Proverbs 4
1 Hear, ye sons, the instruction of a father, And give attention to know understanding.
Pamatia, mga anak ko, ang pahamatngon sa usa ka amahan, Ug matngoni ang pagkahibalo sa pagsabut:
2 For good learning I have given to you, My law forsake not.
Kay ako nagahatag kaninyo ug maayong pagtulon-an; Ayaw ninyo pagbiyai ang akong balaod.
3 For, a son I have been to my father — tender, And an only one before my mother.
Kay ako usa ka anak nga lalake sa akong amahan, Batan-on ug mao ray pinalangga sa panan-aw sa akong inahan.
4 And he directeth me, and he saith to me: 'Let thy heart retain my words, Keep my commands, and live.
Ug iyang gitudloan ako, ug mi-ingon kanako: Patipigi sa imong kasingkasing ang akong mga pulong; Bantayi ang akong mga sugo, ug mabuhi ka;
5 Get wisdom, get understanding, Do not forget, nor turn away From the sayings of my mouth.
Batoni ang kaalam, batoni ang pagsabut; Ayaw hikalimti, ni pag-ayran mo ang mga pulong nga gikan sa akong baba;
6 Forsake her not, and she doth preserve thee, Love her, and she doth keep thee.
Ayaw siya pagbiyai, ug siya magapanalipod kanimo; Higugmaa siya, ug siya magabantay kanimo.
7 The first thing [is] wisdom — get wisdom, And with all thy getting get understanding.
Ang kaalam maoy labaw nga butang; busa batoni ang kaalam; Oo, uban sa tanan mo nga pagatinguhaon batoni ang pagsabut.
8 Exalt her, and she doth lift thee up, She honoureth thee, when thou dost embrace her.
Ipahitaas siya, ug siya magapauswag kanimo; Siya magadala kanimo ngadto sa kadungganan, kong ikaw mogakus kaniya.
9 She giveth to thy head a wreath of grace, A crown of beauty she doth give thee freely.
Siya magahatag kanimo sa usa ka purongpurong nga bulak sa gracia; Usa ka purongpurong sa katahum iyang igahatag kanimo.
10 Hear, my son, and receive my sayings, And years of life [are] multiplied to thee.
Pamati, Oh anak ko, ug dawata ang akong mga ipamulong; Ug ang mga katuigan sa imong kinabuhi magadaghan.
11 In a way of wisdom I have directed thee, I have caused thee to tread in paths of uprightness.
Ako nagtudlo kanimo sa dalan sa kaalam; Ako nagmando kanimo sa mga alagianan sa katul-iran.
12 In thy walking thy step is not straitened, And if thou runnest, thou stumblest not.
Kong ikaw magalakaw, ang imong mga lakang dili pagamub-on; Ug kong ikaw magadalagan, dili ka mahisokamod.
13 Lay hold on instruction, do not desist, Keep her, for she [is] thy life.
Hawiri gayud ang pagpahamangno; ayaw siya pagbuhii: Bantayi siya; kay siya mao ang imong kinabuhi.
14 Into the path of the wicked enter not, And be not happy in a way of evil doers.
Ayaw pagsulod sa alagianan sa dautan, Ug ayaw paglakat sa dalan sa mga tawong dautan.
15 Avoid it, pass not over into it, Turn aside from it, and pass on.
Likayi kini, ayaw pag-agi haduol niini; Tumipas ka gikan niini, ug padayon.
16 For they sleep not if they do not evil, And their sleep hath been taken violently away, If they cause not [some] to stumble.
Kay sila dili matulog, gawas kong sila makabuhat ug dautan; Ug ang ilang pagkatulog mawala, gawas kong sila makapahulog sa uban.
17 For they have eaten bread of wickedness, And wine of violence they drink.
Kay sila magakaon sa tinapay sa kadautan, Ug magainum sa vino sa pagpanlupig.
18 And the path of the righteous [is] as a shining light, Going and brightening till the day is established,
Apan ang alagianan sa matarung ingon sa banagbanag sa kahayag, Nga nagakasanag sa kahayag ngadto sa pagkahingpit sa adlaw.
19 The way of the wicked [is] as darkness, They have not known at what they stumble.
Ang dalan sa tawong dautan ingon sa kangitngit: Sila dili manghibalo kong usa ang ilang napangdolan.
20 My son, to my words give attention, To my sayings incline thine ear,
Anak ko, pagmatngon sa akong mga pulong; Ikiling ang imong igdulungog sa akong mga gipamulong.
21 Let them not turn aside from thine eyes, Preserve them in the midst of thy heart.
Ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Tipigi sila sa kinataliwad-an sa imong kasingkasing.
22 For life they [are] to those finding them, And to all their flesh healing.
Kay sila kinabuhi alang niadtong nanagpangita kanila, Ug kaayohan sa ilang tibook nga unod.
23 Above every charge keep thy heart, For out of it [are] the outgoings of life.
Ampingi ang imong kasingkasing sa tanang pagsingkamot; Kay gikan niini magagula ang dagkung butang sa kinabuhi.
24 Turn aside from thee a froward mouth, And perverse lips put far from thee,
Isalikway gikan kanimo ang usa ka masinalaagon nga baba, Ug ipahilayo gikan kanimo ang mga ngabil nga masukihon.
25 Thine eyes do look straightforward, And thine eyelids look straight before thee.
Itutok ang pagtan-aw sa imong mga mata sa unahan, Ug itutok ang imong mga tabon-tabon sa atubangan nimo.
26 Ponder thou the path of thy feet, And all thy ways [are] established.
Pataga ang alagianan sa imong mga tiil, Ug tukora sa matul-id gayud ang tanan mong mga dalan.
27 Incline not [to] the right or to the left, Turn aside thy foot from evil!
Ayaw pagliso sa too mong kamot ni sa wala: Kuhaa ang imong tiil gikan sa dautan.
