहरू रच्ने हृदय, खराबी गर्न अग्रसर हुने खुट्टा,
19 A false witness [who] doth breathe out lies — And one sending forth contentions between brethren.
झुट बोल्ने साक्षी र दाजुभाइहरूका बिचमा विवाद उत्पन्न गर्ने मानिस ।
20 Keep, my son, the command of thy father, And leave not the law of thy mother.
हे मेरो छोरो, आफ्नो बुबाको आज्ञा मान्, र आफ्नी आमाको शिक्षालाई नत्याग् ।
21 Bind them on thy heart continually, Tie them on thy neck.
तिनलाई सधैँ तेरो हृदयमा बाँधिराख् । तिनलाई तेरो गलाको वरिपरि बाँधिराख् ।
22 In thy going up and down, it leadeth thee, In thy lying down, it watcheth over thee, And thou hast awaked — it talketh [with] thee.
तँ हिँड्दा तिनले तँलाई अगुवाइ गर्ने छन् । तँ सुत्दा तिनले तेरो हेरचाह गर्ने छन्, र तँ ब्युँझँदा तिनले तँलाई सिकाउने छन् ।
23 For a lamp [is] the command, And the law a light, And a way of life [are] reproofs of instruction,
किनकि आज्ञाहरू बत्ती र शिक्षा ज्योति हुन् । निर्देशनद्वारा आउने सुधार जीवनका मार्ग हुन् ।
24 To preserve thee from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
यसले तँलाई अनैतिक स्त्रीबाट बचाउने छ, र त्यसका चिल्ला वचनहरूबाट जोगाउने छ ।
25 Desire not her beauty in thy heart, And let her not take thee with her eyelids.
त्यसको सुन्दरताको कारण तेरो हृदयमा कामवासनाले नजल, र त्यसका आँखाले तँलाई नफसाओस् ।
26 For a harlot consumeth unto a cake of bread, And an adulteress the precious soul hunteth.
वेश्यासितको सुताइको मूल्य रोटीको एउटा टुक्रा हुन सक्छ, तर अर्काकी पत्नीको लागि तैँले आफ्नो जीवनै गुमाउनुपर्ने हुन सक्छ ।
27 Doth a man take fire into his bosom, And are his garments not burnt?
के आफ्नो लुगा नडढाइकन कसैले आफ्नो काखमा आगो राख्न सक्छ?
28 Doth a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
के आफ्नो खुट्टा नजलाइकन कुनै मानिस आगोको भुङ्ग्रोमा हिँड्न सक्छ?
29 So [is] he who hath gone in unto the wife of his neighbour, None who doth touch her is innocent.
आफ्नो छिमेकीकी पत्नीसित सुत्ने पुरुष पनि त्यस्तै हुन्छ । त्यससित सुत्ने मानिस दण्डविना उम्कने छैन ।
30 They do not despise the thief, When he stealeth to fill his soul when he is hungry,
भोकाएको मानिसले आफ्नो भोक मेट्न चोरी गर्यो भने मानिसहरूले त्यसलाई तुच्छ ठान्दैनन् ।
31 And being found he repayeth sevenfold, All the substance of his house he giveth.
तापनि त्यो पक्राउ पर्यो भने त्यसले आफूले चोरेको सात गुणा बढी तिर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसले आफ्नो घरमा भएको हरेक थोक दिनुपर्ने हुन सक्छ ।
32 He who committeth adultery [with] a woman lacketh heart, He is destroying his soul who doth it.
व्यभिचार गर्ने व्यक्ति समझविनाको हुन्छ । यसो गर्नेले आफैलाई नष्ट पार्छ ।
33 A stroke and shame he doth find, And his reproach is not wiped away,
त्यो चोट र लाजको हकदार बन्छ, र त्यसको अपमान मेटिने छैन ।
34 For jealousy [is] the fury of a man, And he doth not spare in a day of vengeance.
किनकि लालचले मानिसलाई क्रोधित तुल्याउँछ । त्यसले बदला लिँदा कृपा देखाउने छैन ।
35 He accepteth not the appearance of any atonement, Yea, he doth not consent, Though thou dost multiply bribes!
त्यसले कुनै क्षतिपूर्ति स्वीकार गर्ने छैन, र धेरै घुस दिए तापनि त्यसलाई किन्न सकिँदैन ।
