Proverbs 31
1 Words of Lemuel a king, a declaration that his mother taught him:
Ang mga pulong ni Haring Lemuel— ang panagna nga gitudlo sa iyang inahan.
2 'What, my son? and what, son of my womb? And what, son of my vows?
Unsa man, akong anak? Ug unsa man, anak sa akong sabakan? ug unsa man, anak sa akong mga panaad? —
3 Give not to women thy strength, And thy ways to wiping away of kings.
Ayaw ihatag ang imong kusog sa babaye, o ang imong mga pamaagi niadtong maglaglag sa mga hari.
4 Not for kings, O Lemuel, Not for kings, to drink wine, And for princes a desire of strong drink.
Dili kini alang sa mga hari, Lemuel, dili kini alang sa mga hari aron pag-inom sa bino, ni ang mga magmamando aron mangutana, “Hain man ang isog nga ilimnon?”
5 Lest he drink, and forget the decree, And change the judgment of any of the sons of affliction.
Tungod kay kung moinom sila, makalimtan nila kung unsa ang kasugoan, ug yatakan ang mga katungod sa tanang mga gidaogdaog.
6 Give strong drink to the perishing, And wine to the bitter in soul,
Hatagi ug isog nga ilimnon ang mga tawo nga mangahanaw ug bino niadtong hilabihan ang kasakit.
7 He drinketh, and forgetteth his poverty, And his misery he remembereth not again.
Moinom siya ug mahikalimtan niya ang iyang kawalad-on ug dili niya mahinumdoman ang iyang kasamok.
8 Open thy mouth for the dumb, For the right of all sons of change.
Pakigsulti alang niadtong dili makasulti, alang sa kaayohan sa tanan nga hapit na mangahanaw.
9 Open thy mouth, judge righteously, Both the cause of the poor and needy!'
Pagsulti ug paghukom pinaagi sa sukdanan kung unsa ang husto ug labani ang katungod sa mga kabos ug nagakinahanglan nga mga tawo.
10 A woman of worth who doth find? Yea, far above rubies [is] her price.
Kinsa man ang makakita ug takos nga asawa? Ang iyang kabililhon labaw pa sa mga alahas.
11 The heart of her husband hath trusted in her, And spoil he lacketh not.
Ang kasingkasing sa iyang bana mosalig kaniya, ug dili gayod siya mahimong kabos.
12 She hath done him good, and not evil, All days of her life.
Mobuhat gayod siya ug maayong mga butang alang kaniya ug dili ang daotan sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi.
13 She hath sought wool and flax, And with delight she worketh [with] her hands.
Magpili siya ug balahibo sa karnero ug lanot sa lino nga tanom, ug magabuhat uban ang kalipay sa iyang mga kamot.
14 She hath been as ships of the merchant, From afar she bringeth in her bread.
Sama siya sa nagpatigayon nga mga sakayan; nagdala siya sa iyang pagkaon gikan sa halayo.
15 Yea, she riseth while yet night, And giveth food to her household, And a portion to her damsels.
Mobangon siya samtang gabii pa ug mohatag ug pagkaon sa iyang panimalay, ug ibahinbahin niya ang buluhaton alang sa iyang mga sulugoong babaye.
16 She hath considered a field, and taketh it, From the fruit of her hands she hath planted a vineyard.
Maghunahuna siya ug uma ug paliton kini, uban sa kinitaan sa iyang mga kamot motanom siya ug paras.
17 She hath girded with might her loins, And doth strengthen her arms.
Bistihan niya ang iyang kaugalingon sa kusog ug himoon niyang kusgan ang iyang mga bukton.
18 She hath perceived when her merchandise [is] good, Her lamp is not extinguished in the night.
Makita niya kung unsa ang maayo nga makaginansya siya; sa tibuok gabii wala gipalong ang iyang lampara.
19 Her hands she hath sent forth on a spindle, And her hands have held a distaff.
Gibutang niya ang iyang mga kamot sa lamboranan, ug iyang gigunitan ang nilubid nga tanod.
20 Her hand she hath spread forth to the poor, Yea, her hands she sent forth to the needy.
Gituy-od niya ang iyang kamot sa mga tawong kabos; gituy-od niya ang iyang kamot sa mga tawong nanginahanglan.
21 She is not afraid of her household from snow, For all her household are clothed [with] scarlet.
Dili siya mahadlok sa niyebe alang sa iyang panimalay, kay ang tibuok niya nga panimalay nabistihan sa dagtom pula.
22 Ornamental coverings she hath made for herself, Silk and purple [are] her clothing.
Naghimo siya ug hapin alang sa iyang higdaanan, ug nagbisti siya ug labing maayo nga tapul nga lino.
23 Known in the gates is her husband, In his sitting with elders of the land.
Inila ang iyang bana sa mga ganghaan, kung molingkod siya kauban sa mga kadagkoan sa yuta.
24 Linen garments she hath made, and selleth, And a girdle she hath given to the merchant.
Naghimo siya ug lino nga mga panapton ug gibaligya kini, ug nagbaligya siya ug mga bakus sa mga nagapatigayon.
25 Strength and honour [are] her clothing, And she rejoiceth at a latter day.
Nabistihan siya uban ang kusog ug kadungganan, ug mokatawa siya sa dihang moabot ang panahon.
26 Her mouth she hath opened in wisdom, And the law of kindness [is] on her tongue.
Magabuka siya sa iyang baba uban ang kaalam ug ang balaod sa pagkamaluluy-on anaa sa iyang dila.
27 She [is] watching the ways of her household, And bread of sloth she eateth not.
Nagabantay siya sa tanang pamaagi sa iyang panimalay ug dili mokaon sa tinapay nga walay pulos
28 Her sons have risen up, and pronounce her happy, Her husband, and he praiseth her,
Mobangon ang iyang mga anak ug tawgon siya ug bulahan ug ang iyang bana modayeg kaniya, ug moingon,
29 'Many [are] the daughters who have done worthily, Thou hast gone up above them all.'
“Daghang buotan nga mga babaye, apan silang tanan dili makalabaw kanimo.”
30 The grace [is] false, and the beauty [is] vain, A woman fearing Jehovah, she may boast herself.
Ang katahom malimbongon, ug ang kaanyag walay kapuslanan, apan ang babaye nga mahinadlokon kang Yahweh, pagadayegon siya.
31 Give ye to her of the fruit of her hands, And her works do praise her in the gates!
Ihatag kaniya ang kinitaan sa iyang mga kamot ug tugoti ang iyang mga buhat nga modayeg kaniya diha sa mga ganghaan.
