Proverbs 4
1 Hear, ye sons, the instruction of a father, And give attention to know understanding.
Mga anak, paminaw sa pagpanudlo sa amahan, ug patalinghogi aron mahibaloan ninyo kung unsa ang panabot.
2 For good learning I have given to you, My law forsake not.
Hatagan ko kamo ug maayo nga mga pagpanudlo; ayaw talikdi ang akong pagpanudlo.
3 For, a son I have been to my father — tender, And an only one before my mother.
Sa dihang bata pa ako diha sa akong amahan, huyang ug nag-inusarang anak sa akong inahan,
4 And he directeth me, and he saith to me: 'Let thy heart retain my words, Keep my commands, and live.
gitudloan niya ako ug miingon kanako, “Kupti dayon sa imong kasingkasing ang akong mga pulong; tumana ang akong mga mando ug pagkinabuhi.
5 Get wisdom, get understanding, Do not forget, nor turn away From the sayings of my mouth.
Batoni ang kaalam ug pagpanabot; ayaw kalimti ug ayaw isalikway ang mga pulong sa akong baba;
6 Forsake her not, and she doth preserve thee, Love her, and she doth keep thee.
ayaw biyai ang kaalam ug magbantay siya kanimo; higugmaa siya ug panalipdan ka niya.
7 The first thing [is] wisdom — get wisdom, And with all thy getting get understanding.
Ang kaalam mao ang mahinungdanong butang, busa batoni ang kaalam ug gastoha ang tanan kanimo aron makab-ot nimo ang panabot.
8 Exalt her, and she doth lift thee up, She honoureth thee, when thou dost embrace her.
Pangandoya ang kaalam ug bayawon ka niya; pasidunggan ka niya kung gakson mo siya.
9 She giveth to thy head a wreath of grace, A crown of beauty she doth give thee freely.
Pagapurong-purongan ka niya ug kadungganan sa imong ulo; hatagan ka niya ug matahom nga korona.”
10 Hear, my son, and receive my sayings, And years of life [are] multiplied to thee.
Akong anak, paminaw ug patalinghogi ang akong mga pulong, ug makabaton ka ug daghang katuigan sa imong kinabuhi.
11 In a way of wisdom I have directed thee, I have caused thee to tread in paths of uprightness.
Giyahan ko ikaw sa dalan sa kaalam; tultolan ko ikaw sa tul-id nga mga agianan.
12 In thy walking thy step is not straitened, And if thou runnest, thou stumblest not.
Sa imong paglakaw, walay mobabag sa imong dalan ug kung ikaw modagan, dili ka mapandol.
13 Lay hold on instruction, do not desist, Keep her, for she [is] thy life.
Kupti ang pagpanton, ayaw kini buhii; panalipdi kini, kay mao kini ang imong kinabuhi.
14 Into the path of the wicked enter not, And be not happy in a way of evil doers.
Ayaw sunda ang agianan sa daotan ug ayaw paglakaw sa dalan niadtong nagbuhat sa daotan.
15 Avoid it, pass not over into it, Turn aside from it, and pass on.
Likayi kini, ayaw pag-adto niini; talikod gikan niini ug lakaw sa laing dalan.
16 For they sleep not if they do not evil, And their sleep hath been taken violently away, If they cause not [some] to stumble.
Tungod kay dili sila makatulog hangtod dili sila makahimo ug daotan ug dili sila makatulog hangtod mapandol nila ang uban.
17 For they have eaten bread of wickedness, And wine of violence they drink.
Tungod kay nagkaon sila ug tinapay sa kadaotan ug nag-inom sa bino sa kasamok.
18 And the path of the righteous [is] as a shining light, Going and brightening till the day is established,
Apan ang agianan sa tawo nga nagbuhat ug matarong sama sa unang kahayag nga modan-ag; nagkaanam kini ug kahayag hangtod nga mihayag na gayod.
19 The way of the wicked [is] as darkness, They have not known at what they stumble.
Ang dalan sa daotan sama sa kangitngit—wala sila masayod kung unsa ang makapandol kanila.
20 My son, to my words give attention, To my sayings incline thine ear,
Akong anak, patalinghogi ang akong mga pulong; paminaw ang akong gipanulti.
21 Let them not turn aside from thine eyes, Preserve them in the midst of thy heart.
Ayaw itugot nga mawala sila sa imong panan-aw; tipigi sila sa imong kasingkasing.
22 For life they [are] to those finding them, And to all their flesh healing.
Kay ang akong mga pulong mao ang kinabuhi alang niadtong nagapangita niini ug kaayohan sa ilang tibuok panglawas.
23 Above every charge keep thy heart, For out of it [are] the outgoings of life.
Panalipdi ang imong kasingkasing ug bantayi kini uban sa tanang pagkugi, kay gikan niini modagayday ang tuboran sa kinabuhi.
24 Turn aside from thee a froward mouth, And perverse lips put far from thee,
Isalikway ang hiwi nga pamulong gikan kanimo ug biyai ang mga daotang pagpanulti diha kanimo.
25 Thine eyes do look straightforward, And thine eyelids look straight before thee.
Itan-aw ang imong mga mata sa unahan ug itutok ang imong panan-aw sa imong atubangan.
26 Ponder thou the path of thy feet, And all thy ways [are] established.
Himoang patag ang imong agianan; unya tanan nimong mga dalan mahilayo sa kakuyaw.
27 Incline not [to] the right or to the left, Turn aside thy foot from evil!
Ayaw pagtipas diha sa tuo o diha sa wala; ilikay ang imong tiil gikan sa daotan.
